Điện hạt nhân đang được thế giới dừng không xây dựng nhưng ở Việt Nam những năm qua lại có nhiều dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Nhưng mới đây chính quyền Việt Nam đă thông báo sẽ dừng hết các dựng án này. Do lo sợ công nghệ và khả năng thi công hay v́ t́nh h́nh kinh tế nước nhà không cho phép.
Chiều nay, QH vừa biểu quyết thông qua nghị quyết về việc dừng dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Ngay sau đó, Chính phủ có cuộc họp báo chuyên đề về nội dung này.
Công nghệ của Nga, Nhật an toàn rất cao
Tại họp báo, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng khẳng định, công nghệ hạt nhân của Nga và Nhật dự kiến cho các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đều là công nghệ tiên tiến nhất hiện nay, có mức độ an toàn rất cao nên hoàn toàn yên tâm.
"Việc dừng thực hiện dự án không phải với lư do công nghệ, mà do điều kiện kinh tế nước ta hiện nay", Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc cho biết thêm, kể từ khi nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới ḥa vào lưới điện từ 1954, đến nay công nghệ điện hạt nhân đă phát triển rất nhiều.
“2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 đều lựa chọn công nghệ tiên tiến nhất, thế hệ 3+”, ông Tạc thông tin và nói rơ Nga và Nhật Bản là 2 cường quốc về điện hạt nhân, đă và đang áp dụng tại nhiều nước.
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, tại thời điểm dự án được QH thông qua năm 2009, khi đó dư địa tốt, nhu cầu điện thực sự thiếu và chưa xác định xây dựng các công tŕnh trọng điểm như đường bộ cao tốc Bắc – Nam, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tuyến đường ven biển, sân bay Long Thành...
Trong đó chỉ tính riêng đường bộ cao tốc Lạng Sơn – Cà Mau đă mất trên 200.000 tỷ đồng.
Nhưng hiện nay t́nh h́nh kinh tế vĩ mô có nhiều thay đổi, cần tập trung nguồn vốn lớn để đầu tư phát triển các dự án cơ sở hạ tầng đồng bộ để tạo động lực cho phát triển kinh tế, xă hội cũng như nguồn vốn để giải quyết các vấn đề do biến đổi khí hậu.
"Có thể nói, việc dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là quyết định được xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng với tinh thần trách nhiệm cao nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, QH, Chính phủ để bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Tôi tin rằng chủ trương này sẽ nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của nhân dân cả nước và sự chia sẻ, cảm thông sâu sắc của Nga và Nhật Bản", Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.
Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng chia sẻ thêm: “Đây là một quyết định rất khó khăn v́ 2 dự án Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2 này đă triển khai được 7 năm, đă làm được một số công việc quan trọng... Nhưng đây chắc chắn là quyết định đúng đắn để sử dụng hợp lư nguồn lực vốn dĩ không dồi dào của đất nước”.
Rút kinh nghiệm công tác dự báo, Thứ trưởng cho rằng đây là vấn đề khó. Cách đây 5 năm không bao giờ chúng ta nghĩ giá dầu có thể xuống 40-50 USD/thùng như hiện nay. Tuy nhiên, qua đây cũng rút ra bài học sâu sắc với đội ngũ làm công tác hoạch định chiến lược để làm sao hoạch định chính sách, chiến lược hợp lư hơn.
Nhật, Nga tôn trọng quyết định của VN
Báo chí đặt câu hỏi, việc dừng dự án có ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác với Nga và Nhật Bản?
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, VN quan hệ với LB Nga là quan hệ chiến lược, c̣n với Nhật là đối tác song phương nên hợp tác với 2 nước trên nhiều lĩnh vực.
“Để chủ động, trước khi QH bỏ phiếu dừng dự án điện hạt nhân, Phó Thủ tướng Trịnh Đ́nh Dũng đă cùng các bộ ngành trực tiếp đến gặp gỡ chính phủ Nga và Nhật để thông báo, đặt vấn đề để các nước cảm thông với t́nh h́nh đất nước ta”, Bộ trưởng cho biết Phó Thủ tướng đă nhận được cảm thông sâu sắc từ 2 nước.
“Chính phủ Nga và Nhật Bản mong muốn sẽ tăng cường hợp tác, hỗ trợ cho VN một số lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận”, ông Dũng nói.
Theo đó VN thống nhất với Nga và Nhật Bản về việc giao cho các cơ quan chức năng của các bên bàn bạc, thống nhất phương án sử dụng các kết quả đă đạt được trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư các dự án.
“Chính phủ VN khẳng định rằng, việc dừng thực hiện dự án không làm ảnh hưởng đến quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với LB Nga và quan hệ đối tác sâu rộng với Nhật Bản”, Chủ nhiệm VPCP nói.
Không lo thiếu điện
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng khẳng định, nhu cầu điện đến thời điểm này khá yên tâm.
“Đến 2030 chúng ta có khoảng 34 dự án nhiệt điện, điện gió, điện năng lượng mặt trời. Nếu tập trung xử lư, đôn đốc tiến độ của các dự án này, th́ chúng ta có khoảng 6.000 MW, như vậy là chúng ta có thể thay thế được lượng điện thiếu hụt khi không tiếp tục đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2”, Bộ trưởng khẳng định.
Ông Dũng thông tin thêm, 2 dự án điện Ninh Thuận khi hoàn thành dự kiến sẽ đóng góp 3,6% công suất điện và 5,7% sản lượng điện sản xuất. Do đó khi dừng sẽ không ảnh hưởng đến anh ninh cung ứng điện.
“Chúng ta có thể bổ sung các nguồn điện khác như nhiệt điện than, năng lượng tái tạo, khí thiên nhiên, hoá lỏng cũng như xem xét mua điện từ các nước láng giềng, nhất là Lào”, ông Dũng thông tin.
Hạng mục đă triển khai sẽ phục vụ phát triển Ninh Thuận
Trả lời báo chí về phương án xử lư đối với cơ sở hạ tầng đă đầu tư, nguồn nhân lực đă, đang đào tạo…, Thứ trưởng Vượng cho biết, vẫn có thể sử dụng cho phát triển kinh tế xă hội của tỉnh Ninh Thuận.
“Nguồn nhân lực khoảng 400 người đang được đào tạo tại Nga và Nhật vẫn tiếp tục đào tạo v́ những ngành nghề đó không chỉ sử dụng cho mục tiêu vận hành nhà máy điện hạt nhân”, Thứ trưởng Vượng cho biết có thể sử dụng trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử v́ mục đích ḥa b́nh cũng như trong các nhà máy nhiệt điện.
Cũng theo Thứ trưởng, Chính phủ đă chỉ đạo Bộ Công thương tiếp tục làm việc với các đối tác Nga, Nhật để hoàn tất các công việc dở dang trên tinh thần bảo đảm lợi ích của các bên.
