Những ngày qua giới truyền thông nói nhiều về Bitcoin. Nhiều người chỉ biết đó là một đồng tiền ảo, tiền điện tử, nhưng không hiểu rơ lợi ích của đồng tiền này trong cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, có ư kiến cho rằng bitcoin c̣n là một công cụ để đầu cơ. Do đó, bong bóng đầu cơ đồng tiền ảo này luôn có nguy cơ nổ tung.
Loại “tiền” đặc biệt
Sự ra đời của đồng tiền này vào năm 2009 không phải là ngẫu nhiên, t́nh cờ. Vào thời điểm bitcoin được tạo ra bởi một người hoặc một nhóm người lấy tên là Satoshi Nakamoto, th́ hệ thống ngân hàng thế giới bị mất uy tín với một số vụ ngân hàng phá sản. Chính phủ nhiều nước lao vào cứu các cơ sở tài chính. Ngân hàng trung ương các nước tung tiền ồ ạt vào hệ thống tài chính quốc tế để tránh tái diễn một cuộc đại suy thoái như trong những năm 1930.
Các cơ quan quản lư quốc tế và quốc gia tiến hành một chính sách tạm gọi là “trấn áp tài chính” để cố ḱm giữ gánh nặng nợ công không ngừng tăng vọt. Đồng bitcoin ra đời nhằm chống lại trật tự tiền tệ này, trong trào lưu phản đối các quyền lực chính trị và ngân hàng, bị đánh giá là không đủ khả năng quản lư một đồng tiền lành mạnh, có chất lượng.
Bitcoin không phụ thuộc vào một quốc gia hay ngân hàng nào. Giá trị của bitcoin không bị xói ṃn bởi chính sách lạm phát hoặc phát hành tiền tệ ồ ạt, bởi v́ các quy định liên quan đến bitcoin được xác định ngay từ đầu và bất di bất dịch. Cụ thể là có một algorithme chịu trách nhiệm tính toán việc phát hành bitcoin và số tiền này sẽ giảm dần cho đến năm 2140. Như vậy, sẽ không bao giờ có quá 21 triệu bitcoin được lưu hành.
Trong khối lượng tiền ảo này, các bitcoin không giống nhau, mỗi bitcoin là duy nhất. Danh sách các chủ sở hữu của đồng tiền ảo được lưu giữ trong bộ nhớ và vô danh. Đồng bitcoin có thể được trao đổi tự do khắp nơi trên thế giới và không để lại vết tích ǵ, không có phí giao dịch ngân hàng… Điều cơ bản của hệ thống đồng tiền ảo là gạt bỏ được mọi chính sách của nhà nước.
Hiện giờ có vô vàn cách để kiếm tiền trên thị trường tiền ảo. Từ việc trở thành những "thợ mỏ" để đào các đồng tiền này, trở thành các "trader" để giao dịch, cho tới các "leader" có tiếng nói trong một cộng đồng để thực hiện việc đầu tư... Trong đó, đơn giản nhất là trở thành những "thợ mỏ".
Khái niệm "đào" thực tế là việc các đồng tiền ảo được cấp tới các máy tính để trả công cho việc chúng tham gia vào hoạt động xác minh giao dịch và ghi chúng vào một cuốn sổ cái (blockchain). Cuốn sổ này được phân tán trong mạng ngang hàng và sử dụng Bitcoin là đơn vị kế toán.
Ban đầu, những người tham gia sử dụng máy tính thông thường để "cày" Bitcoin. Khi độ khó của việc đào tăng dần, những máy tính của "thợ mỏ" cũng được nâng cấp lên. Một bộ máy tính để cày Bitcoin hiện nay thường được gắn từ 6 tới 8 card đồ họa, có giá hàng chục triệu đồng.
Nhưng không giống thời kỳ đầu, giờ đây việc "cày" Bitcoin không phải cuộc chơi may mắn. Ai sở hữu dàn máy tính có cấu h́nh tốt, số lượng nhiều sẽ chiếm được khả năng đào nhiều Bitcoin hơn. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các dân "cày" cũng khiến cho tỷ lệ sinh lời giảm, khiến những nhà đầu tư nhỏ lẻ không bù đắp được chi phí và buộc phải tạm dừng cuộc chơi, nhường đất cho các đại gia.
"Ngày nay để đào được một BTC, mỗi thợ mỏ phải chịu chi phí từ 1.500 - 2.000 USD, chủ yếu là tiền điện. Bên cạnh đó là khoản chi phí giao dịch ngày càng tăng. Nếu hiện giờ bỏ ra khoảng 200 triệu đồng th́ mỗi tháng đào liên tục có thể thu về từ 0,2 - 0,3 Bitcoin", một người chơi bitcoin tại Việt Nam cho biết.
Tại Việt Nam, những mỏ Bitcoin dù không đạt tới quy mô lớn như Trung Quốc, Iceland hay Nga nhưng cảnh "nhà nhà đi đào, người người đi đào" Bitcoin cũng không phải hiếm thấy. Giai đoạn Bitcoin tăng nóng từ 3.000 - 7.000 USD, đi dọc những con phố bán đồ điện tử cũng không thể kiếm được một chiếc card đồ họa GTX 1060 hay AMD RX 570 khi chúng được dân cày gom đến cạn kiệt.
"Lướt sóng" cũng là cách mà nhiều nhà đầu tư thực hiện trên thị trường tiền ảo. Nếu như cách đây chục năm, người ta lên sàn để lướt sóng chứng khoán th́ bây giờ đầu tư tiền điện tử cũng vậy. Có những nét tương đồng giữa chúng, nhưng tiền ảo rủi ro hơn nhiều khi không có biên độ, không được kiểm soát và đà tăng, giảm chớp nhoáng là điều thường trực xảy ra.
Đồng tiền của tự do, hay công cụ để rửa tiền bẩn?
Trên thế giới, theo nhận định của các kinh tế gia Odile Lakomski-Laguerre và Ludovic Desmedt, mối quan tâm đến bitcoin không chỉ liên quan đến vấn đề kỹ thuật, đó là suy nghĩ về các phương tiện để tránh được sự độc quyền của nhà nước trong việc kiểm soát cung ứng tiền tệ và trả lại quyền sử dụng tiền tệ cho cộng đồng.
Tuy nhiên, để hệ thống đồng tiền ảo có thể tồn tại lâu dài th́ cần phải có sự chấp nhận của nhiều người. Ban đầu, bitcoin chỉ là thu hút sự ṭ ṃ của những người ưa chuộng các thiết bị điện tử tiện ích, phù phiếm.
Sau đó, đồng tiền ảo này quyến rũ được cộng đồng những người chủ trương đề cao tự do cá nhân, ghét bỏ mọi h́nh thức can thiệp của nhà nước hoặc những cơ chế quản lư, đề cao tính chính đáng của máy tính và các ứng dụng hơn là sự thông minh của con người. Những người ủng hộ bitcoin cuồng nhiệt đang có mơ ước thầm kín: đồng tiền ảo thông báo sự ra đời một trật tự mới trong lĩnh vực tiền tệ và kinh tế.
Tuy nhiên, đồng tiền này có thể bị bóp chết hoặc bị ngăn chặn. Theo thời giá hiện nay, tổng giá trị bitcoin trên toàn thế giới lên tới khoảng 160 tỷ đô la, tương đương với giá trị tập đoàn Coca - Cola, nhưng chỉ là một giọt nước so với 80 ngàn tỉ đô la trong thanh khoản toàn thế giới.
Chính v́ thế, cho đến nay, nhiều Nhà nước, ngân hàng và những cơ quan quản lư tài chính quốc tế vẫn chưa quan tâm đến “vật thể lạ” này. Chỉ khi bitcoin có giá trị hơn, khi mọi người có thể dùng đồng tiền ảo này để mua bán – tức là đe dọa quyền lực của nhà nước, th́ các chính phủ mới sẽ để mắt đến bitcoin và t́m cách xóa bỏ đồng tiền này.
Từ đó câu hỏi được đặt ra: Bitcoin đă kháng cự được các chấn động, như khủng hoảng tài chính, làn sóng tin tặc, sự sụp đổ của nhiều website, liệu đồng tiền ảo này có sống sót được hay không một khi các nhà nước thức tỉnh?
C̣n có ư kiến khác được đặt ra như sau: Vào giữa thế kỷ 17, trong ṿng ba năm, làn sóng đầu cơ đă làm giá củ giống hoa tuy líp Semper Augustus tại châu Âu tăng 5900%. Cũng trong thời gian ba năm, giá bitcoin đă tăng 3300% và có thể c̣n tăng nữa. Thế nhưng không nên nh́n vào làn sóng đầu cơ hiện nay mà vội vă kết luận rằng bitcoin sẽ trở thành đồng tiền thay thế.
Trước tiên, giá trị của bitcoin cũng chao đảo, lên xuống thất thường như mọi đồng tiền khác. Thứ hai việc giao dịch mua bán bitcoin chậm và rất tốn năng lượng. Một giao dịch mua bán bitcoin trên máy tính tiêu thụ điện bằng một hộ gia đ́nh Mỹ trong cả tuần. Bên cạnh đó, c̣n có rủi ro mất tiền nếu như bất th́nh ĺnh máy tính hỏng hoặc bị virus tấn công.
Chưa hết, bitcoin đang trở thành một dạng tài sản bị đầu cơ. Tổ chức Chicago Mercantile Exchange (CME) – chuyên mua bán hợp đồng giao hàng có thời hạn - vào ngày 18/12 tới sẽ tung ra loại hợp đồng thanh toán bằng bitcoin. Do vậy, đă đến lúc chính quyền các nước nên quan tâm đến đồng tiền ảo này, nhất là việc bitcoin có thể được sử dụng để rửa tiền bẩn.
VietBF © sưu tập
Games
