Thế giới năm 2017 chứng kiến nhiều biến động. Một trong 10 sự kiện nổi bật thế giới 2017 là sự bùng phát trở lại căng thẳng Israel - Palestine. Đặc biệt, IS bị diệt trừ tại sào huyệt cuối cùng Raqqa và Mosul.
6. IS bị diệt trừ tại sào huyệt cuối cùng Raqqa và Mosul
Quá trình sụp đổ của IS.
Diệt trừ Đế chế Hồi giáo tự xưng (IS) sau gần 4 năm chiến đấu khốc liệt là thành quả vang dội không chỉ của Iraq và Syria mà còn cả Mỹ và Nga. Hoàn thành sứ mệnh tiêu diệt khủng bố ở Syria sau hơn hai năm, Nga đồng thời làm thay đổi cuộc chơi chính trị ở quốc gia Trung Đông, giúp chính quyền Bashar al-Assad duy trì quyền lực, xoa dịu cuộc xung đột với phe đối lập, trở thành trung gian uy tín khiến Mỹ phải kiêng nể, nâng cao tầm ảnh hưởng trên toàn cầu.
Tuy nhiên, khi những tiếng súng lắng xuống cũng là lúc cuộc chiến mới nhằm tái thiết đất nước bắt đầu. Hàng triệu người dân bị ảnh hưởng bởi chiến tranh cần được khôi phục cuộc sống, mâu thuẫn giữa các phe phái, sắc tộc cần được giải quyết và tư tưởng cực đoan mà IS gieo rắc suốt những năm qua cần phải bị xóa sổ hoàn toàn.
Việc mất lãnh thổ trên thực địa khiến IS chuyển hướng sang xây dựng một vương triều ảo, chiêu mộ chiến binh qua mạng để tiến hành tấn công nhỏ lẻ của những "con sói đơn độc" ở các nước phương Tây. Những kẻ thân IS đã thực hiện hàng loạt vụ lao xe, nổ bom tự chế, đâm dao và xả súng ở Mỹ, Anh, Nga trong năm 2017, làm hàng chục người chết và bị thương. Phá vỡ được "đế chế Hồi giáo" tự xưng ở Trung Đông không đồng nghĩa với việc loại bỏ được mối đe dọa mà chúng gây ra.
7. Các nước Arab cắt quan hệ với Qatar
Vua Salman bin Abdulaziz Al Saud của Arab Saudi (trái) trao đổi với Thái tử Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan của Abu Dhabi sau khi cắt quan hệ với Qatar
Trung Đông thêm căng thẳng khi ngày 5/6 Arab Saudi, Bahrain, Ai Cập và UAE đồng loạt cắt quan hệ ngoại giao với Qatar, cáo buộc nước này ủng hộ phiến quân Hồi giáo và nghiêng về phía đối thủ Iran. 10 quốc gia khác sau đó nối gót Arab, khiến Qatar bị phong tỏa cả trên không, trên bộ và trên biển. Các nước Arab đưa ra 13 yêu cầu Qatar cần thực hiện để được dỡ phong tỏa nhưng Doha bác bỏ.
Thị trường chứng khoán Qatar mất 15% giá trị, chạm đáy 5 năm, giới đầu tư nước ngoài thoái vốn hàng chục tỷ USD. Người Qatar đối mặt nguy cơ khan hiếm thực phẩm, các gia đình bị ly tán, hàng không bị cấm đoán. Qatar đã phải chi hơn 38 tỷ USD hỗ trợ kinh tế trong hai tháng đầu khủng hoảng. Các nước liên quan ước tính mất hàng tỷ USD vì hoạt động thương mại, đầu tư bị cản trở.
Qatar tuyên bố sẵn sàng đối thoại nếu có diễn biến tích cực và cáo buộc các nước Arab né tránh đàm phán. Cuộc khủng hoảng được dự báo còn tiếp tục, ít nhất là trong ngắn hạn và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh, nơi cả Qatar và Arab Saudi là thành viên, có nguy cơ sụp đổ.
8. Trump công nhận Jerusalem là thủ đô Israel
Một thanh niên Palestine tham gia biểu tình phản đối quyết định của Trump
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 6/12 tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đánh dấu sự thay đổi chính sách của Washington gần 70 năm. Bầu không khí tương đối yên tĩnh ba năm qua, kể từ khi Israel và Palestine đạt thỏa thuận ngừng bắn, bị thay bằng bạo lực. Hàng loạt cuộc tuần hành phản đối, biểu tình nổ ra tại Palestine và các nước Hồi giáo khiến hơn chục người thiệt mạng cùng hàng trăm người bị thương.
Quan điểm của chính quyền Trump được đánh giá sẽ đẩy lùi tiến trình hòa bình, gia tăng xung đột ở Trung Đông. Giới chức Palestine kêu gọi một "ngày máu đỏ" để bày tỏ phẫn nộ. Hình ảnh lửa cháy, ném đá và đấu tên lửa giữa người Arab với người Israel trở lại trang nhất báo chí thế giới. Mỹ nhận một đòn ngoại giao nặng nề khi 128 nước bỏ phiếu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc phản đối quyết định của ông Trump.
"Jerusalem có ý nghĩa tôn giáo và tình cảm vô cùng thiêng liêng với tất cả người Do Thái, người Cơ Đốc và người Hồi giáo. Quyết định của Mỹ coi Israel sở hữu toàn bộ Jerusalem là sự khoét sâu hơn vết thương chưa lành và chắc chắn sẽ thổi bùng ngọn lửa bạo lực", tuyên bố của 170 học giả Do Thái của các trường đại học Mỹ viết.
Làn sóng bạo lực mới bùng lên này ở Trung Đông có thể bị các tàn dư khủng bố như al-Qaeda và IS lợi dụng để gieo rắc tư tưởng cực đoan, tuyển mộ chiến binh nhằm tấn công các mục tiêu thân Mỹ.
9. Khủng hoảng chính trị kinh tế Venezuela
Chiếc trực thăng trong vụ ném lựu đạn
Ngày 27/6, Oscar Perez, cựu sĩ quan Cơ quan điều tra và tình báo Venezuela, lái trực thăng bắn 15 phát đạn vào tòa nhà Bộ Nội vụ và thả 4 quả lựu đạn xuống tòa án tối cao Venezuela. Trên trực thăng có dòng chữ "Quyền tự do. Điều 350", quy định trong hiến pháp Venezuela cho phép công dân chống lại các chính phủ "vi phạm giá trị dân chủ hoặc nhân quyền".
Vụ việc là đỉnh điểm khủng hoảng âm ỉ tại Venezuela sau 4 năm Tổng thống Nicolas Maduro, xuất thân từ một tài xế taxi, lên lãnh đạo. Lạm phát năm 2017 tăng 800%, đẩy Venezuela vào tình trạng vỡ nợ. Thực phẩm, thuốc men khan hiếm, dịch vụ công đình trệ, tội phạm gia tăng. Chính quyền Tổng thống Maduro không tìm được giải pháp chấm dứt khủng hoảng. Ông bị phe đối lập tố cáo tước quyền lực quốc hội và thay đổi hiến pháp để thâu tóm quyền lực.
Ông Maduro gọi hành động của Perez là khủng bố, Ngoại trưởng Venezuela Samuel Moncada chỉ trích phương Tây vì không lên án vụ tấn công trong khi phe đối lập lại cho rằng vụ việc được dàn dựng để biện minh cho hành động trấn áp biểu tình phản đối chính phủ.
Tình hình Venezuela khó có thể cải thiện trong năm 2018, nhất là sau khi ông Maduro cấm phe đối lập tham gia bầu cử tổng thống.
10. Tổng thống Zimbabwe bị phế truất
Cựu Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe chụp vào tháng 12/2015.
Sớm ngày 15/11, quân đội Zimbabwe bất ngờ chốt giữ các vị trí trọng yếu ở thủ đô và quản thúc Tổng thống Robert Mugabe, sau khi ông Mugabe sa thải phó tổng thống để dọn đường cho vợ kế nhiệm. Quân đội đàm phán với Tổng thống 93 tuổi nhằm đảm bảo một cuộc chuyển giao quyền lực không đổ máu. Sau nhiều áp lực, ông Mugabe ngày 21/11 phải chấp nhận từ chức.
Mugabe được ca ngợi là anh hùng dân tộc khi giúp Zimbabwe giành độc lập vào năm 1980. Nhưng dưới sự lãnh đạo của ông, Zimbabwe đi từ một trong những đất nước giàu có nhất châu Phi trở thành quốc gia nghèo nhất thế giới. Ông còn bị cáo buộc đàn áp những người bất đồng chính kiến và can thiệp bầu cử. Trong 37 năm cầm quyền, ông liên tiếp từ chối chỉ định người kế nhiệm, thậm chí từng tuyên bố sẽ ra tranh cử vào năm 2018 ở tuổi 94.
Sự ra đi của ông Mugabe được đánh giá là kết quả tranh giành quyền lực trong nội bộ đảng cầm quyền ZANU-PF hơn là vì lợi ích của đất nước. Các chuyên gia lo ngại tân tổng thống Emmerson Mnangagwa, người từng trung thành phụng sự ông Mugabe, sẽ "đi vào vết xe cũ".
"Cách Mugabe ngã xuống từ đỉnh cao quyền lực có thể là lời cảnh báo cho tất cả những ai muốn học theo ông ấy", hãng tin AP bình luận.
