Mọi người hẳn c̣n nhớ lời ông Obama khi sang thăm Việt Nam, ông yêu đất nước này v́ ḷng nhiệt t́nh đón khách, ông hứa sẽ quay lại và mọi người sẽ day ông cách sang đường. Rơ ràng giao thông ở Việt Nam là có vấn đề. C̣n nhiều việc mà chúng ta cần làm.
Từ cuộc du ngoạn mới đây trên xe khách, Se Gun Song – người Úc gốc Hàn Quốc phát hiện nhiều đặc tính mà anh tin có thể định h́nh tính cách Việt một thời gian dài nữa. Se Gun Song đang làm tại văn pḥng Hà Nội của Trung tâm Quốc tế (IC) có trụ sở ở Mỹ.
Một chuyến xe nhồi khách. Ảnh: Quang Thế.
Dưới đây là trích trao đổi giữa PV với anh:
Giao thông thể hiện tâm tính
Dạo quanh Hà Nội và vùng phụ cận, anh phát hiện điều ǵ thú vị không?
Tôi muốn đề cập chuyện đi lại dù hiểu rằng nó được tranh luận nhiều và người ngoại quốc cũng hay b́nh phẩm. Giao thông có vẻ là tấm gương chân thực phản ánh tâm tính người Hà Nội. Nó c̣n là một trải nghiệm để xác định tương quan giữa Hà Nội trong tâm trí với hiện thực, nơi người ta tuân thủ luật theo cách đặc thù.
“Tôi muốn đề cập chuyện đi lại dù hiểu rằng nó được tranh luận nhiều và người ngoại quốc cũng hay b́nh phẩm”. Se Gun Song
Chắc chắn lượng phương tiện vượt xa lượng cho phép. Đă thế mọi người không thể chờ thêm vài giây và không cảm thấy bị thúc tuân thủ luật. Hà Nội chạy liên tục. Tắc nghẽn cũng chạy. Lách bất cứ chỗ nào có thể. Hơi vắng chút là thành cao tốc. Chẳng khó để nhận ra rằng, trong cái gọi là sự hỗn loạn toàn diện, dường như cũng có các quy tắc nội tại để giảm thiểu căi vă. Người ta ít để ư đến và hiếm khi phê b́nh sai phạm của người khác. Bản thân tôi chỉ c̣n cách liên tục thốt lên “Ối giời ơi”, cụm từ tiếng Việt của một kẻ lạc loài học mót sau sáu tháng trải nghiệm.
Một bạn Việt của tôi nói thanh niên ở đây luôn tuân thủ luật. Cậu ta có thể đúng với những người phắn rất nhanh khi gây lỗi và đấy có thể là cách để giảm ùn tắc chăng. Thật khó thấy các nét mặt thư giăn. Dường như luật và quy tắc c̣n xa vời.
Tôi nghĩ chính phủ biết song ưu tiên kinh tế hơn. Tôi đọc báo thấy năm 2001 ít ai tin toàn dân sẽ đội mũ bảo hiểm. Giờ th́ đă thành hiện thực. Song quan trọng là ở thực chất. Đa số mũ bảo hiểm đội cho có và nhiều trẻ em không đội.
Anh có nghĩ ngày nào đó họ sẽ t́m cách ứng xử khác không?
Hy vọng ngày ấy sớm đến. Ngoài việc di chuyển từ A đến B – mục tiêu tối thượng mà hầu hết mọi người đang nhắm đến, hăy nghĩ đến viễn cảnh thưởng thức cảm giác thư giăn mà không phải căng dây đàn giữa rừng người mà không ai chịu nhường ai. Mặc dù cố gắng có thái độ tích cực khi tham gia giao thông, phải thú nhận rằng tôi cảm thấy buồn từng phút. Một phụ nữ trẻ vừa lái xe máy vừa chăm con đang ngủ. Với cảnh khá phổ biến ấy, sao không nghĩ cách chế tạo một kiểu xe máy hay xe đạp nào đó an toàn hơn cho họ.
Không ai trên xe khách phàn nàn
Về những tập quán khiến nơi đây trở thành duy nhất, điều ǵ khiến anh chú ư?
Có cái này lạ mà tôi không thấy ai phàn nàn. Chuyến dă ngoại Ninh B́nh cuối tuần, trên đường về Hà Nội, tôi lên xe khách mini 15 chỗ. Đầu tiên, tôi ṭ ṃ hai chồng ghế nhựa. Hoá ra, sau khi các ghế chính đầy, nhà xe nhận thêm khách và bảo họ ngồi lên ghế nhựa. Chúng rải dọc lối đi và chẳng mấy chốc kín đặc. Tôi không thích kiểu này.
Nhà xe nhận thêm 6-7 khách nữa. Tôi khâu miệng và quan sát. Tất cả bị ép chặt và không ai cử động được nữa. Một nam và nữ thanh niên xa lạ giờ đây úp th́a vào nhau như t́nh nhân. Một phụ nữ bế con trên ghế nhựa cứ ngả nghiêng mỗi khi xe chuyển làn.
Ngạc nhiên là không có bất cứ phàn nàn nào. Hết thảy dường như dửng dưng với ngoại cảnh. Nhiều người rút điện thoại và bắt đầu bấm tanh tách trong tư thế nhào lộn không thể tin nổi. Không chịu được nữa, tôi gắng đứng lên và tuôn mấy từ tiếng Việt nghèo nàn: “Đấy là không tốt”. Anh phụ xe nh́n tôi đầy kinh ngạc. Một phút căng thẳng giữa tôi với tài xế và phụ xe. Bạn đồng hành Việt ra hiệu cho tôi dừng ngay. Ưu tiên nhất của họ có lẽ là về đích, về Hà Nội. C̣n về đích như thế nào lại không quan tâm lắm.
Thôi cự nự, tôi lại bị lôi cuốn bởi cảnh tượng hành khách tṛ chuyện rôm rả với nhà xe và c̣n cười đùa với nhau. Tôi hoàn toàn bị thuyết phục đây đích thị là một mô h́nh ứng xử mà lần đầu tiên ḿnh có cơ hội chứng kiến.
Chỉ là nhồi nhét thôi mà.
Không đơn giản vậy. Cuộc sống tốt hay dở chủ yếu phụ thuộc câu hỏi “thế nào” chứ không phải “đi đâu”, “làm ǵ”. Vậy mà cốt lơi của nhiều người có lẽ là về đích, về Hà Nội. Đích ấy đạt được ra sao lại bàng quan.
Có khía cạnh thú vị nào không?
Mặt nào đó có sự thấu hiểu và cảm thông nhau kỳ lạ khi chung cảnh ngộ.
Theo anh, v́ sao số đông ở đây thường như thế?
Có thể nó là kết quả của cả một lịch sử chiến tranh dài lâu buộc người ta phải tựa vào nhau để cùng vượt gian khổ.
Thế cứ duy tŕ cách sống ấy th́ sao?
Tốt thôi song chiến tranh và hoà b́nh khác nhau lắm. Sao không thử khuyến khích nêu ư kiến và phản hồi để tất cả an toàn hơn.
Games
