"Hiệp sĩ đường phố" đă xả thân để bảo vệ b́nh yên cho thành phố. Vậy c̣n trách nhiệm và vai tṛ của công an? Chưa kể vụ án mạng c̣n xảy ra rất gần trụ sở công an phường.
Mạng xă hội tràn ngập các ư kiến của nhiều người Việt chất vấn về vai tṛ và trách nhiệm của công an đối với việc bảo vệ trật tự, trị an sau vụ hai “hiệp sĩ đường phố” bị các kẻ cướp giết chết hồi đêm 13/5 ở thành phố Hồ Chí Minh.
Vụ việc gây chấn động đă xảy ra tại quận 3 khi một nhóm người t́nh nguyện chống trộm cướp – thường được gọi là các hiệp sĩ – ra tay ngăn chặn một nhóm tội phạm ăn trộm một xe gắn máy đắt tiền.
Báo chí Việt Nam nói ít nhất 4 nghi phạm đă chống lại 5 hiệp sĩ, đâm chết 2 người trong nhóm và 1 người dân khác. Ba hiệp sĩ c̣n lại bị thương và được đưa đi cấp cứu.
Từ thành phố Hồ Chí Minh, một thành viên trực “số điện thoại nóng” của nhóm hiệp sĩ, anh Hồ Tuấn Sang, 32 tuổi, nói với VOA rằng tinh thần của nhóm “vẫn giữ vững” và “tiếp tục bảo vệ người dân”:
“Trong thời gian tới anh em sẽ có biện pháp để tự bảo vệ cho ḿnh an toàn hơn. Không có v́ thế anh em phải sợ hay chùn bước trước những cái khó khăn vừa rồi”.
Chia buồn về sự mất mát đau đớn của hai hiệp sĩ, một người sử dụng Facebook với tên Lê Phi viết anh thấy “kinh khủng” về sự manh động của nhóm cướp, và nhấn mạnh rằng anh lo ngại về một xă hội “được duy tŕ trật tự bởi những người dân b́nh thường xung phong làm hiệp sĩ thay v́ lực lượng chức năng được trả lương”.
Anh Phi nhận xét các hiệp sĩ “chịu quá nhiều rủi ro, thiệt tḥi”. Trong quan điểm của anh, “càng có nhiều hiệp sĩ chứng tỏ xă hội đó ngày càng bất ổn, vô chính phủ và lực lượng bảo an yếu kém”.
Cựu tù nhân lương tâm Lê Công Định qua trang Facebook cá nhân gọi các hiệp sĩ là những người không nhận một xu nào từ tiền thuế của dân lại “đánh đổi mạng sống và rủi ro cho gia đ́nh ḿnh” v́ trật tự xă hội và cuộc sống yên b́nh của nhân dân. Ông nêu lên h́nh ảnh tương phản là lực lượng mà ông gọi là “hùng hậu ngốn thuế mỗi ngày” lại chỉ biết “ung dung điều tra sau khi có kẻ chết thay ḿnh”.
Ông Định, hiện sống ở Tp.HCM, buông lời cảm thán rằng “một lực lượng vũ trang đến tận răng, ăn đến ngập mặt như thế, chỉ có thể gọi là: ăn hại!”
Ư kiến của nhà hoạt động Lê Công Định sau vụ "hiệp sĩ đường phố" bị sát hại hôm 13/5/2018
Một nhà hoạt động v́ dân chủ khác, ông Huỳnh Ngọc Chênh, người từng sống ở Tp. HCM trong nhiều năm, đưa ra ư kiến vắn tắt: “Khi đi trấn áp người yêu nước th́ lực lượng dân pḥng, tnxp [thanh niên xung phong], an ninh ch́m, [cảnh sát] 113, công an ... ṿng trong ṿng ngoài đông như quân nguyên, c̣n để ngăn ngừa và bắt cướp th́ giao cho cái gọi hiệp sĩ đường phố”.
Nhiều nhà báo có lượng người theo dơi đông đảo trên mạng xă hội cũng viết lên suy nghĩ của họ sau vụ án kinh hoàng. Người sử dụng Facebook có tên Quốc Ấn Mai, với hồ sơ ghi là “phóng viên tại Thông tấn xă Việt Nam”, đưa ra ư kiến: “Bắt cướp nên là chuyện của cơ quan công an, công cụ bảo vệ của một xă hội pháp quyền thực sự. Nhưng mô h́nh xă hội pháp quyền trên thực tế vẫn là... mô h́nh”.
Trong bài viết được hơn 2500 người thích, ủng hộ, chia sẻ, Quốc Ấn Mai cho rằng “những hiệp sĩ không cần xuất hiện nếu có một xă hội pháp quyền thực sự!”
Phần cuối của bài viết, người có nhiều ảnh hưởng trên mạng xă hội này đặt ra một loạt các câu hỏi tu từ: “Để người dân nơm nớp lo sợ trộm, cướp là lỗi của ai? Để hiệp sĩ (tự phát) đối mặt với trộm cướp, và chết, là lỗi của ai? Để một xă hội mà nghèo đói không được giải quyết - tạo thành nguồn cơn cho trộm cướp - là lỗi của ai?”, trước khi tự trả lời: “Xin thưa, không phải lỗi nhân dân! Trừ những kẻ vô cảm...”
Một nhà báo khác với tên Duong Tieu trên Facebook khẳng định trách nhiệm đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xă hội “phải là” của lực lượng công an. Nhưng tiếp đó nhà báo này đánh giá rằng nếu xét đến nạn trộm cướp đă đến mức được xem là “đặc sản” ở thành phố lớn nhất Việt Nam, công an TP HCM “có thể nói đă thất bại trong cuộc đấu tranh pḥng chống tội phạm”.
Tuy nhiên, nhà báo nêu ra điều trớ trêu là “năm 2017, Công an TP HCM là một trong 98 đơn vị nhận Cờ Thi đua của Bộ Công an”.
Trước những ư kiến dư luận đang dồn dập nêu ra, anh Hồ Tuấn Sang, thành viên chủ chốt của nhóm hiệp sĩ, nói với VOA:
“Tôi cũng không biết nói làm sao nữa. Nói chung tôi thấy bức xúc với cái tệ nạn của xă hội th́ tôi mới ra tay thôi. C̣n nếu công an mà làm tốt chắc cũng không đến lượt tụi tôi làm”.
Một số luật sư lâu nay thường đưa ra những ư kiến có chiều sâu về các vấn đề xă hội, chính trị ở Việt Nam cũng đưa ra những lời b́nh luận đầy trăn trở sau vụ án nghiêm trọng vừa rồi.
Ông Lê Luân viết trên trang cá nhân: “Xă hội và đất nước sẽ không bao giờ được yên b́nh một khi c̣n những lực lượng hiệp sỹ đường phố, thậm chí nó c̣n thể hiện sự loạn lạc ở cấp độ cao hơn hẳn mức thường định”.
Luật sư này cho rằng tội phạm sẽ ngày càng lộng hành bởi chúng “xem thường lực lượng chức năng v́ đă không làm tṛn bổn phận và nghĩa vụ của ḿnh”.
Bên cạnh nhiều ư kiến chỉ trích công an là không ít bài viết hay lời b́nh luận đề nghị nhà nước và xă hội xem xét có cần duy tŕ các hiệp sĩ đường phố hay không, do c̣n thiếu cơ sở pháp lư lẫn do những nguy hiểm, rủi ro to lớn cho chính các hiệp sĩ.
Tuy nhiên, luật sư Trần Vũ Hải viết trên Facebook rằng không nên v́ vụ hai hiệp sĩ “đă hy sinh” mà bỏ đi mô h́nh hiệp sỹ đường phố mà ông cho là “rất cần ở các đô thị rộng lớn, phức tạp như Tp.HCM”.
Ông Hải cũng đề xuất việc hàng đầu mà công an của thành phố cần làm là “truy t́m và bắt bằng được” băng cướp vừa gây ra án mạng. Luật sư này thậm chí c̣n đặt ra đ̣i hỏi là “nếu quá 1 tuần, không bắt được, một viên lănh đạo có trách nhiệm của CA [công an] Tp.HCM cần từ chức để nhận trách nhiệm!”
Báo chí Việt Nam chiều ngày 14/5 dẫn một nguồn tin không nêu đích danh cho hay “công an quận 3 phối hợp cùng Pḥng cảnh sát H́nh sự, Công an TP.HCM, bắt được một nghi can liên quan đến băng trộm đâm nhóm hiệp sĩ”.
Trước đó, trong buổi sáng cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Tp.HCM Nguyễn Thành Phong đă đến thăm các hiệp sĩ đường phố được chữa trị tại một bệnh viện ở thành phố.
Vị lănh đạo thành phố “cảm ơn” các hiệp sĩ về việc họ “xả thân” bảo vệ tài sản, bảo vệ b́nh yên cho nhân dân.
Báo chí dẫn lời ông Phong nói ông “sẽ làm việc với Công an Thành phố để t́m ra giải pháp bảo vệ anh em ‘hiệp sĩ’”. Vị chủ tịch khẳng định: “Không có lư do ǵ mà chúng ta không có biện pháp bảo vệ anh em!", theo báo chí.
Hiệp sĩ Hồ Tuấn Sang bày tỏ với VOA mong muốn của các anh em hiệp sĩ:
“Chúng tôi mong trong thời gian tới lực lượng công an có những biện pháp mạnh tay hơn, răn đe hơn với những tệ nạn này. Bởi v́ không có những biện pháp mạnh, tội phạm nó càng ngày càng lộng hành. Mà hiệp sĩ th́ đâu có thời gian nhiều mà đi bắt tội phạm hoài được. Hiệp sĩ không thể nào làm việc tốt hết bằng lực lượng chức năng được”.
Bên cạnh các ư kiến chất vấn vai tṛ, trách nhiệm của công an trên mạng xă hội, báo điện tử ********** cũng đăng ư kiến của một người có tên Nguyễn Anh Thi về chủ đề này.
Một đoạn trích của bài viết nhấn mạnh nhiệm vụ giữ ǵn an ninh, trấn áp tội phạm là “của các cơ quan chuyên nghiệp” v́ các lực lượng này “hưởng lương từ ngân sách, từ tiền thuế dân để bảo vệ an ninh trật tự cho xă hội và đảm bảo an toàn cho cư dân”.
Tác giả bài viết đặt vấn đề rằng nếu cơ quan chuyên nghiệp chưa hoàn thành vai tṛ đó, “xă hội cần đ̣i hỏi họ phải làm tốt hơn, bằng việc tuyển dụng những con người có trách nhiệm tốt hơn nữa, trang bị và huấn luyện tốt hơn nữa, giám sát thực hiện tốt hơn nữa thay v́ cổ xúy cho các nhóm hiệp sĩ trấn áp tội phạm tự phát”.
