Khi Chủ tịch Trần Đại Quang qua đời, có nhiều nguồn tin không chính thức đồn đoán Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ kiêm chức Chủ tịch nước. hư vậy là theo mô h́nh củ Trung Quốc. Ông Tập kiêm cả hai chức vụ Đảng và chính quyền.
Theo ông Vũ Măo, phương án Tổng Bí thư làm Chủ tịch nước trong t́nh h́nh hiện nay là tốt nhất.
Một trong những nội dung đang thu hút sự quan tâm của dư luận đó là việc giới thiệu nhân sự Chủ tịch nước tại Hội nghị Trung ương 8 lần này. Theo kế hoạch, trong thời gian diễn ra Hội nghị, Bộ Chính trị sẽ tŕnh Trung ương xem xét, quyết định việc giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu Chủ tịch nước.
Dư luận kỳ vọng nhân sự Chủ tịch nước sẽ là người có tâm, có tầm để lănh đạo đất nước đi lên theo kịp xu hướng CNH-HĐH hiện nay. Nhiều quan điểm bày tỏ sự đồng t́nh ủng hộ với mô h́nh Tổng Bí thư làm Chủ tịch nước.
Ông Vũ Măo, nguyên Ủy viên TƯ Đảng, nguyên Chủ nhiệm Văn pḥng Quốc hội nêu rơ, nếu Bộ Chính trị giới thiệu Tổng Bí thư ra Trung ương quyết định để Quốc hội bầu làm Chủ tịch nước sẽ là phương án tốt nhất.
Ông Vũ Măo cho biết, qua tham gia, theo dơi các cuộc trao đổi, thảo luận của các cán bộ lăo thành, các cựu đại biểu Quốc hội, ông Măo nhận thấy có nhiều phương án được đề xuất nhưng theo quan điểm của ông, phương án Tổng Bí thư làm Chủ tịch nước trong t́nh h́nh hiện nay là tốt nhất.
“Tôi rất mừng nếu Tổng Bí thư được bầu làm Chủ tịch nước bởi đây là phương án hợp ḷng dân”, ông Vũ Măo nói.
Thực tế, mô h́nh đảm nhiệm “hai vai” không phải là vấn đề mới, đă được triển khai thí điểm ở cấp địa phương trong hơn 10 năm với mô h́nh Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xă.
Theo ông Vũ Măo, soi lại lịch sử của Đảng, Nhà nước từ giai đoạn đầu tiên, có thể thấy Bác Hồ đă làm Chủ tịch Đảng đồng thời là Chủ tịch nước. Đó là mô h́nh rất tốt. Do điều kiện, sau này, xét tới nhiều yếu tố, nên từ sau khi Bác mất năm 1969 cho đến nay, chúng ta thôi không thực hiện nữa. Khi có cơ hội chúng ta thực hiện lại là rất tốt.
Tuy nhiên, từ thực tế, dư luận c̣n băn khoăn bởi nếu không cẩn thận, người nắm “hai vai” sẽ nắm trọn quyền lực, dễ dẫn tới độc tài, độc đoán, kiểm soát quyền lực sẽ rất khó.
Lập luận lại quan điểm này, ông Vũ Măo cho rằng, chúng ta vẫn đang nghiên cứu để tiếp tục đổi mới sự lănh đạo của Đảng. Điều 4 của Hiến pháp quy định Đảng lănh đạo Nhà nước và xă hội nhưng Đảng phải chịu trách nhiệm với những quyết định của ḿnh trước nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân.
“Khi triển khai Điều 4 của Hiến pháp, tôi đă từng kiến nghị cần thiết phải có Luật về sự lănh đạo của Đảng, nhân dân mong chờ luật đó. Đảng lănh đạo nhưng phải trong khuôn khổ pháp luật theo hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền. Nếu thực hiện được điều đó, chúng ta sẽ kiểm soát được quyền lực, chống được hiện tượng độc đoán, chuyên quyền”, ông Vũ Măo nhấn mạnh.
Theo ông Vũ Măo, sở dĩ ông kiến nghị phải có luật về sự lănh đạo của Đảng, bởi khi chưa có các quy định cụ thể, khi vào chức vụ đó người ta làm theo ư chí, mong muốn của ḿnh và không kiểm soát được quyền lực. Cho nên Đảng ta vừa qua đưa ra vấn đề kiểm soát quyền lực là rất đúng. Tuy nhiên, phải biến những chủ trương, khẩu hiệu đó thành hiện thực.
“Được biết, tới đây, chúng ta sẽ thành lập các tiểu ban, trong đó có tiểu ban sửa đổi, bổ sung điều lệ đảng. Đây là vấn đề rất quan trọng và tôi muốn tiểu ban đó sẽ làm việc một cách cởi mở, dân chủ , tập hợp được nhiều ư kiến. Bằng những điều kiện như vậy chúng ta mới kiểm soát được quyền lực. Đă kiểm soát được quyền lực rồi th́ không ngại độc đoán, chuyên quyền. Khi đó chúng ta sẽ có một mô h́nh, tuy không mới nhưng đó là mô h́nh rất thuận, không chỉ trong nước mà trong cả các quan hệ quốc tế bởi Tổng Bí thư vừa là Chủ tịch nước đi quan hệ quốc tế là rất tốt. Lâu nay tôi vẫn băn khoăn, việc tổ chức chuyến thăm nước ngoài của Tổng Bí thư là cần thiết, nhưng danh chính ngôn thuận là rất khó. Các nước cũng sẽ lúng túng không biết phải đón tiếp như thế nào”, ông Vũ Măo cho biết thêm.
Cho rằng, niềm tin của người dân đặt vào Tổng Bí thư ngày càng mạnh mẽ, đây sẽ là thời điểm chín muồi để Trung ương triển khai việc thực hiện mô h́nh Tổng Bí thư làm Chủ tịch nước, tuy nhiên, ông Vũ Măo vẫn nhấn mạnh rằng, để mô h́nh này phát huy hiệu quả, cần có những văn bản quy định đầy đủ hơn để phát huy tối đa cương vị Tổng Bí thư vừa là Chủ tịch nước.
“Tôi tin nếu chúng ta làm tốt, rồi có những bổ sung về mặt pháp luật, về quy định trong Điều lệ Đảng, hiệu quả mang lại sẽ rất lớn”, ông Vũ Măo quả quyết.
Ông Vũ Măo cũng cho rằng, nếu lần này chúng ta thực hiện được mô h́nh này sẽ tạo điều kiện để làm rơ hơn việc thực hiện dưới địa phương nhưng sẽ phải bàn rất kỹ bởi vừa qua Bí thư Tỉnh ủy kiêm Chủ tịch HĐND nhưng giờ nếu đi theo xu hướng Bí thư kiêm Chủ tịch UBND, nếu không cẩn thận sẽ dễ xảy ra độc tài, độc quyền.
“Chúng ta mong muốn triển khai mô h́nh này với mục tiêu để giải quyết công việc một cách nhanh chóng nhưng có khi chưa chắc đă hiệu quả, có khi hậu quả để lại không nhỏ. Nhiệm vụ của Chủ tịch Ủy ban là điều hành công việc hàng ngày và có quyền rất lớn. Các dự án đều ông bàn rồi ông quyết. Trên Trung ương, Tổng Bí thư làm Chủ tịch nước nhưng vẫn có Thủ tướng điều hành công việc của Chính phủ, như vậy là tốt”, ông Măo phân tích thêm.