Trên các sàn thương mại điện tử như Lazada, Sendo, Tiki, Shopee… đă xuất hiện t́nh trạng hàng lậu được bán tràn lan. Có cửa hàng thừa nhận bán hàng lậu, t́nh trạng này sẽ khiến người tiêu dùng chịu thiệt tḥi.
Mua sắm nhanh gọn, nhiều mặt hàng có giá ưu đăi là những điểm mạnh mà các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như Lazada, Sendo, Tiki, Shopee… đem lại cho người tiêu dùng so với phương thức mua sắm truyền thống.
Bộ Công Thương dự báo đến năm 2020, quy mô thị trường TMĐT ở Việt Nam ước đạt 10 tỉ USD, mua sắm trực tuyến của người dân ước tính 350 USD/năm. Tuy nhiên, các "siêu chợ" đă xuất hiện nhiều bất cập như buông lỏng quản lư chất lượng, nguồn gốc hàng hóa, tiêu chí đăng kư gian hàng khiến người tiêu dùng chịu thiệt.
Cửa hàng thừa nhận bán hàng lậu
Phản ánh với Báo Người Lao Động, khách hàng C.M (ở quận Cầu Giấy, TP Hà Nội) bức xúc cho biết đă mua phải 1 cuốn sách kém chất lượng tại một gian hàng trên "siêu chợ" Sendo. Theo đó, khách hàng này đặt mua sách trên Sendo.vn với mă đơn hàng là #14229918353 vào ngày 23-11 vừa qua tại hiệu sách Bảo Trang với giá 55.000 đồng. "Tôi mua vào ngày Black Friday nên nghĩ được cửa hàng giảm giá, trong khi giá b́a là 110.000 đồng. Sau khi nhận sách, tôi phát hiện sách in chất lượng rất kém, mực mờ, giấy mỏng" - anh M. cho biết.
Sau đó, anh M. gọi điện phản ánh với hiệu sách Bảo Trang theo số điện thoại được cung cấp trên Sendo th́ cửa hàng này thừa nhận bán sách lậu. Số sách này được mua trôi nổi trên thị trường về bán lại kiếm lời. Cửa hàng này ngỏ ư muốn đền bù cho anh M. bằng cách gửi mă thẻ cào điện thoại.
Theo thông tin đăng kư trên Sendo, cửa hàng sách này ở khu vực Mỹ Đ́nh, TP Hà Nội nhưng chỉ có số nhà chứ không có tên đường. Hiệu sách Bảo Trang thừa nhận không có cửa hàng bán sách trên thực tế, địa chỉ đăng kư trên Sendo.vn là không chính xác, nói cách khác là địa chỉ "ma".
Ngoài ra, trên các sàn TMĐT c̣n quảng cáo nhiều sản phẩm của các nhăn hàng nổi tiếng như Nike, Adidas, Gucci… nhưng chỉ có giá từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng. Các sản phẩm nước hoa của thương hiệu Chanel chỉ có giá chưa tới 200.000 đồng được bán tràn lan. Với ma trận các sản phẩm được quảng cáo và bày bán trên các sàn này, khách hàng rất khó để phân biệt đâu là hàng thật, hàng giả.
Bà Lê Thị Hà, Trưởng Pḥng chính sách Cục TMĐT và Kinh tế số - Bộ Công Thương, thừa nhận việc kiểm soát chất lượng hàng hóa phức tạp hơn nhiều trên môi trường TMĐT. "Chúng tôi từng nhiều lần kiểm tra và yêu cầu đơn vị bán hàng gỡ bỏ các thông tin không phù hợp với sản phẩm. Tuy nhiên, đây là vấn đề cực kỳ khó khăn mà Tổng cục QLTT phối hợp với Cục TMĐT và Kinh tế số xử lư thời gian qua" - bà Hà nói.
Theo bà Hà, người bán trên sàn TMĐT dùng nhiều cách để lách. Ví dụ, với các mặt hàng có thương hiệu nổi tiếng như NIKE, họ không để chữ NIKE đơn thuần mà thêm các dấu gạch ngang vào giữa (N-I-K-E) để cơ quan quản lư không dễ dàng t́m kiếm nhằm loại bỏ những từ đó ra khỏi hệ thống thông tin.
Chỉ thẩm định về quy chế
Theo t́m hiểu của phóng viên Báo Người Lao Động, chỉ mất vài phút để đăng kư một tài khoản bán hàng trên các sàn TMĐT mà không cần phải đi lại hay chuẩn bị hồ sơ giấy tờ. Người bán chỉ cần khai một vài thông tin cơ bản về email, số điện thoại, tên cửa hàng… Thông tin quan trọng là địa chỉ bán hàng lại được đăng kư mập mờ, phía các sàn TMĐT cũng không xác thực.
Đáng chú ư, để đăng kư các gian hàng, người bán không cần giấy phép kinh doanh, không bị kiểm duyệt và không phải đóng phí. Do đó, bất cứ ai cũng có thể bán hàng và kéo theo việc hàng giả, hàng nhái vô tư xuất hiện trên sàn TMĐT.
Theo một luật sư, khoản 3 điều 36 Nghị định 52 của Chính phủ về hoạt động TMĐT yêu cầu thương nhân, tổ chức, cá nhân là người bán trên sàn giao dịch TMĐT cung cấp thông tin khi đăng kư sử dụng dịch vụ trên sàn. Nội dung đăng kư gồm tên, địa chỉ trụ sở của thương nhân, tổ chức hoặc tên và địa chỉ thường trú của cá nhân. Ngoài ra, Nghị định 52 c̣n yêu cầu phải cung cấp số, ngày cấp và nơi cấp giấy chứng nhận đăng kư kinh doanh của thương nhân; số, ngày cấp và đơn vị cấp quyết định thành lập của tổ chức hoặc mă số thuế cá nhân.
Vị luật sư nêu trên cho rằng một số sàn TMĐT hiện nay không yêu cầu người bán hàng cung cấp giấy chứng nhận đăng kư kinh doanh là sai luật.
Bà Lê Thị Hà cho biết theo Nghị định 52, Bộ Công Thương bản chất là quản lư chủ sở hữu các sàn TMĐT. "Những người bán hàng có nghĩa vụ phải thực hiện các quy chế trên sàn đó. Các quy chế đó th́ do Cục TMĐT và Kinh tế số thẩm định. Trong trường hợp người tiêu dùng gặp các giao dịch đi ngược lại quy chế th́ sàn đó đă vi phạm hoạt động về TMĐT" - bà Hà phân tích.
Bà Hà cũng chỉ ra lỗ hổng trong đăng kư gian hàng trên sàn TMĐT. Cụ thể, nhiều người sử dụng chứng minh thư để đăng kư nhưng chưa chắc chứng minh thư đó có đúng là của người bán hay không. Việc đăng kư địa chỉ cũng không ai xác minh.
Theo bà Hà, chủ sàn TMĐT có trách nhiệm xác minh thông tin mà người đăng kư bán hàng cung cấp. Bộ Công Thương chỉ thẩm định quy chế chứ không thẩm định được thông tin cũng như tài khoản mà người bán đăng kư.
Trong trường hợp nhận các phản ánh về hàng hóa kém chất lượng hoặc các giao dịch có vấn đề, Cục TMĐT và Kinh tế số sẽ xử lư trực tiếp hoặc yêu cầu các sàn gỡ thông tin không phù hợp cũng như có biện pháp bảo vệ người tiêu dùng.
Games
