Thời gian gần đây, trên mạng xă hội liên tục xuất hiện những ư kiến than phiền liên quan tới văn hoá ứng xử của người miền Bắc, trong đó nổi bật phải kể đến bức xúc của cộng đồng tài xế Grab, Uber trong quá tŕnh phục vụ khách của họ. Là một người miền Nam, ḿnh xin phép được soạn ra một cẩm nang nhỏ để người miền Bắc có thể tham khảo và có lối ứng xử phù hợp hơn, giúp người miền Nam giảm bớt ác cảm đối với người miền Bắc. (dĩ nhiên đây chỉ là khuyến nghị, nếu các bạn cảm thấy khó làm quá th́ có thể chọn phương án không vào miền Nam).
Xin đừng đội nón cối ở miền Nam!
1.Bạn không nên xưng ông mày, bố mày với bất cứ ai, kể cả với người miền Bắc ở miền Nam giống như bạn, kiểu xưng hô đó không gây được thiện cảm với người miền Nam.
2.Khi gặp ai đó, nếu chưa chắc chắn họ nhỏ tuổi hơn bạn, nên gọi bằng anh hoặc chị, nếu đối phương cũng gọi lại bạn bằng anh/chị, đó là lịch sự, xă giao kiểu miền Nam, bạn nên xưng hô lại bằng anh/chị tiếp, đừng thấy người khác gọi ḿnh bằng anh mà gọi ngay họ là em, đó là phép lịch sự ở miền Nam.
3.Nếu bạn là nam, gặp nam giới nhỏ tuổi hơn, gọi là “em” sẽ tạo được thiện cảm hơn kêu bằng “chú”, người miền Nam không thích kiểu “anh nói cho chú mày biết nhé!”.
4.Bạn nên tập cảm ơn và xin lỗi theo phản xạ, điều đó không làm cho vị thế của bạn thấp xuống, nó chỉ giúp bạn lịch sự và văn minh hơn.
5.Trước khi sử dụng Uber và Grab, nên t́m hiểu kỹ những vấn đề có thể xảy ra, nhiều khi Sài G̣n trở nên xấu xí trong mắt bạn chính là v́ bạn, chứ không phải v́ Uber, Grab hay tài xế Uber, tài xế Grab.
6.Bạn nên tôn trọng người làm dịch vụ, sẽ rất nực cười nếu ở quê nhà, các bạn được phục vụ kém, vào miền Nam được phục vụ tốt hơn và bạn nhân cơ hội đó bắt chẹt người phục vụ để chứng tỏ đẳng cấp của bản thân hay v́ lư do ǵ khác.
7.Người miền Nam không phân biệt nghề nghiệp, sang hèn, người thợ cơ khí hay nhân viên văn pḥng cũng đều b́nh đẳng như nhau. Nếu bạn vào đây với tâm thế khinh thường người miền Nam, bạn sẽ chỉ có thể sống trong phạm vi họ hàng, bạn bè của bạn, chứ rất khó tận hưởng được hết vẻ đẹp, tinh thần của Sài G̣n nói riêng và miền Nam nói chung.
8.Đi ngoài đường, khi thấy ai chưa đá chống xe, nếu được, bạn nên nhắc nhở họ, đó là văn hoá miền Nam.
9.Đi đường gặp người té xe, nếu thuận tiện, bạn nên dừng xe, khoá lại và giúp đỡ người bị nạn, nếu không có ai giúp, người đó sẽ không được ai giúp, người giúp đó có thể là bạn, giúp cho đời một chút sẽ khiến bạn thêm nhẹ nhàng v́ đă làm được một điều tốt.
10.Bạn nên nói chuyện vừa đủ nghe, việc ăn to nói lớn, oang oang như ở quê nhà sẽ không tạo được thiện cảm, đặc biệt là ở nơi công cộng, không phải ai cũng có nhu cầu nghe về các dự án mấy ngàn cây vàng, mấy trăm tỷ của bạn.
11.Nếu được, nên học các từ vựng của miền Nam, như nón thay cho mũ, dư thay cho thừa, muỗng thay cho th́a, không nên gọi ngôi ba số nhiều là bọn này bọn kia, người miền Nam cũng không mấy thiện cảm về cái đó.
12.Đừng đội nón cối, biểu tượng này không gây ấn tượng ǵ đặc biệt ngoài sự chê cười mà người miền Nam dành cho bạn.
13.Khi tới nhà bạn bè người miền Nam chơi, nếu được mời ăn cơm, bạn hăy ăn uống một cách tự nhiên, người miền Nam mời ăn cơm là mời thật chứ không phải mời lơi.
14.Ở ngă tư, bạn nhớ dừng đèn đỏ, ra đường nhớ đội nón bảo hiểm đầy đủ, ở đây người chạy xe đầu trần bị coi như sinh vật lạ chứ không phải như ở Hà Nội, tất nhiên nếu bố bạn hoặc chú bác của bạn có phạm vi ảnh hưởng đến miền Nam th́ bạn có thể bỏ qua điều này.
15.
Người miền Nam ít nhiều đều có liên quan tới bên thua cuộc , cho nên có thể bạn sẽ nghe tiếng chửi cộng sản đâu đó ở vùng đất này. Bạn nên chấp nhận điều đó, đó chỉ là hiện tượng phản kháng lại sự hạ nhục mà chế độ cộng sản đă dành cho phe thua cuộc trong sách lịch sử, phương tiện truyền thông đại chúng và định kiến xă hội mà thôi.
16.Khi làm bất cứ điều ǵ phạm pháp, hăy nghĩ tới gia đ́nh bạn, quê hương bạn, và vùng đất Bắc Kỳ của bạn. Người Hàn Quốc cũng đă phải chế tài các địa phương miền Bắc với danh sách rất chi tiết nên bạn cần phải thận trọng với những ǵ ḿnh làm.
17.
Hạn chế chửi địt mẹ v́ đó là một từ gây ác cảm với người miền Nam, đó có thể là nỗi ám ảnh trong kư ức của người mẹ buôn gánh bán bưng bị nhóm cho vay nặng lăi giang hồ đất Cảng hăm doạ v́ góp trễ, hay tiếng của cán bộ tiếp quản Sài G̣n sau 75 trong trạng thái hống hách của người chiến thắng.
18.
Hăy thân thiện, cởi mở, thành thật với người xung quanh, nếu cảm thấy không an toàn với chính người Bắc, bạn hăy chơi với người Nam và tập sống cho giống họ.
19.Sài G̣n là đất tứ xứ, cư dân phức tạp, đừng thấy cướp giật ở Sài G̣n rồi so sánh nó với nét yên b́nh ở quê của bạn, nếu Sài G̣n cũng yên b́nh th́ nó có phải là nơi lư tưởng để kiếm sống, khiến biết bao nhiêu người đă đổ về đây học hành rồi ở lại?
20.
Hăy coi người miền Nam ngang hàng, b́nh đẳng với bạn, các bạn không phải là tổ tiên của người miền Nam, tổ tiên người miền Nam đă từng sống gần với tổ tiên của các bạn nhưng v́ hoàn cảnh họ đă vào miền Trung lai với người Chăm rồi sau đó con cháu họ mới vào miền Nam, kết hợp với người Khmer và người Hoa Minh Hương để tạo ra người miền Nam. Nếu tổ tiên của các bạn cũng đi theo tổ tiên của tôi th́ bây giờ các bạn đă ở đâu đó Đồng Tháp, Cà Mau, Tiền Giang hay Sài G̣n chứ không phải là một công dân mới của thành phố lớn nhất nước.
21.
Khi bạn tranh căi một vấn đề ǵ đó, cần hiểu lư lẽ và có điểm dừng, tật xấu nhất của các bạn là khi tranh căi th́ muốn thắng cho bằng được, bất chấp lư lẽ, nhiều khi sẵn sàng bịa chuyện, nói dối để đạt được mục đích, điều đó ngăn cản các bạn đến với văn minh cũng như cơ hội tái tạo lại thế hệ tiếp theo sau hơn nửa thế kỷ sống dưới chế độ cộng sản.
22.
Cảm ơn là đủ, không cần thiết phải “cho em/anh/chị/bác xin” sau khi nhận được một cái ǵ từ ai đó, bớt khách sáo sẽ thoải mái hơn.
