Tha phương cầu thực

[florida80]

Tha phương cầu thực, trong truyền thống của dân tộc Việt chúng ta, đó là một điều vạn bất đắc dĩ. Bỏ quê hương, bỏ nơi chôn nhau cắt rốn để đi kiếm ăn phương xa là một điều không ai muốn. Vậy mà hôm nay, có những người Việt sẵn sàng bỏ ra những số tiền khổng lồ so với mức sống để được đưa ra ngoại quốc kiếm công ăn việc làm. Câu hỏi đặt ra là tại sao?

Ở Việt Nam

Bên trong căn nhà khiêm tốn của ông Lê Văn Hà là tình trạng tột cùng của thất vọng, trong khi gia đình ông đang đối diện với triển vọng là ông ta là trong số những kẻ xấu số trong cái container ở Essex nơi 39 người được tìm thấy chết. Đó là theo lời kể của Thông tín viên Đông Nam Á đài BBC viết từ Nghệ An.

Bà nội ông ngồi nhìn vào khoảng không, đờ đẫn, tay che mặt. Vợ ông, bà Hà ngồi yên lặng không nói năng, từ chối năn nỉ nên ăn tí gì. Bố ông, ông Lê Minh Tuấn, ôm chặt lấy đứa cháu nội trong tuyệt vọng, chỉ âm thầm khóc.

Câu chuyện của ông Hà, cho đến khi kết thúc thảm thương ở cuối con đường, khá tiêu biểu cho những thanh niên ở các tỉnh nghèo ở miền Trung Việt Nam. Theo chân con đường quen thuộc của nhiều ngàn người khác, tìm ra ngoại quốc với hy vọng kiếm công ăn việc làm khá hơn. Ông đã rời khỏi Việt Nam trên đường đến Âu châu từ ba tháng nay, ngay sau khi đứa con thứ nhì chào đời.

Gia đình ông đã vay mượn để xây nhà, và để có tiền đi sang Âu châu qua những kẻ đưa người vốn đòi 25,000 đô la –một số tiền khổng lồ khiến ông Tuấn đã phải cầm hai miếng đất. Mọi sự trông cậy vào ông Hà kiếm được việc tốt, và dành dụm tiền gửi về trả cho số nợ. Ông Tuấn than thở:

“Nó để lại một số nợ quá lớn. Tôi không biết khi nào chúng tôi mới trả nổi. Tôi già rồi, sức khỏe không tốt, và tôi còn phải nuôi mấy đứa con của nó nữa.”

Ông Tuấn tin là con mình đã chết. Ông nhận được một thông điệp Facebook ngắn trước đó nói con mình sắp rời đi Anh.

Ở khắp nơi của hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh đều có những tấm bảng của các công ty xuất cảng lao động quảng cáo công việc hay đi học ở ngoại quốc. Nhiều ngàn người dân ở hai tỉnh này đã nghe theo lời chiêu dụ của một cuộc sống tốt đẹp hơn mỗi năm, nhưng nhiều người chọn con đường đi chui. Đa số trong 39 người đã chết thảm ở Anh có vẻ đến từ Nghệ An. Xứ Nghệ Tĩnh, vùng đất nghèo xưa nay dân đã đi tha phương cầu thực rất nhiều. Đây là vùng đất cát cằn cỗi, nông nghiệp khó phát triển, dân chúng trông cậy vào biển. Nhưng thảm họa môi trường do Formosa Hà Tĩnh gây nên đã làm cho nghề biển cũng tiêu tan. Đối với những giáo dân nhưng ở Yên thành hay Đô Thành, đi xuất cảng lao động chính thức là chuyện khó xảy ra nên đi chui là giải pháp duy nhất.

Billionaire Village: BRITAIN-BODIES/VIETNAM Cũng có kẻ làm giàu từ những chuyến đi mạo hiểm trông cậy vào những kẻ đưa người. Thông tấn xã Reuters nói đến “Làng Tỷ phú”. Reuters kể là đã gọi là làng tỷ phú thì hẳn không ai muốn bỏ đi nhưng có ít nhất ba trong số 39 nạn nhân đã ra đi từ ngôi làng này. Một tỷ đồng chỉ khoảng 43,000 đô la, nhưng ở đất nghèo Nghệ An như ở thị xã Đô Thành, đồng tiền gửi về từ ngoại quốc rất quý và những căn nhà đồ sộ đã được dựng lên nhờ đồng tiền đó. Nhiều nạn nhân được nghĩ đến từ Huyện Yên Thành quanh đó.

Ông Bùi Chung, một người dân huyện, đã xây tòa nhà bằng tiền kiếm được ở Anh cách đây vài năm. Ở Anh, theo Reuters, ông làm trong một tiệm nail của đám trồng cần sa nơi mà ông bảo ông kiếm được 500 Bảng Anh một tuần. Ông Chung kể lại:

“Khi nói đến những người đi ngoại quốc, kiếm công việc, cả làng này và tỉnh Nghệ Anh đã có lịch sử từ năm 1990.”

Linh mục Antoine Đặng Hữu Nam của giáo xứ Yên Thành giải thích:

“Cuộc sống của người dân ở các tỉnh miền trung đã rất khó khăn vì đất khô cằn sỏi đá. Tình hình lại còn bi thảm hơn sau thảm họa môi trường. Nó thúc đẩy một làn sóng nhiều người di dân ra ngoại quốc.”

Trên những tấm bàn thờ, những tấm hình của người mất tích, nhang đèn và những món ăn ưa thích. Cho cô thiếu nữ 19 tuổi, ra đi để mong giúp gia đình sau khi bố mất vì ung thư thì là Choco-Pies. Cho ông nông dân 26 tuổi gia đình nợ ngập đầu là những lon Red Bull. Đằng sau những tấm hình đó là một câu chuyện của tuyệt vọng từ một nơi nghèo đói, một ngọn đèn le lói treo từ những mái tôn nằm dọc theo những con đường không tráng nhựa.

Đó là những bộ mặt của cuộc di dân từ một phần của Việt Nam, một quốc gia mà trên giấy tờ tiêu biểu cho một trong những câu chuyện thành công về kinh tế của Á Châu. Nhưng mặc dầu lợi tức đầu người ở Viêt Nam nay trung bình là 2,549 đô la, ở Nghệ An và Hà Tĩnh lợi tức chỉ từ 1,636 đến 2,217 đô la. Tờ New York Times nói đến “người hộp” như ngày nào người ta nói đến “thuyền nhân”. Hộp đây là những container. Cha Nam bảo “Nếu cột đèn có chân nó cũng đi.”

Nhiều ngả đường dẫn đến nước Anh

Một nhân viên của đài Al Jazeera, giả vờ làm một cặp vợ chồng trẻ muốn sang làm ăn ở Anh, gặp một kẻ đưa người ở Thành phố Vinh. Bà này thản nhiên bảo đảm với họ là bà ta có thể thu xếp cho họ đi Anh với giá 32,000 đô la. Người này nói với nhân viên của đài là liên hệ của bà ta sẽ thu xếp cho họ bay từ Hà Nội đi Nga nơi họ sẽ giả vờ là sinh viên ngoại quốc hay tham gia một tour du lịch. Từ Nga họ sẽ được chở đi Âu Châu và rồi đến Anh.

Người này nói:

“Tôi sẽ thu xếp cho đến Nga, rồi lấy xe ô tô đi Ba Lan, Đức và Pháp. Một khi đến Pháp, tôi sẽ đón và đưa sang Anh. Tôi bảo đảm, an toàn lắm.” Và hành trình chỉ mất vài tuần.

Trên thực tế, đây là một hành trình kéo dài nhiều tuần lễ đầy nguy hiểm. Xúc phạm thể chất và tình dục là chuyện thường. Một số may mắn đến được Anh kiếm được công ăn việc làm nhưng nhiều người bị lâm vào cảnh nô lệ thời nay.

Một phóng viên người Việt của đài Al Jazeera, giả xin làm học việc không lương ở một tiệm nail để tìm hiểu. Một người bạn cùng tiệm kể lại cô bị đưa sang Anh bằng xe truck. Cô ta kể là mọi người bị tài xế đổ xăng lên người để đánh lạc hướng chó của cảnh sát, và họ được bảo phải mặc tã vì không có nghỉ trên đường đi.

Đoạn video của đài Al Jazeera kể lại chuyện một “trại” trồng cỏ tức là trồng cần sa ở một ngôi nhà ở khu ngoai ô phía đông của Luân đôn. Trông nom số cần sa mà trị giá 140,000 đồng là một nô lệ thời nay. Thiếu niên không được nêu tên này cho biết em rất ít khi ra khỏi nhà, không biết một chữ tiếng Anh và sống trong sợ hãi cảnh sát hay băng đảng. Trại thường là một căn nhà trong đó mọi sự được dẹp hết để biến thành trại trồng cần sa. Em kể lại là điện dùng để nuôi cần sa, khoảng 11,500 đô la một tháng đã bị đánh cắp. Em than phiền “có lúc em buồn quá hết sức nản chí. Em không biết ai hết và lâu lắm rồi chưa được gặp ai.” Có lần một băng Đông Âu tới trói em lại và lấy hết số cần sa sắp gặt được. Em sợ quá nhưng đám chủ không nói gì chỉ chuyển em sang một trại khác.

Em tâm sự là cố gắng vì hy vọng sẽ được trả tiền khi đến mùa và em sẽ có tiền về Vịệt nam lấy vợ và xây nhà cho gia đình. Em tâm sự:

“Ở trong nhà suốt ngày như thế này cũng như là ở tù. Em tưởng tượng là em đang ở tù một vài năm. Sau khi làm vài năm, em sẽ có tiền và em sẽ có việc khác.”

Mà quả thật em sống như một người tù. Đêm đêm đám băng đảng mang thức ăn tới và cung cấp mọi sự.

Một em khác tên Tuấn kể lại câu chuyện còn tội nghiệp hơn nữa. Bố Tuấn mất khi em mới lên 5. Mẹ em đau ốm nên phải vay tiền. Khi bà chết Tuấn mới có 10 tuổi. Em được đưa tới viện mồ côi của mấy soeur của tỉnh Nghệ An. Đám băng cho mẹ em vay tiền đến viện mồ côi và đòi tu viện phải ký trao hết tài sản gia đình em cho chúng để trả nợ. Khi tu viện từ chôi, chúng cắt cụt một ngón tay của Tuấn và gửi đến cho tu viện. Em kể:

“Họ để tay em lên một tấm ván. Họ lấy một con dao, giữ chặt em lại và chặt một đốt ngón tay, gói vào giấy. Họ sẽ giết em nếu em không ký trả nợ.”

Để cứu mạng em Tuấn, tu viện đành ký giấy tờ. Nhưng đám băng đảng bảo chưa đủ, họ bắt em đi làm việc ở một nhà kho. Vài năm sau, 15 tuổi, em bị đưa 9.600km đến một trại trồng cần sa ở Anh.

Tuấn kể em không biết mình đang sống ở nước nào. Khi thì em trồng cần sa, khi thì em trồng rau. Em diễn tả em bị đánh đập, còng chân và treo lên trần nhà, chỉ cho ăn có mỗi bánh mì, khoai tây và nước lạnh và phải ngủ trên một tấm mền mỏng trên sàn nhà. Em kể:

“Em làm việc cả ngày đêm, chỉ có hai ba giờ ngủ có mền. Lạnh quá.” Em tiếp “Em làm khổ cực quá. Lạnh và đói và bị đánh đập. Em chỉ muốn chết.”

39 cái chết trong cái container đông lạnh đó là một bằng cớ nữa của sự tàn nhẫn của những kẻ vừa đưa người đi lậu vừa buôn người. Nó là một thảm họa đã có thể xảy ra vì chính quyền của hai quốc gia làm ngơ trong khi cuộc sống xô đẩy dân chúng đâm đầu vào con đường đầy nguy hiểm, một con đường đến ngõ cụt.

Lê Phan
Nov 2019

Nguyễn Phú trọng sẽ lo cho GD được mọi việc giống như con cái của người ngoại tộc