Thượng viện đă bắt đâu mở phiên luận tội cách đây ít giờ. Không ít người đặt câu hỏi ông Trump có phải đích thân hầu ṭa?
Ông Donald Trump chỉ là tổng thống thứ ba trong lịch sử Mỹ từng bị luận tội. Phiên ṭa luận tội ông, do Thượng viện chủ tŕ đang thu hút sự chú ư của đông đảo dư luận Mỹ và thế giới.
Các chuyên gia pháp lư của hăng thông tấn BBC đă giải đáp một số thắc mắc chính của độc giả liên quan đến phiên ṭa luận tội tổng thống Mỹ đương nhiệm:
Thượng viện mở phiên luận tội, ông Trump có phải đích thân hầu ṭa?
Thời điểm diễn ra phiên ṭa?
Phiên ṭa luận tội Tổng thống Trump tại Thượng viện đă chính thức khai mạc hôm 16/1 với các thủ tục mang tính nghi lễ. Sau khi đoàn nghị sĩ Dân chủ mang bản luận tội của Hạ viện tŕnh lên Thượng viện, Chủ tịch Ủy ban T́nh báo Hạ viện Adam Schiff đă đọc to các điều khoản luận tội Tổng thống Trump trước Thượng viện.
Vài giờ sau, Chánh án Ṭa tối cao John Roberts tuyên thệ nhậm chức chủ tọa phiên ṭa xử lănh đạo Nhà Trắng. Tiếp đó, từng thượng nghị sĩ lần lượt bước lên tuyên thệ trước mặt ông Roberts, cam kết sẽ "chí công vô tư" khi tham gia phiên ṭa quyết định xem liệu có nên phế truất ông Trump hay không.
Phiên xử khai mạc đă khép lại chóng vánh. Phần xét xử chính sẽ bắt đầu vào lúc 13h ngày 21/1 theo giờ Mỹ (1h ngày 22/1 theo giờ Việt Nam). Trong suốt quá tŕnh xét xử, các thượng nghị sĩ sẽ nghe các bên tranh luận 6 tiếng/ngày và 6 ngày/tuần trước khi bỏ phiếu thông qua phán quyết cuối cùng.
Tổng thống Trump có phải đích thân ra hầu ṭa?
Luật pháp Mỹ không có quy định buộc tổng thống phải đích thân ra hầu ṭa trong phiên xét xử tại Thượng viện. Hai tổng thống Mỹ trước đây từng bị luận tội là Andrew Johnson (năm 1868) và Bill Clinton (năm 1998) cũng không xuất hiện tại phiên ṭa do Thượng viện tổ chức.
Nếu các nhân chứng được triệu tập đến phiên ṭa luận tội Tổng thống Trump tại Thượng viện (hiện không có ǵ chắc chắn về điều này), nhóm đặc trách luận tội của Hạ viện, vốn đóng vai tṛ như các công tố viên trong các phiên xét xử, có thể cố gắng yêu cầu ông chủ Nhà Trắng phải ra điều trần. Song, một quyết định như vậy có thể làm dấy lên những tranh căi về các đặc quyền, đặc biệt là quyền miễn trừ của tổng thống cũng như quyền chống lại việc tự buộc tội của mỗi cá nhân trong quá tŕnh tố tụng theo quy định của Hiến pháp Mỹ. Chánh án Ṭa tối cao John Roberts sẽ có trách nhiệm đưa ra phán quyết cuối cùng về vấn đề này.
Tuy nhiên, vẫn có một khả năng khác là ông Trump sẽ t́nh nguyện ra điều trần để tự bảo vệ ḿnh trước ṭa. Ông chủ Nhà Trắng trước đây từng bày tỏ sẵn sàng làm điều này. Song, căn cứ vào nhiều thông điệp Twitter và phát biểu "bất nhất" trước đây của ông Trump, hầu hết các nhà quan sát tỏ ra nghi ngờ việc tổng thống Mỹ rốt cuộc sẽ thực hiện ư định. Hơn thế nữa, các cố vấn chính trị cho Tổng thống Trump chắc chắn sẽ phản đối việc ông đích thân hầu ṭa.
Theo lịch làm việc đă được Nhà Trắng công bố, ông Trump sẽ dự diễn đàn kinh tế thế giới ở Davos, Thụy Sỹ vào thời điểm phiên ṭa luận tội của Thượng viện bắt đầu trong tuần này.
Nguy cơ ông Trump bị kết tội cao tới mức nào?
Khác với phiên xét xử tội phạm thông thường, kết quả phiên ṭa luận tội tổng thống Mỹ sẽ phụ thuộc vào kết quả bỏ phiếu của toàn bộ các thành viên Thượng viện. Trong viễn cảnh xấu nhất, nếu 2/3 trong tổng số 100 thượng nghị sĩ (67 thượng nghị sĩ) bỏ phiếu ủng hộ kết tội tổng thống, ông Trump sẽ bị phế truất và phải rời Nhà Trắng khi chưa hết nhiệm kỳ. Kịch bản này được tin khó có khả năng xảy ra khi đảng Cộng ḥa của ông Trump đang nắm quyền kiểm soát Thượng viện với 53/100 ghế và họ nh́n chung vẫn đồng thuận đứng về phía ông.
Nếu Thượng viện gần như chắc chắn không bỏ phiếu phế truất ông Trump, nỗ lực luận tội tổng thống của phe Dân chủ là vô ích?
Theo các tuyên bố lâu nay của các chính khách Dân chủ, lí do họ xúc tiến quá tŕnh luận tội tổng thống dù biết cơ hội để phế truất ông Trump cực nhỏ là v́ họ "cảm thấy có nghĩa vụ phải bắt lănh đạo Nhà Trắng chịu trách nhiệm về những hành động của ông". Họ tin ông Trump đă lạm dụng quyền lực để gây sức ép buộc Ukraina phải điều tra đối thủ chính trị và nếu họ không ra tay ngăn chặn, tổng thống sẽ có đà lấn tới, "làm những chuyện c̣n ghê gớm hơn nữa", có thể gây bất lợi cho đảng Dân chủ trong cuộc tổng tuyển cử năm 2020.
Tất nhiên, việc phe Dân chủ thúc đẩy luận tội ông Trump có chứa đựng yếu tố chính trị. Nếu không nỗ lực làm điều này, họ có nguy cơ mất đi những người ủng hộ trung thành nhất. Khi đó, các chính khách Dân chủ hoặc đối mặt với vô vàn thách thức trong các cuộc bầu cử sơ bộ sắp diễn ra đầu năm nay hoặc thua trong tổng tuyển cử vào tháng 11 tới đây v́ các cử tri không cảm thấy đủ động lực để đi bầu hoặc bỏ phiếu ủng hộ họ nữa.
Nếu Thượng viện rốt cuộc ra phán quyết tha bổng, ông Trump có phải lĩnh hậu quả tiêu cực nào không và có thể tái tranh cử không?
Tổng thống Trump tất nhiên có thể tái tranh cử khi Thượng viện tuyên trắng án trong phiên ṭa luận tội ông. Song, tồn tại khả năng là quá tŕnh luận tội có thể gây tổn hại về uy tín chính trị đối với lănh đạo Nhà Trắng. Các cử tri có thể quá ngán ngẩm với những rắc rối pháp lư bủa vây ông Trump hoặc không c̣n tin tưởng vào những quyết sách của tổng thống đương nhiệm, khiến cơ hội tái cử của ông sụt giảm mạnh.
Nếu ông Trump đă phạm pháp nhưng Thượng viện vẫn quyết tha bổng th́ ông có bị ṭa án liên bang xét xử sau khi măn nhiệm hay không?
Luật pháp Mỹ không có quy định tổng thống sau khi trải qua quá tŕnh luận tội của Quốc hội, lúc măn nhiệm sẽ thoát việc bị truy tố v́ những vi phạm h́nh sự thời c̣n đương chức. Tuy nhiên, có sự khác biệt về các tiêu chuẩn của một phiên ṭa h́nh sự với một phiên ṭa luận tội ở Thượng viện. Các sai phạm của tổng thống khiến ông bị luận tội không nhất thiết cấu thành tội phạm theo luật pháp Mỹ hiện hành và ngược lại. Song, việc tổng thống buộc phải từ nhiệm không đồng nghĩa ông sẽ được miễn truy tố.
Thực tế, một trong những giai đoạn gây tranh căi nhất trong bê bối Watergate (nghe lén đối thủ) của Richard Nixon là khi vị tổng thống thứ 37 này của Mỹ xin từ chức để tránh đối mặt với việc bị luận tội, người kế nhiệm ông - Gerald Ford đă ra quyết định ân xá cho mọi tội lỗi ông có thể phạm phải khi c̣n đương chức. Nếu không được hưởng đặc quyền miễn trừ như vậy, ông Nixon nhiều khả năng đă bị truy tố và xét xử tại ṭa án liên bang.
Nếu ông Trump bị phế truất và Phó Tổng thống Mike Pence lên thay, ông Pence có thể bổ nhiệm ông Trump làm phó tổng thống không?
Dù Thượng viện nằm dưới sự kiểm soát của đảng Cộng ḥa được tin rốt cuộc sẽ tuyên Tổng thống Trump vô tội, nhưng hiện vẫn tồn tại một viễn cảnh ít khả năng xảy ra là, có ít nhất 20 thượng nghị sĩ Cộng ḥa "làm phản", bỏ phiếu ủng hộ kết tội lănh đạo Nhà Trắng, khiến ông Trump mất chức. Trong trường hợp này, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ lên tiếp quản Nhà Trắng thay cho ông Trump cho tới khi diễn ra tổng tuyển cử. Khi đó, ông Pence có thể bổ nhiệm ông Trump làm Phó Tổng thống cho ḿnh v́ Hiến pháp Mỹ không cấm điều đó.
Tuy nhiên, trở ngại đầu tiên là, việc ông Pence bổ nhiệm ông Trump sẽ cần được sự phê chuẩn của đa số nghị sĩ thuộc cả Hạ viện và Thượng viện. Do phe Dân chủ đối lập nắm đa số ghế tại Hạ viện, động thái dự kiến sẽ khó "qua cửa" cơ quan lập pháp này.
Ngoài ra, về mặt lư thuyết, ngoài việc bỏ phiếu ủng hộ phế truất ông Trump, Thượng viện cũng có thể ra phán quyết cấm ông về sau nắm giữ các chức vụ trong chính phủ. Nếu Thượng viện không làm điều đó, không có ǵ ngăn cản ông Pence đặt cược vào việc nâng đỡ "sếp" cũ.
VietBF@ sưu tầm.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
