Các quốc gia nghèo không đủ điều kiện để giành khẩu trang y tế với các nước phát triển. Khi Mỹ và châu Âu đang giành giật khẩu trang, đồ bảo hộ y tế chống Covid-19, các nước nghèo hơn không thể cạnh tranh nổi với họ.
Các nhà sản xuất nói với những nhà khoa học ở châu Phi và Mỹ Latin rằng họ không thể nhận đơn đặt hàng v́ hầu hết kit xét nghiệm sẽ được chuyển cho Mỹ hoặc châu Âu. Tất cả mặt hàng đều được báo giá tăng chóng mặt, từ kit xét nghiệm cho đến khẩu trang.
Thợ may may khẩu trang tại Belo Horizonte, Brazil ngày 8/4. Ảnh: AFP.
Nhu cầu lớn về khẩu trang và sự hỗn loạn của thị trường đă buộc một số nước đang phát triển phải xin sự trợ giúp từ UNICEF. Eussyva Kadilli, người giám sát nguồn cung tại cơ quan, cho biết họ đang cố gắng mua 240 triệu khẩu trang để hỗ trợ 100 quốc gia, nhưng mới chỉ t́m được khoảng 28 triệu chiếc.
"Một cuộc chiến đằng sau hậu trường đang diễn ra", Catharina Boehme, giám đốc điều hành Tổ chức Chẩn đoán Sáng tạo mới, hợp tác với WHO để giúp đỡ các nước nghèo, nói.
Tại châu Phi, Mỹ Latin và một phần của châu Á, nhiều quốc gia đang gặp bất lợi do hệ thống y tế thiếu nguồn cung tài chính và thiết bị. Một số nước nghèo chỉ có một giường chăm sóc tích cực trên một triệu người.
Các nước đang phát triển hiện ghi nhận ít ca nhiễm và tử vong do nCoV hơn các nước phát triển, nhưng nhiều chuyên gia lo ngại Covid-19 có thể tàn phá các nước nghèo v́ họ không thể chống đỡ nếu dịch bùng phát mạnh.
"T́nh trạng thiếu hóa chất xét nghiệm vốn chưa bao giờ xảy ra", Doris-Ann Williams, giám đốc điều hành của Hiệp hội Chẩn đoán Ống nghiệm của Anh, đại diện cho các nhà sản xuất và phân phối kit xét nghiệm nCoV, nói. "Nếu chỉ một quốc gia ghi nhận dịch th́ mọi thứ sẽ ổn, nhưng tất cả nước lớn trên thế giới đều đang có nhu cầu cùng một lúc".
Từ việc chặn lô hàng ở sân bay cho đến trả giá cao hơn để "hớt tay trên", các quốc gia đang giành giật nguồn cung vật tư y tế hạn chế. Các lănh đạo quốc gia gọi riêng cho các giám đốc công ty để có hàng nhanh chóng. Một số chính quyền c̣n điều máy bay riêng để chở vật tư y tế.
Trong khi đó, máy bay riêng là thứ quá xa xỉ với Amilcar Tanuri, người điều hành pḥng thí nghiệm công ở Đại học Liên bang Rio de Janeiro, Brazil. Họ đang hết hóa chất xét nghiệm nhưng không thể làm được ǵ v́ mặt hàng họ cần đang được chuyển đến các nước giàu hơn.
"Nếu không có kit xét nghiệm đáng tin cậy th́ bạn giống như bị mù vậy", ông nói. "Tôi lo ngại hệ thống y tế công cộng sẽ sớm bị quá tải".
Brazil là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất ở Mỹ Latin, với hơn 10.000 ca nhiễm và cần xét nghiệm ít nhất 23.000 trường hợp nghi nhiễm. Đây cũng là đất nước gây tranh căi nhất khu vực v́ Tổng thống Jair Bolsonaro nhiều lần bày tỏ hoài nghi về mức độ nghiêm trọng của nCoV.
Tuy nhiên, đằng sau tranh căi về chính trị, các nhà khoa học Brazil đang cố gắng tăng cường năng lực xét nghiệm. Trong vài tuần, Tanuri cuống cuồng gọi cho các công ty ở ba châu lục để t́m hóa chất cần thiết cho 200 mẫu thử mà pḥng thí nghiệm của ông nhận được mỗi ngày. Nhưng ông nhận được câu trả lời rằng Mỹ và châu Âu đă đặt mua hết số hàng được sản xuất trong vài tháng tới.
"Nếu chúng tôi đặt mua mà 60 ngày mới có hàng th́ quá muộn", ông nói. "Virus nhanh hơn chúng tôi".
T́nh trạng tương tự diễn ra với một số nước châu Phi. Sau khi ghi nhận ca tử vong v́ nCoV đầu tiên ngày 27/3, Nam Phi áp lệnh phong tỏa và đă xét nghiệm 47.000 người. Nam Phi có hơn 200 pḥng thí nghiệm công, nhiều hơn một số nước giàu như Anh v́ họ phải đối phó HIV và lao.
Tuy nhiên, giống như Brazil, họ phụ thuộc vào nguồn cung hóa chất và những thiết bị khác từ các nhà sản xuất quốc tế để thực hiện xét nghiệm. Francois Venter, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, cho biết việc thiếu hụt những mặt hàng này đang gây nguy hiểm cho công tác ứng phó dịch nói chung của đất nước.
"Chúng tôi có khả năng xét nghiệm trên quy mô lớn, nhưng chúng tôi đă bị tê liệt v́ thiếu hóa chất", ông nói. "Chúng tôi không giàu có, không có nhiều máy thở, không có nhiều bác sĩ, hệ thống y tế đă trong t́nh trạng bấp bênh từ trước khi dịch bùng phát. Chúng tôi đang rất lo lắng".
Games
