3 sự kiện đó gồm: Bang Massachusetts đâm đơn kiện chính quyền Liên bang, tổ chức môi trường kiện Walt Disney, và thảm họa tràn dầu tồi tệ nhất lịch sử nước Mỹ.
Lợi nhuận của các tập đoàn kinh tế và sự bền vững của môi trường tự nhiên thường không nằm cùng một phía. Trong 50 năm qua, nhiều vụ kiện môi trường đă diễn ra khốc liệt với nỗ lực không mệt mỏi của các nhà hoạt động môi trường, và kết quả là những đạo luật môi trường đă được ra đời.
Ba vụ kiện chấn động dưới đây là những ví dụ điển h́nh cho cuộc đấu tranh này.
1. Vụ kiện Sierra Club năm 1972
Vụ kiện Sierra Club là một trong nhưng vụ kiện mội trường quan trọng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Vụ kiện liên quan đến dự án resort trượt tuyết mà công ty Walt Disney dự định triển khai tại thung lũng Mineral King thuộc khuôn viên vườn quốc gia Sequoia, Califonia.
Dự án là tổ hợp khách sạn, nhà hàng, bể bơi, băi đỗ xe, đường cao tốc, khu nghỉ dưỡng trượt tuyết và các công tŕnh khác trị giá 35 triệu đô la, đă được cấp phép bởi Sở Lâm nghiệp Hoa Kỳ.
Nếu được tiến hành, công tŕnh sẽ gây nguy hại nghiêm trong đến hệ sinh thái nguyên sơ hàng ngh́n năm của khu rừng Sequoia, ngôi nhà chung của các loài sói, bọ hung, gấu đen,...
Tổ chức môi trường Sierra Club đă quyết liệt phản đối việc Disney xây dựng khu nghỉ mát tại đây bằng cách đâm đơn kiện lên Ṭa án Tối cao. Sau khi xem xét vụ việc, Ṭa án cho rằng Sierra Club không đủ thẩm quyền để khởi kiện.
Theo luật pháp nước này, để khởi kiện trong các vụ án môi trường, bên nguyên đơn cần chứng minh họ sẽ phải chịu thiệt hại hoặc tổn thương do hệ quả của vụ việc, và rằng hậu quả đó có thể được dùng để truy xuất nguyên nhân gây nên vụ việc.
Trong khi Sierra Club dành thời gian sửa đổi khiếu nại, một điều luật quan trọng đă được thông qua: Đạo luật chính sách môi trường quốc gia (NEPA). Đạo luật này yêu cầu Disney viết một tuyên bố tác động môi trường nêu chi tiết những tác động của khu nghỉ mát đối với khu vực xây dựng.
Tuy cuối cùng, Sierra Club đă thất bại trong việc khởi kiện nhưng họ đă đạt được mục đích của ḿnh. Walt Disney đă tuyên bố khai tử dự án này sau khi xem xét tác động sinh thái nghiêm trọng của nó.
Vụ kiện từ năm 1972 này là một trong nhưng vụ kiện môi trường đầu tiên và đặt nền móng vững vàng cho tiến tŕnh sau này của các nhà hoạt động môi trường. Đạo luật chính sách môi trường quốc gia được thông qua sau vụ kiện Sierra Club là đạo luật tối quan trọng vẫn mang ư nghĩa đặc biệt đến ngày nay.
NEPA đă giúp nhiều tổ chức môi trường giành phần thắng khi đứng trước các tập đoàn khổng lồ. Tiêu biểu có thể kể đến vụ kiện đường ống dẫn dầu Dakota Access của các thổ dân da đỏ.
2. Bang Masschusetts kiện Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ năm 2007
Khí thải nhà kính có ảnh hưởng không thể chối căi với môi trường, bao gồm biến đổi khí hậu, thời tiết khắc nghiệt,... Chúng ta đều hiểu rơ điều đó, nhưng trước năm 2007, hầu như không có đạo luật nào liên quan đến tác động khí thải nhà kính.
Trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu tăng cao, một câu hỏi pháp lư quan trọng đă được đặt ra: Chính phủ có vai tṛ thế nào trong việc điều chỉnh phát thải CO2 và các loại khí độc gây ảnh hưởng đến hành tinh và sức khỏe con người?
Câu trả lời đă được đưa ra trong phán quyết của một vụ kiện của Ṭa án tối cao vào giữa năm 2007 - bang Massachusetts kiện Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ (EPA).
Hơn một thập kỷ trước, Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ đă đưa ra một quyết định môi trường mang tính bước ngoặt sau vụ kiện giữa tiểu bang Massachusetts và Cục Bảo vệ Môi sinh.
Cụ thể, bang này đă kiện chính phủ khi không kiểm soát khí thải từ xe hơi và xe tải, gây ra những hệ quả nghiêm trọng về hiệu ứng nhà kính. Trong khi đó, chính quyền tổng thống Bush lại cho rằng họ không có nghĩa vụ phải điều chỉnh lượng khí thải.
Tóa án Tối cao đă bác bỏ lập luận này và yêu cầu chính phủ chứng minh rằng khí nhà kính không góp phần vào biến đổi khí hậu, hoặc đưa ra lời giải thích hợp lư tại sao chính phủ không có khả năng hạn chế ô nhiễm. Phán quyết đă tuyên bố Cục Bảo vệ Môi sinh phải hành động ngay lập tức để chống biến đổi khí hậu.
Phán quyết khẳng định: Chính phủ phải có trách nhiệm giải quyết biến đổi khí hậu. Phán quyết này đă giúp trả lời câu hỏi quan trọng về đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp cho các vấn đề môi trường.
Phán quyết có tầm ảnh hưởng khổng lồ đến hàng loạt vụ việc khác. Nhiều vụ kiện trước năm 2007 đă bị hoăn lại để chờ phán quyết vụ kiện Massachusetts. Cho đến ngày nay, kết quả của vụ kiện này đă thay đổi lịch sử và cách nh́n của chính phủ về vấn đề môi trường.
3. Vụ kiện giàn khoan Deepwater Horizon
Vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon ngày 20 tháng 4 năm 2010 là thảm họa tràn dầu tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ. Giàn khoan Deepwater Horizon trên Vịnh Mexico đă phát nổ do sơ suất từ công ty dầu khí BP, 11 người đă thiệt mạng và 5 triệu thùng dầu tràn ra Đại Tây Dương. Vụ việc xảy ra do lỗ hổng hệ thống bảo vệ trên giàn khoan.
Vụ nổ đă biến biển quanh khu vực này trở thành băi chất thải, dầu trôi dọc 2000km, các sinh vật biển bị ảnh hưởng nghiêm trọng và 30% dân cư khu vực gần đó mắc các bệnh liên quan đến tâm thần.
Vậy BP đă phải đối mặt với bản án nào sau thảm họa kinh hoàng đó? Tháng 12 năm 2012, BP đă phải trả 4,5 tỷ đô la cho Bộ Tư pháp Hoa Kỳ. Số tiền phạt kỷ lục mà BP phải trả thực chất vẫn "không thấm vào đâu" so với thiệt hại khổng lồ họ gây ra. Số tiền thực tế BP chi trả sau vụ việc lên tới 18 tỷ đô la, chưa tính đến 28 tỷ đô la đă chi trả cho việc dọn sạch biển trước đó.
Khó có số tiền nào đủ bù đắp "vết thương" của biển sau thảm họa này.
Trước vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon, các tập đoàn khai thác nhiêu liệu luôn nhận được sự hậu thuẫn của chính quyền và ít phải chịu trách nhiệm trước tác động của họ lên môi trường. Dù đây là một trong ba ngành gây tác động nghiêm trọng nhất tới hành tinh.
Vụ kiện Deepwater Horizon đă trở thành lời cảnh tỉnh rơ ràng tới ngành công nghiệp năng lượng và các nhà đầu tư: Họ buộc phải có trách nhiệm bảo vệ hành tinh và con người. Mặc dù giá trị tài sản ṛng của BP đă không bị ảnh hưởng quá nặng nề nhưng công ty này đang chật vật xây dựng lại danh tiếng của ḿnh sau thảm họa tàn phá thiên nhiên.
VietBF @ Sưu tầm
Games
