Huế của hai mươi năm về trước mang một nhịp sống chậm răi, lặng buồn; đặc biệt là sau trận lũ lịch sử năm 1999 càng khiến Huế trở nên u tịch...
Chùa Thiên Mụ
ẢNH: BÙI NGỌC LONG
Ta nhớ những năm tháng sinh viên của ḿnh gắn liền với xứ Huế như một duyên nợ cho dù có nhiều mảnh đất để lựa chọn.
Ngay từ khi chân ướt chân ráo vào thi, ta đă nghe đến câu ca dao mà các anh lứa trước chế tác: “Học tṛ xứ Nghệ vô thi/ Thấy cô gái Huế bước đi không đành”; đă đắm ḿnh trong giọng thơ của Thu Bồn “Nhịp cầu cong con đường th́ thẳng/ Một đời anh t́m măi Huế nơi mô”; rồi đặc biệt mấy đứa con trai cùng lớp, cùng quê đă lập ra nhóm thơ văn “Ông đồ xứ Nghệ”, nhớ cậu bạn đến từ Nam Đàn quê Bác với câu thơ đầy liên tưởng “Trời xứ này sao mà giống tính em/ Mưa trút xuống giận hờn không hẹn trước”… Huế cứ thao thiết và thấm đẫm trong ta từ những điều như thế.
Ta nhớ một giọng nói ngọt ngào mô, tê của o Tôn nữ mà ngỡ ḿnh như một chàng sĩ tử đang ngồi trên Phu Văn Lâu để chờ ngày được xướng tên bảng vàng. Ta nhớ một chiều nào cả lớp dă ngoại trên đồi Thiên An lộng gió, có cậu bạn nào lấy hết can đảm đọc bài thơ t́nh để tỏ t́nh với cô bạn cùng quê trong vi vút tiếng lá thông reo. Ta nhớ những lúc hăm hở mấy đứa rủ nhau đi về Vỹ Dạ mà chẳng c̣n thấy khuôn mặt chữ điền nào nên thất thểu ra về đọc lại thơ Hàn. Ta cũng nhớ những chiều rảnh rỗi, cả bọn con trai văn khoa dù ít ỏi cũng rủ nhau lên Đàn tế Nam Giao đá bóng cùng các nhà sư, chú tiểu ở chùa Từ Đàm và các chùa khác gần quanh. Có cô bạn từ Nha Trang xa xôi ra học, lăng mạn thường mặc áo dài tím, đi trên những con đường rợp bóng cây xanh: đường Lư Thường Kiệt tím ngắt bằng lăng, đường Đoàn Thị Điểm rực vàng hoa điệp, đường Lê Duẩn đỏ rực màu phượng vĩ… Nhớ hôm sinh nhật ai, cả dăy trọ kéo nhau lên đường Điện Biên Phủ trập trùng những dốc để ăn một tô ốc xào cay xè lưỡi trong buổi tối mùa đông. Có năm, cả lớp bàn bạc góp tiền để thuê một chiếc thuyền rồng ngược ḍng Hương nghe ca Huế, thăm thú những chùa chiền hay lăng tẩm của các vị vua Tự Đức, Minh Mạng… Ta nhớ cậu bạn cùng quê, gia tài một chiếc va li qua 4 năm đại học, ở trọ hầu khắp các con đường mà rút ra một cảm nhận, người Huế ở nơi nào cũng thật thà và thương người…
Du khách tham quan Đại Nội
ẢNH: Đ̀NH TOÀN
Huế vốn là chốn kinh đô của 9 đời Chúa và 13 đời vua nhà Nguyễn, triều đại cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam. Chính về thế, dẫu ở thời hiện đại vẫn c̣n những nét phong kiến ngày xưa không dễ phai trong ḷng người dân Cố đô. Lúc ở trọ đường Nguyễn Công Trứ, ta đă gặp vị chủ nhà vườn rộng với mấy dăy pḥng nhưng đặc biệt không bao giờ cho sinh viên nữ thuê. Hay khi ta đưa bạn nữ cùng lớp đến nấu ăn chung cho vui khi ở đường Bà Triệu, đă bị “mệ” chủ nhà đuổi cho lên bờ xuống ruộng bởi mệ quan niệm: Nam nữ thụ thụ bất thân… Nhớ khi mới chung lớp, bao đứa buồn cười v́ tên của cô bạn dài dằng dặc trong sổ điểm danh “Công Tằng Tôn Nữ…”, rồi sau đó mới biết nguồn gốc thế tộc để lại nh́n đầy ngưỡng mộ.
Cũng v́ là kinh kỳ đàng Trong suốt mấy trăm năm nên Huế hội tụ những món ngon ẩm thực mà du khách khó cưỡng lại. Là sinh viên, thuở ấy, dẫu chẳng được nếm những cao lương mĩ vị hay sơn hào hải vị nhưng những món ăn dân dă, hè phố cũng khiến ḷng nhớ Huế khôn nguôi. Những buổi sáng mai thường nhật, ở góc đường nào cũng thấy những đôi quang gánh nghi ngút khói, người người sà vào để thưởng thức món bún ḅ - linh hồn của ẩm thực Huế. Mỗi tô bún đều có một miếng chân gị, vài viên mọc, ít lát tiết heo và mấy miếng thịt ḅ xắt mỏng. Sau nay, dù đi đến vùng miền nào cũng có biển hiệu bún ḅ Huế mà sao hương vị lại chẳng thể bằng. Xế trưa hoặc xế chiều, trời nóng bức, mấy đứa bạn lại rủ nhau đến quán chè Hẻm gần bên trường Đại học Sư phạm hoặc lên quán chè Tư trên đường Phan Chu Trinh với đủ thể loại chè. Tối đến, những lúc học khuya đói bụng, ta có thể đi ra đường Lê Lợi dọc bờ sông Hương, sà vào bất kỳ bếp lửa nào đang cháy để thưởng thức một đĩa bánh bèo, bánh nậm, bánh khoái… Những tháng mùa thi, những lúc hết tiền, mấy đứa lại rủ nhau đạp xe lên chùa Thiên Mụ, Từ Đàm, Từ Hiếu… để được các nhà sư mời một bữa cơm chay…
Hai mươi năm xa cách, đă bao dịp đi ngang qua mà chưa một lần ghé Huế. Thành phố mở rộng hơn, nhịp sống sôi nổi, hiện đại hơn. Cuộc sống tất yếu phải thế. Thế nhưng có những thứ thuộc về văn hóa, thuộc về văn hiến th́ chẳng bao giờ thay đổi hay mất đi như câu thơ Bùi Giáng từng viết: “Dạ thưa xứ Huế bây giờ/ Vẫn c̣n núi Ngự bên bờ sông Hương”.
Games
