Tôi đă trở về. Ngơ ngẩn bên bờ sông xưa. Gió mùa hè miên man. Những đám cỏ ven bờ thấp thoáng ánh đèn thành h́nh những vùng xanh mờ ảo. Tưởng như bờ cỏ ấy xanh hơn và như hăy c̣n lăng đăng bước chân ai của những ngày rất cũ.
Ḍng sông lặng lẽ, âm thầm. Nếu không có tiếng cá quẫy vu vơ, không có những quầng sáng hắt xuống từ những bóng đèn bắc dưới chân cầu cổ kính kia, có thể chẳng ai biết được trong đêm sâu có một ḍng chảy miên man đang th́ thầm những thanh âm bồi hồi sống động.
Rất nhẹ nhàng là mái chèo của những chiếc thuyền câu lặng lờ như hờ hững trôi xuôi. Người trên thuyền níu lấy sợi dây câu buông dài theo mặt sông để dắt thuyền đi. Thỉnh thoảng, người ngồi sau lái lách nhẹ mái chèo mảnh mai để chỉnh hướng. Tiếng gạt nước chẳng hề phát ra thanh âm, tựa như người ta ấn lưỡi dao xuống miếng thạch mát lịm.
Đậm hơn chút nữa là tiếng lao xao của những đám lau hoang sơ ven bờ cồn Hến. Mùa hè, ngọn gió thâm u của đêm lướt qua vô vàn con sóng trên mặt sông vẫn c̣n đủ sức đánh thức đám lau kia thành lời xào xạc. Đứng trên bờ Đập Đá, nghe ở đầu hướng gió tiếng ŕ rào quyện âm vang lay động, hững hờ của những khóm tre la đà dọc bờ sông, tất cả chừng như một tiếng thở dài của băi bờ, sông nước.
Những khuya về sáng của buổi đầu thu giật ḿnh tỉnh giấc. Từ mạn thuyền đêm nh́n lên phía cồn Giă Viên, thấp thoáng xa xa bóng tháp nước cạnh cây cầu sắt mờ mờ trong sương. Lúc ấy, vầng trăng đă xế non đoài. Trong tịch mịch hiu hắt của đêm sâu bỗng vang lên những thanh âm rất gọn và tṛn, tưởng như rất xa mà lại rất gần, ngay trên đầu ta. Đó là tiếng những giọt sương đọng trên mui rớt xuống ván thuyền. Từ trong khoang đưa tay ra phía có ánh trăng, từng giọt lóng lánh rơi xuống bàn tay, nghe lạnh buốt bao nỗi niềm áo xanh của những chàng Tư Mă.
Hồi âm Hương Giang
Rất nhẹ nhàng là mái chèo của những chiếc thuyền lặng lờ như hờ hững trôi xuôi.
Chiếc thuyền soi cá nào vẫn c̣n cần mẫn trong đêm? Tiếng sôi rào rào từ chiếc đèn măng sông ở mũi thuyền đă khuấy động cái yên tĩnh của ḍng đêm. Từng đoạn của bờ sông hiện rơ trong ánh đèn soi. Tiếng sôi của hơi dầu cháy trong đèn gợi nỗi niềm của kẻ tha hương về mái gia đ́nh nơi cố xứ.
Bỗng chợt nhớ tiếng sôi rào rào của bếp ḷ ở quán cà phê Thọ dưới chân cầu Đông Ba, cạnh bến xe buưt một thời. Ở đó, ông chủ đặt một cái chảo to lên gian bếp hừng hực lửa đặt chính giữa pḥng. Tất cả tách cà phê đều được bỏ vào trong cái chảo lúc nào cũng sôi sùng sục ấy. Có khách, ông dùng cái kẹp gắp một chiếc tách ra khỏi chảo, đổ cà phê đă chế sẵn vào. Những ngày mưa phùn gió bấc, sáng sớm ngồi trong góc quán nh́n ra, tay mân mê chiếc cốc vẫn chưa nguôi sức nóng, tưởng chừng như hơi ấm của phương Nam len lỏi đến từng ngơ ngách của mùa đông xứ Huế.
Những đêm trăng sáng, nh́n suốt từ chân Đập Đá đến khúc quành về phía ngă ba Tuần, mặt sông như một dải lấp lánh vàng. Những thuyền đánh cá dàn hàng ngang bủa lưới, rồi người ta lấy sào tre hoặc cán dầm gơ dồn dập lên mặt ván. Lũ cá giỡn trăng trên tầng nước nông hốt hoảng chạy đâm đầu vào mắt lưới. Khi nhịp gơ lên hết mức dồn dập th́ bỗng ngưng phắt. Rồi đột ngột tiếng gơ lại vang lên. Rồi lại đột ngột lặng yên. Trả lại cho thinh không cái mênh mông vắng lặng của buổi ban đầu.
Mà ḍng Hương có bao giờ vắng lặng được lâu! Những tiếng đ̣ máy x́nh xịch trên sông đă trở thành một phần không thể thiếu được của chuỗi âm vang mà ḍng sông cưu mang, ấp ủ. Từ sáng đến chiều rồi lại qua đêm, tiếng đ̣ máy nhè nhẹ, đều đều ấy cứ vang vang như vỗ như ru, như ḥa điệu cùng nhịp sống đang chừng mực chảy miên man trên những nẻo đường xứ Huế.
Những ngày cuối mùa thu, những cơn áp thấp nặng nê từ biển xa cuốn tới. Mây từng đợt, từng đợt theo những cơn gió chướng lao nhanh về phía A Sầu. Nước lũ thượng nguồn ào ạt tràn về. Ḍng sông bỗng trở nên dữ dằn trong cơn cuồng nộ. Nước băng băng như muốn xé nát chân cầu Bạch Hổ, như chực quật đổ chân Cầu Mới, như muốn gạt phăng đi mấy nhịp Tràng Tiền. Và ḍng thác đục ngầu kia, khi rướn ḿnh cuốn qua bờ tràn Đập Đá, bỗng nẩy lên những tiếng gầm thét ghê hồn...
Ôi, Hương giang của tôi ơi! Biết có ai sống măi với những ám ảnh về những thanh âm muôn vẻ của người như tôi - kẻ đến từ xứ khác? Những ai sinh ra, lớn lên bên người hẳn đă quen thuộc lắm rồi! C̣n tôi, có dịp đam mê, chiêm ngưỡng về người trong một quăng nào của thời trai trẻ vẫn cứ luôn thấy choáng ngợp, lạ lùng mỗi lúc trở về. Những âm thanh của Hương giang cứ len lỏi vào những giấc mơ tôi - những giấc mơ đầy núi thẳm sông dài mà tôi biết sẽ c̣n gặp măi gặp hoài cho đến hết những tháng ngày c̣n lại.
Nguồn: Báo Tuổi Trẻ
