Dù đă có dịp ghé thăm nhiều ngôi chợ lớn nhỏ khác nhau trên khắp miền đất nước nhưng với tôi chợ quê ngày lụt vẫn măi là ngôi chợ đặc biệt nhất.
Nhớ về chợ quê mùa lụt, tôi thường nhớ về những lần theo mạ ra chợ khi tôi c̣n nhỏ /// Ảnh: Nguyễn Đăng Trường
Tôi yêu nó vô cùng! Nên cứ hễ mưa lụt về là tôi nhớ miền Trung, nhớ mạ và nhớ cả cái chợ quê.
Chợ Hương Cần quê tôi ở dưới chân cầu Phe Kiền, ngay sát sông Bồ thơ mộng. Những ngày nắng, chợ đông lắm! Bởi chợ có bán đủ thứ từ cây kim, cuộn chỉ đến thức ăn, đồ dùng… Người dân trong vùng thường đi chợ sớm để mua được tôm cá tươi ngon và nhân tiện mua thêm một ít bánh gói về cho mọi người trong nhà ăn lót dạ buổi sáng. Người từ Huế về Quảng Điền, Phong Điền thỉnh thoảng cũng dừng xe, ghé ngang chợ bởi chợ nổi tiếng với chuối vườn, quưt Hương Cần, bánh gói... Nên lúc nào chợ cũng tấp nập người bán kẻ mua.
Nhưng vào mùa mưa lũ, nước sông Bồ lên nhanh nên chợ cũng chóng ngập. Có khi mới thấy nước ngấp nghé mé sông mà đi quanh một ṿng nước đă ḅ lên chợ. Để tránh nước lụt, người ta phải dời chợ ra đường, rồi có khi lên cả chân cầu.
Chợ mùa lụt đơn giản lắm! Vài ba hàng cá, dăm hàng đồ khô. Người bán th́ ít mà kẻ mua th́ nhiều. Có khi, một vài chị cũng tranh thủ đem mấy nải chuối, vài bó rau hái được trong vườn ra bán. Người bán lúc nào cũng ngóng về ḍng nước sau lưng. Hễ nước lên th́ dời hàng xích dần lên phía cầu. Người mua th́ quần ống cao, ống thấp v́ vừa lội trong xóm ra hoặc từ trên ghe bước xuống. Ấy vậy mà, hễ gặp nhau là người nào cũng tranh thủ hỏi thăm t́nh h́nh trong xóm, trong nhà. Trong lời hỏi thăm có xen cả sự lo lắng. Trong câu trả lời có chứa cả sự xúc động, niềm vui khi được hỏi han, quan tâm. Cứ thế mà chợ luôn không ngớt tiếng nói, tiếng cười. Tôi yêu chợ quê mùa lụt một phần cũng bởi điều đặc biệt ấy.
Thêm một điều lạ nữa là mua bán ngày lụt mà người ta cũng chẳng đặt nặng chuyện lời lăi. Có khi một chị bán bánh sẽ dúi thêm vào tay người mua mấy cái bánh hoặc vài trái quưt vườn dặn đem về cho tụi nhỏ, rồi chép miệng: “Tội nghiệp, mấy ngày ni nước lớn, tụi nó quanh quẩn ở nhà chắc là buồn lắm!”. Có khi một d́ bán cá sau khi hỏi thăm biết nhà người quen đang hết cái ăn th́ bỏ thêm cho vài con cá. Mặc người kia đ̣i trả tiền, d́ cười: “Của nhà, lấy thêm về mà ăn chứ lời lăi chi”. Cái t́nh có khi đơn giản vậy thôi mà khiến ḷng người ấm lạ lùng dù đang mùa mưa lũ.
Nhớ về chợ quê mùa lụt, tôi thường nhớ về những lần theo mạ ra chợ khi tôi c̣n nhỏ. Sau mấy ngày phải nhai tạm ḿ tôm v́ nước dâng lênh láng, đường xóm ngập quá đầu. Trời ngớt mưa, nước rút bớt, ba sẽ chèo ghe chở mạ và tôi đi chợ v́ nghe đâu chợ họp được trên cầu. Ngồi trên ghe, tôi thường ngó quanh để ngán ngẩm thấy đâu đâu cũng một màu nước vàng khè. Xóm làng trong mưa lụt nh́n tiêu điều thấy thương. Gặp ai trên đường ba mạ cũng cất tiếng hỏi thăm.
Thường th́ ba sẽ dừng ghe ở gần chợ. Ba ở lại giữ ghe. C̣n tôi theo mạ len qua đám đông để lên chợ. Mạ dắt tôi ghé hết hàng này đến hàng nọ. Khi th́ mua một ít cá khô. Lúc lại mua ít rau củ. Gặp ai mạ cũng hỏi “Nước lên ngang mô?”, “Nhà có thiệt hại chi không?”… Có khi đang loay hoay mua đồ, mạ gặp ngay người quen. Thế là mạ và người ta mừng rỡ như bạn cũ lâu ngày gặp nhau nơi xứ lạ. Tôi đứng lơ ngơ chẳng biết làm ǵ nên lủi đến xem người ta bán cá. Cá mùa lụt có đủ loại: Cá cấn, cá mại nhảy lóc bóc; cá trê, cá bống thệ nằm phơi ḿnh trên rổ… Tôi cứ thích thú nh́n từ chỗ này đến chỗ kia. Phải đến khi bị xách cổ lôi đi tôi mới đành tiếc nuối theo mạ. Đi một ṿng quanh chợ, mạ mua được đủ thứ nên tay xách nách mang. Tôi lót tót theo sau, trên tay cũng cầm đủ loại bánh trái mà người quen vừa đưa cho. Và lần nào rời chợ tôi cũng ngoái nh́n đầy tiếc nuối. Có khi sự tiếc nuối ấy theo cả vào giấc mơ.
Chiều tan ca, tôi gọi điện về cho mạ khi biết tin ở nhà đă bắt đầu ngập lụt. Sau khi thở phào nhẹ nhơm v́ người thân an toàn, tôi hỏi thăm: “Chợ ngập chưa mạ?”. Nghe mạ nói: “Chợ lụt rồi, người ta mới dời lên chân cầu”. Đang ở phố mà mắt tôi cứ rưng rưng. Thèm về quê để được đi chợ mùa lụt cùng mạ. Thèm bữa cơm nhà có cá đồng mạ mua từ chợ về… Thèm chi lạ!
