WTO đóng một vai tṛ quan trọng trong việc môi giới các thỏa thuận thương mại và duy tŕ luật thương mại quốc tế, tuy nhiên, WTO đă không có lănh đạo kể từ khi ông Roberto Azevedo từ chức vào tháng Tám và nói rằng một người khác sẽ phù hợp hơn để thực hiện các cải cách cần thiết, khiến đại diện thương mại chính quyền Donald Trump muốn mở lại cuộc đua vào ghế lănh đạo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Robert Lighthizer (trái) trong Pḥng Bầu dục với Tổng thống Donald Trump
Hoa Kỳ gợi ư rằng quá tŕnh t́m kiếm một Tổng giám đốc mới của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cần phải được mở lại, trong một động thái chưa từng có.
Đại diện thương mại của ông Donald Trump, Robert Lighthizer, nói với BBC hôm thứ Tư rằng WTO cần "một người có kinh nghiệm thực sự về thương mại".
Hoa Kỳ phản đối cựu chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới Ngozi Okonjo-Iweala vào vị trí này.
Hiện vẫn chưa đạt được sự đồng thuận.
Việc Hoa Kỳ cố ép từ chối bà Okonjo-Iweala, bất chấp sự ủng hộ rộng răi từ các nước khác, gây ra một trong những vấn đề thương mại toàn cầu cấp bách nhất mà ông Joe Biden sẽ phải giải quyết trên cương vị Tổng thống Hoa Kỳ.
Người lọt vào danh sách sau cùng cho một trong những công việc hàng đầu trong thương mại quốc tế là Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee, và hai ứng viên này đă bị ở vào thế bơ vơ trong hơn năm tuần.
Quan chức hàng đầu của Tổng thống Trump về thương mại, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer vào hôm thứ Tư với BBC trong cuộc phỏng vấn quốc tế đầu tiên của ông khẳng định rằng sẽ không có chuyện chính quyền Trump bị thuyết phục để hậu thuẫn cho cựu bộ trưởng tài chính Nigeria trong những tuần c̣n lại mà chính quyền ông Trump c̣n nắm quyền.
Sự bế tắc tại WTO diễn ra vào thời điểm nhạy cảm đối với thương mại toàn cầu, vốn đang phải hứng chịu hậu quả của đại dịch virus corona.
Ngozi Okonjo-Iweala khẳng định bà là người phù hợp với công việc và có kinh nghiệm phù hợp với cả thương mại và thực hiện cải cách.
Người phát ngôn của bà nói với BBC: "Tiến sĩ Okonjo-Iweala mong muốn được hợp tác với chính quyền Biden và hy vọng rằng có thể sớm đạt được sự đồng thuận cuối cùng. WTO cần khẩn trương vào cuộc tại thời điểm khủng hoảng toàn cầu này."
Bà Okonjo-Iweala, 66 tuổi, là nữ ngoại trưởng và bộ trưởng tài chính nữ đầu tiên của Nigeria.
Một nhà lănh đạo mới được coi là hết sức quan trọng nhằm đạt được sự thay đổi có ư nghĩa. Ông Lighthizer cho biết WTO "đang rất cần được cải cách", đồng thời nói thêm rằng "chúng ta cần bắt đầu khai phóng" cho quá tŕnh đó.
Nếu một Tổng giám đốc mới không được bổ nhiệm trước khi Joe Biden nhậm chức Tổng thống Mỹ vào ngày 20 tháng 1, có khả năng quá tŕnh này sẽ bị tŕ hoăn trong vài tháng do một đội ngũ thương mại mới của Hoa Kỳ được bổ nhiệm để đi vào hoạt động.
Người ta nói đến Katherine Tai, người đă được chọn làm người kế nhiệm ông Lighthizer, nhưng cần Quốc hội Hoa Kỳ phê chuẩn.
Ông Biden cũng có thể bắt tay vào việc rà soát rộng răi chính sách thương mại của Hoa Kỳ, v́ hàng chục nhóm kinh doanh và ngành nghề đang thúc giục ông. Tuy nhiên, ông cho biết ông không có kế hoạch xóa bỏ ngay lập tức bất kỳ mức thuế nào mà ông Trump áp đặt với Trung Quốc, và mức thuế mà WTO đánh giá là "không phù hợp" với các quy tắc thương mại quốc tế.
Cải cách Cơ quan Phúc thẩm
WTO đóng một vai tṛ quan trọng trong việc môi giới các thỏa thuận thương mại và duy tŕ luật thương mại quốc tế, tuy nhiên, WTO đă không có lănh đạo kể từ khi ông Roberto Azevedo từ chức vào tháng Tám và nói rằng một người khác sẽ phù hợp hơn để thực hiện các cải cách cần thiết.
Nhiệm kỳ của ông bị tê liệt bởi cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc và việc Tổng thống Trump sử dụng nhiều biện pháp thuế quan để đạt được các mục tiêu của ḿnh về thương mại.
Katherine Tai phát biểu tại một sự kiện để giới thiệu bà là người được Joe Biden đề cử làm Đại diện Thương mại Hoa Kỳ tiếp theo vào ngày 11 tháng 12
Theo ông Lighthizer, WTO đă "không hoạt động như một cơ quan đàm phán". Ông cũng nhấn mạnh rằng cần "cải tổ lớn" cho Cơ quan phúc thẩm giải quyết tranh chấp, cơ quan mà ông cảm thấy đă phát triển thành một cơ quan tạo ra luật thương mại chung, "lấy đi lợi ích" mà các thành viên đă thương thuyết "và hạn chế những ǵ đă nhượng bộ".
Cơ quan Phúc thẩm đă bất lực trước việc chính quyền Trump phủ quyết việc bổ nhiệm các thẩm phán mới.
Ông Lighthizer nói: "Tôi nghĩ rằng có một sự đồng thuận tại WTO rằng chúng ta cần cải cách cơ quan phúc thẩm.
"Chúng ta cần bắt đầu đàm phán lại, chúng ta cần bắt đầu tiến bộ. V́ vậy, tôi rất vui v́ BBC đă đề cập tới WTO, đó rơ ràng là một trọng tâm đối với chúng tôi và đối với chúng tôi, đó là một tổ chức khởi đầu như một ư tưởng tốt và về cơ bản là không hoạt động tốt, nhưng tôi nghĩ rằng cũng có thể khắc phục điều đó được."
Theo Giáo sư James Bacchus, cựu Chủ tịch Cơ quan Phúc thẩm WTO, Tổng Giám đốc WTO có vai tṛ quan trọng trong việc mang lại sự thay đổi.
"Hợp tác đa phương hiệu quả để giảm bớt các rào cản đối với thương mại là cần rất gấp để giúp khởi động nền kinh tế toàn cầu và phục hồi sau đại dịch," ông nói: "Điều đó đ̣i hỏi sự lănh đạo sáng tạo từ một người môi giới trung thực trong vai tṛ tổng giám đốc."
Joe Biden không đưa ra bất kỳ chỉ dấu nào cho thấy ông thích bà Yoo hay bà Okonjo-Iweala cho ghế lănh đạo WTO. Tuy nhiên, khi nói đến thương mại, gần đây ông đă nói: "Chúng ta cần phải liên kết với các nền dân chủ khác .. để chúng ta có thể qui định được các chuẩn mực thương mại thay v́ để Trung Quốc và các nước khác khuynh đảo."
"Nếu chính quyền Biden có thể dùng sự ủng hộ dành cho Ngozi để đối lấy lợi thế chính trị trong các cải cách khác, đó chắc chắn là một ư tưởng hay," Simon Lester, chuyên gia WTO tại Viện Cato ở Washington nói với BBC.
Ông nói thêm rằng đây sẽ là cách nhanh nhất để đưa một nhà lănh đạo mới của WTO vào vị trí, v́ "việc mở tiếp quá tŕnh lựa chọn có thể lộn xộn và phức tạp, và sẽ dẫn đến sự chậm trễ".
Games
