Tài sản nhà nước ở khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng, TP HCM bị cựu Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng chuyển nhượng trái luật.
Đồng phạm giúp sức là Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa, Vụ trưởng Công nghiệp nhẹ Phan Chí Dũng và nhóm 8 lănh đạo, cán bộ UBND TP HCM, VKSND Tối cao nhận định.
Khu đất 6.080 m2 số 2-4-6 Hai Bà Trưng, quận 1, TP HCM có vị trí đắc địa bậc nhất Sài G̣n khi có 3 mặt tiền. Khu đất do Công ty Cổ phần Bia Rượu Nước giải khát Sài G̣n (Sabeco) quản lư, nộp tiền thuê đất hàng năm và dùng để sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp. Sabeco là doanh nghiệp nhà nước do Bộ Công Thương trực tiếp quản lư.
Theo đề nghị của Sabeco, tháng 12/2007, Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Hữu Tín đồng ư chủ trương cho công ty này làm chủ đầu tư thực hiện dự án xây dựng khu phức hợp khách sạn 6 sao, trung tâm thương mại hội nghị, cao ốc văn pḥng cho thuê tại khu đất này.
Để có pháp nhân thực hiện dự án, Sabeco cùng nhiều doanh nghiệp tư nhân thành lập Công ty liên doanh Sabeco Land. Năm 2011, UBND TP HCM duyệt giá trị quyền sử dụng đất để Sabeco thực hiện nghĩa vụ tài chính khi được chuyển mục đích sử dụng đất theo giá thị trường là 1.236 tỷ đồng.
Do số tiền quá lớn, Sabeco không bố trí được nên báo cáo Bộ Công Thương gửi công văn xin thành phố gia hạn thời gian nộp tiền. Công ty liên doanh Sacbeco Land cũng giải thể sau đó bởi không đủ năng lực tài chính.
Khu tứ giác vàng 2-4-6 Hai Bà Trưng, quận 1, TP HCM. Ảnh: Hữu Khoa
Cùng thời gian này, Chính phủ ban hành nghị quyết yêu cầu các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước tập trung vốn đầu tư vào các ngành kinh doanh chính, không đầu tư ngoài ngành nhất là các lĩnh vực tài chính, bất động sản. Đối với tổng công ty đă đầu tư vào các lĩnh vực này phải sớm có kế hoạch thoái vốn, chấm dứt kinh doanh.
Tuy nhiên ba lănh đạo Bộ Công Thương là ông Hoàng, bà Thoa, ông Dũng đă không thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ mà vẫn giao Sabeco thực hiện đầu tư dự án bất động sản, VKSND Tối cao cáo buộc.
Tháng 4/2014, Bộ phận quản lư vốn nhà nước tại Sabeco do ông Phan Đăng Tuất (chủ tịch HĐQT, phụ trách Bộ phận quản lư vốn nhà nước tại Sabeco) và nhiều thành viên kư công văn đề xuất Bộ Công thương cho hợp tác với nhóm nhà đầu tư mới, thành lập công ty cổ phần để tiếp tục thực hiện dự án.
Phương án đề xuất là Sabeco sẽ góp 26% vốn điều lệ (18% tiền mặt và 8% giá trị lợi thế), các cổ đông c̣n lại góp vốn bằng tiền mặt và nộp 1.236 tỷ đồng tiền sử dụng đất cùng tiền nộp phạt quá hạn. Hơn nữa, Sabeco không phải góp vốn đầu tư dự kiến khoảng 3.000 tỷ đồng, các cổ đông c̣n lại cam kết thu xếp nguồn tiền cho việc triển khai dự án theo đúng tiến độ. Sabeco sau đó sẽ chuyển quyền sử dụng khu đất cho công ty cổ phần này để triển khai dự án.
Tháng 6/2014, ông Dũng tham mưu cho bà Thoa kư công văn trả lời phương án đề xuất của Sabeco th́ được yêu cầu gửi dự thảo công văn xin ư kiến chỉ đạo của ông Hoàng trước khi kư phát hành. Bộ trưởng Hoàng sau đó trực tiếp ghi thêm vào dự thảo văn bản với nội dung: "Việc lựa chọn nhà thầu đầu tư cụ thể, Tổng công ty phải báo cáo Bộ để được xem xét quyết định".
Ba ngày sau, bà Thoa kư công văn và bổ sung ư kiến của Bộ trưởng vào văn bản: Bộ Công thương đồng ư với đề nghị của Bộ phận quản lư vốn nhà nước về việc lựa chọn nhóm nhà đầu tư mới thay thế nhà đầu tư cũ để triển khai dự án.
Được lănh đạo Bộ chấp thuận chủ trương, đại diện của Sabeco đă hợp tác với Công ty Attland, Công ty đầu tư thương mại và dịch vụ Hà An, Công ty đầu tư Mê Linh để thành lập Công ty cổ phần Sabeco Pearl, vốn điều lệ gần 485 tỷ đồng. Công ty Attland, Hà An và Mê Linh sẽ thực hiện nộp tiền sử dụng khu đất 2-4-6 và tiền phạt do chậm nộp cho nhà nước.
Theo cáo buộc, giá trị quyền sử dụng khu đất 2-4-6 đưa vào liên doanh để đầu tư thực hiện dự án nhưng không được định giá theo quy định pháp luật để tính vào phần vốn góp của Sabeco.
Từ công văn đề nghị của Sabeco, tháng 4/2015, ông Nguyễn Hữu Tín, Phó chủ tịch UBND TP HCM, kư quyết định duyệt giá trị quyền sử dụng khu đất 2-4-6 là hơn 997 tỷ đồng. Cùng lúc, ông Tín chỉ đạo lănh đạo các sở đề xuất UBND thành phố xem xét quyết định với đề nghị của Sabeco về việc chuyển quyền sử dụng khu đất cho pháp nhân mới của Sabeco là Sabeco Pearl.
Sau khi lấy ư kiến tham mưu của các cơ quan, tháng 6/2015, ông Tín kư công văn chấp thuận cho Sabeco Pearl thuê khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng với giá hơn 997 tỷ đồng (thấp hơn giá UBND TP HCM duyệt trước đó là 1.236 tỷ đồng), thời hạn 50 năm. Một tuần sau, ông Đào Anh Kiệt (Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM) kư cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản gắn liền với khu đất cho Sabeco Pearl.
Sau đó theo đề xuất của ông Trần Chí Dũng, Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc, ông Tín tiếp tục kư công văn chấp thuận điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc xây dựng, bổ sung thêm chức năng officetel (văn pḥng cho thuê và khách sạn) và căn hộ ở cho dự án 2-4-6 Hai Bà Trưng.
Ngay sau đó, nhóm các nhà đầu tư của Sabeco Pearl cùng kư công văn gửi Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đề xuất ông chỉ đạo Sabeco thoái toàn bộ vốn góp tại Sabecon Pearl. Khi chưa có phản hồi, nhóm nhà đầu tư này tiếp tục kư công văn gửi ông Hoàng đề nghị được mua lại toàn bộ phần vốn góp 26% của Sabeco.
Tiếp nối đề xuất của nhóm nhà đầu tư, ông Dũng kư báo cáo gửi ông Hoàng, bà Thoa cho rằng thoái vốn là phù hợp với chủ trương của Chính phủ và đề nghị Bộ Công thương có công văn yêu cầu bộ phận quản lư vốn nhà nước tại Sabeco xây dựng phương án. Tổ thoái vốn sau đó được Sabeco thành lập theo chỉ đạo của Bộ Công thương.
14,7 triệu cổ phần (tương đương 26% vốn nhà nước) của Sabeco sau khi được điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch bổ sung chức năng căn hộ ở có giá 14.433 đồng/cổ phần. Tuy nhiên, ông Hoàng cho rằng giá 14.433 đồng/cổ phần là giá giả định trong tương lai khi khu đất có chức năng căn hộ ở và quyết định giá khởi điểm để thực hiện thoái vốn là 13.247 đồng/cổ phần.
Ông Hoàng và bà Thoa sau đó đều phê duyệt giá sàn là 13,247 đồng/cổ phần. 26% vốn của Sabeco tại Sabeco Pearl đă được Công ty Attland mua lại với giá 196,645 tỷ đồng. Từ đó, Sabeco rút khỏi liên doanh Sabeco Pearl.
Tháng 10/2016, Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng kư doanh nghiệp, đổi tên Sabeco Pearl thành Công ty cổ phần đầu tư Quảng trường Mê Linh. Cùng lúc, những người đại diện phần vốn góp nhà nước tại Sabeco hết nhiệm vụ nên dự án tại khu đất 2-4-6 lúc này được chuyển toàn bộ sang nhà đầu tư là doanh nghiệp tư nhân.
Sabeco phải nộp tiền và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất xong th́ mới dược dùng quyền sử dụng đất để góp vốn vào Sabeco Pearl. Trường hợp Sabeco không có khả năng thực hiện dự án th́ UBND TP HCM phải thu hồi khu đất và tổ chức đấu giá. Tuy nhiên, phó chủ tịch Nguyễn Hữu Tín vẫn kư văn bản cho Sabeco Pearl nộp tiền và làm chủ đầu tư trong khi đây không phải là doanh nghiệp nhà nước.
Theo kết quả giám định, giá trị quyền sử dụng khu đất 2-4-6 tại thời điểm khởi tố vụ án h́nh sự (8/11/2018) là hơn 3.800 tỷ đồng; giá trị 26% vốn góp của Sabeco tại thời điểm ngày 1/4/2016 là hơn 465 tỷ đồng (trong khi Sabeco bán hơn 196 tỷ đồng). Việc định giá, thoái vốn là thủ đoạn cuối cùng làm mất tài sản và là cơ sở để tư nhân chiếm tài sản nhà nước. Thiệt hại ước tính hơn 2.700 tỷ đồng.
Hành vi của ông Tín và 8 đồng phạm là cán bộ thuộc UBND TP HCM trong việc phê duyệt cho Sabeco Pearl thuê và cấp giấy chứng nhận khu đất thay cho Sabeco là không đúng quy định. Các bị can thừa nhận hành vi là trái quy định pháp luật nhưng "không có động cơ tư lợi".
Ông Hoàng, Dũng bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lư, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lăng phí, theo khoản 3 điều 219 Bộ luật H́nh sự; khung h́nh phạt 10-20 năm tù. Bà Thoa đă bỏ trốn, cơ quan điều tra đă tạm định chỉ điều tra bị can và phát lệnh truy nă để khi nào bắt được sẽ xử lư sau.
Ông Nguyễn Hữu Tín cùng 7 nguyên cán bộ, lănh đạo TP HCM bị truy tố về tội Vi phạm các quy định về quản lư đất đai, theo khoản 3 điều 229; khung h́nh phạt 5-12 năm.
Vụ án sẽ được xét xử từ ngày 7/1 đến 14/1 tại TAND Hà Nội.
