Georgia đă chuyển đổi từ một tiểu bang của đảng Cộng ḥa sang đảng Dân chủ chỉ trong vài năm qua. Dường như đảng Cộng ḥa đă không chuẩn bị cho điều này, khiến việc đảng Dân chủ giành hai ghế thượng nghị sĩ c̣n lại ở Georgia để kiểm soát Thượng viện cho thấy chiến thắng của Biden tại đây không phải nhờ may mắn.
Cho đến đầu tuần này, đảng Cộng ḥa vẫn nắm giữ mọi vị trí dân cử trên toàn bang Georgia và giành thế đa số tại cả hai viện của cơ quan lập pháp bang. Tuy nhiên, làn sóng Dân chủ được cho là đă trỗi dậy mạnh mẽ tại "thành tŕ bảo thủ" này ngay từ giai đoạn đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Donald Trump, thu hút sự chú ư của toàn đất nước cũng như nguồn tài trợ chính trị.
Hai tuần trước lễ nhậm chức của Trump hồi năm 2017, Jon Ossoff, người vừa đắc cử thượng nghị sĩ hôm 5/1 nhờ chiến thắng trước đối thủ Cộng ḥa David Perdue, từng tuyên bố tranh cử vào Hạ viện Mỹ, nhưng cuối cùng thất bại với cách biệt sít sao.
Raphael Warnock (phải) và Jon Ossoff tại cuộc vận động ở thành phố Atlanta, bang Georgia, Mỹ, hôm 4/1. Ảnh: NY Times.
Năm 2018, Brian Kemp, dưới sự hậu thuẫn từ Trump, đă đắc cử Thống đốc bang Georgia với chiến thắng sát nút trước cựu nghị sĩ da màu Stacey Abrams. Tuy nhiên, nhiều người nghi ngờ thất bại của bà Abrams liên quan đến một "cuộc đàn áp cử tri". Theo điều tra của AP hồi năm 2018, Kemp, khi đó là tổng thư kư bang Georgia, đă hủy hơn một triệu đơn đăng kư cử tri từ năm 2012 đến 2018, đồng thời đóng băng khoảng 53.000 đơn đăng kư mà phần lớn trong số đó thuộc về người Mỹ gốc Phi.
Sau khi thất bại với cách biệt chỉ 55.000 phiếu bầu, Abrams thiết lập một kế hoạch chi tiết và đi vận động khắp Georgia, nhằm tăng số lượng cử tri trẻ tuổi, gốc Mỹ Latinh, gốc Á và đến từ các đảo Thái B́nh Dương ủng hộ phe Dân chủ. Theo tạp chí Vogue, nỗ lực của bà giúp tăng khoảng 800.000 cử tri mới ủng hộ đảng Dân chủ kể từ năm 2018, trong đó 45% là người dưới 30 tuổi, và 49% là người da màu, cùng nguồn tài trợ và đông đảo t́nh nguyện viên địa phương.
Quá tŕnh vận động của Abrams được cho là đóng góp không nhỏ vào chiến thắng của Tổng thống đắc cử Joe Biden tại Georgia, giúp ông trở thành ứng viên Dân chủ đầu tiên giành được phiếu đại cử tri của bang này kể từ năm 1992. Đảng Dân chủ tiếp tục hái thêm "quả ngọt" hôm 6/1, sau khi hai ứng viên thượng nghị sĩ Raphael Warnock và Jon Ossoff lần lượt giành chiến thắng trước các đối thủ Cộng ḥa Kelly Loeffler và David Perdue.
Ossoff, 33 tuổi, sẽ trở thành thượng nghị sĩ trẻ nhất, đồng thời cũng là người Do Thái đầu tiên đại diện cho Georgia tại Thượng viện. Trong khi đó, Warnock, mục sư tại nhà thờ Ebenezer Baptist, là đảng viên Dân chủ Georgia đầu tiên được bầu vào Thượng viện sau 20 năm và cũng là đại diện người Mỹ gốc Phi đầu tiên của bang này.
Những lập trường của Ossoff và Warnock được đánh giá khác biệt đáng kể so với các ứng viên thượng nghị sĩ Dân chủ trước đây tại Georgia, những người có xu hướng ôn ḥa và phát ngôn thận trọng, đôi khi lúng túng, về các vấn đề tôn giáo và súng đạn, vốn vô cùng quan trọng với nhóm cử tri da trắng không ưa phe Dân chủ. Theo b́nh luận viên Lisa Lerer và Richard Fausset của NY Times, Ossoff và Warnock đă thể hiện được cá tính của bản thân.
Các b́nh luận viên đánh giá hai chiến thắng của Ossoff và Warnock chứng minh quá tŕnh chuyển đổi tại Georgia, từ một "thành tŕ đỏ" tưởng như vững vàng của phe Cộng ḥa thành bang chiến trường, đă hoàn tất. Trong khi Abrams đang được tôn vinh như một người hùng của phe Dân chủ, Thống đốc Kemp phải hứng chỉ trích từ các đảng viên Cộng ḥa ủng hộ Trump v́ phản đối nỗ lực lật ngược kết quả tại Georgia của Tổng thống.
Ngoài nỗ lực của Abrams, Lerer và Faussett cho rằng sự hỗ trợ lớn nhất giúp phe Dân chủ "đổi màu" Georgia tới từ chính Tổng thống Trump. Ông tỏ ra thiếu nhiệt t́nh với những cư dân ôn ḥa ở vùng ngoại ô, tạo động lực cho một thế hệ cử tri mới và trở thành mối lo ngại với cộng đồng người da màu, dẫn đến sự hợp nhất thành một liên minh ủng hộ Dân chủ chống lại "người phản diện" là Trump.
Trước thềm bỏ phiếu bầu thượng nghị sĩ ṿng hai tại Georgia hôm 5/1, Trump không ngừng tuyên bố vô căn cứ rằng thất bại của ông ở bang này là kết quả của một hệ thống bầu cử "gian lận", công khai khẩu chiến với Thống đốc Kemp và những quan chức Cộng ḥa khác của Georgia.
Sự việc bị đẩy lên cao trào sau khi truyền thông Mỹ tung bản ghi âm cuộc gọi kéo dài một tiếng giữa Trump với Tổng thư kư Georgia Brad Raffensperger hôm 2/1. Ông chủ Nhà Trắng ban đầu nài nỉ Raffensperger "t́m 11.780 phiếu", nhưng sau đó đe dọa quan chức này có thể bị truy tố h́nh sự trừ khi t́m đủ số phiếu để lật ngược kết quả.
Gabriel Sterling, quan chức Cộng ḥa cấp cao phụ trách bầu cử tại Georgia, cho rằng những động thái trên của Trump có thể đă làm giảm lượng cử tri Cộng ḥa đi bỏ phiếu bầu thượng nghị sĩ.
Cựu nghị sĩ Stacey Abrams phát biểu tại một cuộc vận động ở Atlanta, bang Georgia, hôm 2/11/2020. Ảnh: AFP.
Trong khi đó, đảng Dân chủ dường như đang cố gắng tách biệt với Trump, khi ca ngợi thành công đến từ nỗ lực vận động của chính họ, dựa trên việc tận dụng sự thay đổi về nhân khẩu học tại Georgia. Hạ nghị sĩ Nikema Williams nhận định chiến thắng của Biden đă tiếp thêm niềm tin cho các đảng viên Dân chủ, đặc biệt là người da màu.
"Cuộc bầu cử này không xoay quanh Donald Trump. Đây là dịp để mọi người nhận ra rằng nếu đồng tâm hiệp lực, họ có thể vượt lên t́nh trạng đàn áp cử tri, và chúng ta có thể chiến thắng tại Georgia", nữ nghị sĩ Dân chủ cho hay.
Theo một số ước tính, cư dân da trắng có thể không c̣n chiếm đa số tại Georgia vào khoảng năm 2028. Đảng Dân chủ đă xây dựng chiến lược và mở rộng cử tri dựa vào yếu tố này. "Họ biến những cử tri tiềm năng thành cử tri được đăng kư, sau đó trở thành những lá phiếu thực sự", Andra Gillespie, phó giáo sư khoa học chính trị tại thành phố Atlanta, nhận định.
Bất kể mức độ ảnh hưởng của Trump sau khi ông rời Nhà Trắng ra sao, cục diện chính trị tại Georgia rơ ràng đă xoay chuyển, buộc cả hai đảng phải thay đổi chiến lược của họ. Theo Gillespie, Georgia trong tương lai sẽ tiếp tục chứng kiến những kết quả bầu cử sát nút, với cơ hội chia đều cho cả đảng Dân chủ và Cộng ḥa như năm 2020.
Trong cuộc chạy đua vào chức thống đốc Georgia năm 2022, Kemp có thể một lần nữa cạnh tranh với Abrams, cuộc đối đầu mà nghị sĩ Williams dự đoán sẽ đưa bà Abrams trở thành thống đốc da màu đầu tiên của Georgia.
Games
