"Đại loạn ắt có đại trị": Câu nói của Mao và ẩn ý của Tập về "thế giới hỗn loạn"

[vuitoichat]

Cố lãnh tụ Trung Quốc Mao Trạch Đông từng nói những lời "Thiên hạ đại loạn là thời điểm tuyệt vời", để giải thích cho quyết định phát động cuộc "Đại Cách mạng Văn hóa" để xây dựng trật tự mới tại Trung Quốc vào các thập niên 1960 - 1970. "Thời gian và xung lực đang ủng hộ chúng ta", Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng tuyên bố trong bài phát biểu hồi tháng 1/2021.

Cố lãnh tụ Trung Quốc Mao Trạch Đông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Nikkei/Reuters/AFP

"Thiên hạ đại loạn là thời điểm tuyệt vời", cố lãnh tụ Trung Quốc Mao Trạch Đông từng nói những lời này để giải thích cho quyết định phát động cuộc "Đại Cách mạng Văn hóa" để xây dựng trật tự mới tại Trung Quốc vào các thập niên 1960 - 1970. Trong một dịp khác, ông Mao lại nói rằng: "đại loạn ắt có đại trị", theo một bài xã luận được đăng tải trên báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP - Hồng Kông).

Ngày nay, khi tình hình thế giới đã thay đổi đáng kể và ngày càng phức tạp hơn trước, những lời giáo huấn của cố lãnh tụ Mao Trạch Đông dường như vẫn còn vang vọng trong tâm trí của các lãnh đạo Trung Quốc hiện thời - những người đang phải đối đầu với phương Tây về vấn đề hình thành một trật tự quốc tế mới hậu khủng hoảng và hỗn loạn do đại dịch COVID-19. Thực tế là cuộc khủng hoảng do đại dịch vẫn chưa có dấu hiệu sẽ sớm kết thúc và vẫn đang tàn phá nhiều nơi trên thế giới.

Nhà lãnh đạo đương nhiệm và được coi là quyền uy nhất kể từ thời Mao Trạch Đông - Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình - dường như cũng chưa nhìn thấy điểm dừng của cuộc khủng hoảng hiện nay - nhưng đây cũng là một cơ hội dành cho Trung Quốc.

"Gần đây, thế giới có thể được mô tả chính xác bằng một từ: 'hỗn loạn'. Và xu hướng này có vẻ sẽ còn tiếp diễn", ông Tập phát biểu hồi tháng 1/2021, nhưng nội dung toàn văn của bài phát biểu này chỉ vừa mới được đăng tải vào đầu tháng 5.

Nói về vấn đề xử lý đại dịch, ông Tập cho rằng việc phán xét nghệ thuật quản trị và lợi thế thể chế của các quốc gia khác nhau là điều dễ dàng - ám chỉ việc Trung Quốc đã khống chế thành công dịch bệnh, trong khi nhiều quốc gia khác phải chật vật đối phó với virus.

"Thời gian và xung lực đang ủng hộ chúng ta. Đây là nơi chúng ta thể hiện niềm tin và sự kiên cường, cùng như quyết tâm và sự tự tin của mình", ông Tập nói trong bài phát biểu trên.

Thông điệp cứng rắn gửi tới Mỹ

Việc ông Tập tin rằng thế giới sẽ tiếp tục hỗn loạn trong thời gian tới và khẳng định Trung Quốc sẽ nỗ lực hơn trước áp lực ngày càng gia tăng từ phương Tây là điều rất đáng chú ý, đặc biệt nếu ta xét đến thời điểm của bài phát biểu này, theo SCMP.

Ngày 11/1, nhà lãnh đạo Trung Quốc đã triệu tập cuộc họp với các bộ trưởng và bí thư tỉnh ủy để tập hợp sự ủng hộ đối với quyết định chuyển trọng tâm sang tự lực cánh sinh và phát triển thị trường nội địa của ban lãnh đạo trung ương Bắc Kinh.

Cuộc họp này diễn ra sau phiên họp toàn thể của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, ngay trước thềm lễ nhậm chức của tân Tổng thống Mỹ Joe Biden - cũng như chỉ ít lâu sau cuộc bầu cử đầy hỗn loạn và cuộc bạo loạn ở Điện Capitol, Mỹ.

Ông Tập đã triệu tập cuộc họp với các quan chức cấp cao chỉ ít ngày trước lễ nhậm chức của tổng thống Biden. Ảnh: Bloomberg

Trong khi đó, nội dung toàn văn của bài phát biểu của ông Tập được công bố vào ngày 30/4 vừa qua - chưa đầy 2 ngày sau bài phát biểu đầu tiên của Tổng thống Biden trước Quốc hội Mỹ.

Theo SCMP, bài phát biểu của ông Tập hồi tháng 1 có thể được coi là lời phát động cho cuộc so găng dài hơi của Trung Quốc với Mỹ (và phương Tây nói chung) - trong bối cảnh Washington thúc đẩy quan hệ gần gũi hơn với các đối tác và đồng minh để đối đầu với Trung Quốc tại các "điểm nóng" như Tân Cương và Đài Loan.

Điều này cũng giải thích cho phát biểu "phương Đông đang trỗi dậy và phương Tây đang suy thoái" của một số quan chức cấp cao Trung Quốc, và phát ngôn cực gắt của ông Dương Khiết Trì, ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong cuộc họp cấp cao với phái đoàn Mỹ ở Alaska hồi tháng 3 vừa qua rằng Mỹ "không đủ tư cách nói chuyện với Trung Quốc trên vị thế sức mạnh".

Cuộc gặp cấp cao của phái đoàn hai nước Trung Quốc - Mỹ tại Alaska hồi tháng 3 năm nay. Ảnh: AP

Trong khi Trung Quốc tiếp tục cứng rắn trước sức ép ngày càng gia tăng từ phương Tây, Mỹ dường như đã bắt đầu nghi ngờ về chiến lược tập hợp đồng minh để đối đầu với Bắc Kinh.

Mới đây, SCMP đưa tin rằng ông Kurt Campbell, quan chức hàng đầu về châu Á của Washington, đã phát biểu tại một diễn đàn rằng Mỹ nên chuẩn bị cho kịch bản chiến lược này không thành công vì Trung Quốc không chịu "thay đổi hành vi".

Quả thực, những động thái của Mỹ mà Bắc Kinh coi là nỗ lực nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc sẽ càng thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc và đoàn kết người dân Trung Quốc.

Hơn nữa, từ quan điểm của Bắc Kinh, mặc dù Tổng thống Biden tuyên bố Mỹ đã quay trở lại vị trí lãnh đạo thế giới sau nhiệm kỳ đầy biến động của cựu Tổng thống Donald Trump, nhưng điều đó sẽ khó lòng đạt được trong một sớm một chiều, khi nước Mỹ vẫn còn bị chia rẽ.

Trong bài diễn văn trước Quốc hội, bản thân ông Biden cũng đã đề cập tới điều đó - rằng khi ông gọi điện cho lãnh đạo các nước khác, một điều ông thường bị chất vấn là: "Chúng tôi thấy nước Mỹ đã trở lại, nhưng là trong bao lâu?"

Tất nhiên, Bắc Kinh không chỉ tập trung vào đối đầu và cạnh tranh với Mỹ, mà họ cũng đang tìm cách hợp tác với Washington, ví dụ như trong vấn đề khí hậu và thương mại./.

Trong khi Trung Quốc tiếp tục cứng rắn trước sức ép ngày càng gia tăng từ phương Tây, Mỹ dường như đã bắt đầu nghi ngờ về chiến lược tập hợp đồng minh để đối đầu với Bắc Kinh.

Trung Cộng dư biết lúc nào tiếp tục cứng rắn được, vì nhìn thấy hiện tượng èo uột của Trump thì Tàu đã nhận ra Mỹ cũng không có đáng sợ như xưa nay bao người vẫn tưởng.

Chiến lược tập hợp đồng minh bây giờ Mỹ chắc chắn phải gặp khó khăn. Các quốc gia bị Trump phản phé nên họ đã mất tin tưởng, tuy ông Biden đã cố gắng quay lại thu phục lòng tin nhưng chuyện đó không có dễ, vì họ không chỉ nhìn vào Biden hiện tại mà phải nhìn vào người dân Mỹ tương lai.

Nếu dân Mỹ có xu hướng chia rẽ và lại tiềm tàng khả năng bầu cho một TT thuộc loại như Trump, thì họ khó có thể xem Mỹ là đồng minh lâu dài được.

Trong bài diễn văn trước Quốc hội, bản thân ông Biden cũng đã đề cập tới điều đó - rằng khi ông gọi điện cho lãnh đạo các nước khác, một điều ông thường bị chất vấn là: "Chúng tôi thấy nước Mỹ đã trở lại, nhưng là trong bao lâu?"

Đích xác là vậy đó, "nước Mỹ đã trở lại, nhưng là trong bao lâu?"

Họ muốn làm việc chung với Biden.

Nhưng theo dõi tình hình nước Mỹ nếu họ thấy có một đám dân cuồng ồn ào hỗn tạp, họ không thể tin tưởng nước Mỹ sẽ có một tương lai chắc ăn lâu dài được.