Sau khi sự tẩy chay quốc tế kéo dài cả thập kỷ đối với cây bông đă được nới lỏng, Uzbekistan hy vọng sẽ kiếm được tiền từ những khách hàng đang quay lưng lại với Bắc Kinh. Đây là công xưởng sản xuất bông lớn thứ 6 thế giới. V́ vậy mùa xuân đă về trên Uzbekistan, một mùa bông mới lại nở.
CÚ ĐẤM CỦA PHƯƠNG TÂY VÀO TÂN CƯƠNG VÀ BÀI HỌC TỪ UZBEKISTAN
Loại cây trồng này được gọi là "vàng trắng" ở đất nước Trung Á này, và vụ thu hoạch năm nay, Uzbekistan vô cùng ḱ vọng.
Sau khi sự tẩy chay quốc tế kéo dài cả thập kỷ đối với cây bông đă được nới lỏng, Uzbekistan hy vọng sẽ kiếm được tiền từ những khách hàng đang quay lưng lại với Bắc Kinh. Đây là công xưởng sản xuất bông lớn thứ 6 thế giới.
Trung Quốc là nhà sản xuất bông lớn thứ hai thế giới, với hơn 600.000 công nhân trong các nhà máy chế biến bông ở Tân Cương. Nước này sản xuất gần 5.9 triệu tấn bông vào năm ngoái - phần lớn đến từ khu vực Tân Cương.
Tuy nhiên, Bắc Kinh đang nhận áp lực lớn của quốc tế xoay quanh những cáo buộc về việc sử dụng lao động cưỡng bức, khiến khách hàng cố gắng t́m kiếm nguồn thay thế do những lo ngại liên quan tới chính trị.
Các nhà phân tích lao động cho biết rằng sự chuyển đổi của Uzbekistan từ người ngoài cuộc chơi tới nguồn cung cấp được ưu tiên có thể là một ví dụ để các nơi khác - như chính Tân Cương - có thể học theo.
Các nhà hoạt động xă hội Uzbekistan bắt đầu báo cáo về t́nh trạng lao động cưỡng bức trong ngành công nghiệp bông của nước này hơn 1 thập kỉ trước. Vào thời điểm đó, khi các lệnh trừng phạt được áp dụng, hơn 300 nhăn hàng và các nhà bán lẻ, bao gồm Zara, Adidas đă đồng ư tham gia vào cuộc tẩy chay quốc tế các mặt hàng bông và vải của Uzbekistan.
Nước này kể từ đó đă tiến hành các cải cách triệt để nhằm chấm dứt lao động trẻ em và cũng bắt đầu hạn chế lao động cưỡng bức thông qua tư nhân hóa các trang trại bông và cố gắng nâng cao chuỗi giá trị.
Ảnh: AFP
Hơn 1.000km về phía Đông của Tân Cương, chính quyền Trung Quốc cũng đă trở thành mục tiêu cho những cáo buộc tương tự.
Liên Hợp Quốc và các tổ chức nhân quyền cho rằng, có hơn 1 triệu người Duy Ngô Nhĩ và những người của các nhóm dân tộc thiểu số khác phải sống trong các trại cải tạo ở Tân Cương và bị nghi ngờ là những đối tượng bị lạm dụng.
Chính quyền Trung Quốc gay gắt phản đối cáo buộc, cho rằng các cơ sở tại địa phương là dành cho các chương tŕnh đào tạo nghề.
Thế nhưng vào tháng 1, Mỹ đă cấm nhập khẩu bông và các sản phẩm cà chua từ Tân Cương. Đây là một hành động để ủng hộ quan điểm của Washington về việc Bắc Kinh mắc sai phạm về lao động. Canada, Anh và nhiều thương hiệu quốc tế cũng đă đồng ư với phản ứng từ phía Mỹ và tuyên bố sản phẩm của họ sẽ không sử dụng bông Tân Cương.
Một trong những thương hiệu kể trên là H&M. Vào tháng 9, gă khổng lồ thời trang cho biết họ đă ngừng sử dụng bông từ Tân Cương theo lời khuyên từ sáng kiến Better Cotton. Người tiêu dùng và các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc sau đó đă phản ứng bằng các kêu gọi tẩy chay ngược lại những công ty đă quay lưng với Bắc Kinh
TIỀN CHẢY VÀO TÚI QUỐC GIA TRUNG Á?
Trong khi tác động của các lệnh cấm từ phương Tây là chưa đầy đủ, các nhà nghiên cứu cho rằng có dấu hiệu cho thấy các công ty Mỹ đang tách khỏi các nhà cung cấp Trung Quốc của họ để tránh những rủi ro chính trị.
Chuyên gia về tiếp thị và bán lẻ thời gian Fan Di tại Đại học Bách khoa Hồng Kông cho biết, tác động này sẽ lan tỏa từ bông sang các ngành khác.
Ông cũng cho hay, Trung Quốc là nguồn cung ứng quan trọng nhất cho các công ty Mỹ. Và trước những cạnh tranh Mỹ - Trung như ngày nay, riêng với mặt hàng bông, Uzbekistan đang hy vọng lấp đầy khoảng trống mà Bắc Kinh để lại.
Người nông dân trồng bông ở Uzbekistan. Ảnh: AFP
Một nguồn thạo tin với ngành công nghiệp bông của Uzbekistan cho biết quốc gia Trung Á hy vọng "một ḍng đầu tư khổng lồ" trong 18 đến 24 tháng tới.
"Những ǵ đang diễn ra ở Tân Cương bây giờ là cơ hội cho Uzbekistan. Chúng tôi thấy sự gia tăng mạnh mẽ về nhu cầu của các thương hiệu đa quốc gia lớn và các nhà bán lẻ đến nguồn hàng từ Uzbekistan do những mối lo ngại với Trung Quốc," nguồn tin cho biết.
"Tôi đă trao đổi với hơn 10 công ty đa quốc gia, chủ yếu là các công ty của châu Âu và Mỹ và các hiệp hội ngành công nghiệp, họ nói rằng họ muốn rời Tân Cương.Đó là một thông điệp rơ ràng mà chúng tôi đă liên tục nhận được trong 2 tháng qua. Nếu Uzbekistan có thể trở thành nguồn hàng thay thế an toàn hơn, th́ các doanh nghiệp sẽ chuyển tới đây."
Những khách hàng lớn như Olam và Cargrill từ chối b́nh luận về các chiến lược quản lư chuỗi cung ứng bông mới nhất của họ.
Uzbekistan cũng có thể trở thành nguồn cung cấp bông cho Trung Quốc - nước tiêu thụ nhiều hơn sản lượng sản xuất. Năm ngoái, Trung Quốc đă nhập khẩu tổng cộng 2.16 triệu tấn bông và 45% trong số đó đến từ Mỹ.
Nhưng hàng truyền thông Ecotextile News đưa tin vào tháng trước rằng Trung Quốc cũng đang t́m đến các quốc gia Trung Á như Uzbekistan, Tajikistan và Kyrgyzstan để giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và Úc về mặt hàng bông do căng thẳng với 2 nước.
Games
