Hàng ngàn năm trước, một người phụ nữ trẻ thời Đồ Đá Mới mà hiện nay nằm ở nước Đan Mạch đang nhai một miếng nhựa cây thông. Phân tích DNA của “miếng kẹo cao su đang nhai” của người thời Đồ Đá Mới hiện đă được công bố, trong chi tiết rất đáng lưu ư, người phụ nữ này trông giống ǵ, theo bài báo được đăng hôm 17 tháng 12 năm 2019 trong tạp chí Nature Communications được phổ biến trên trang mạng
www.livescience.com
Nhóm nghiên cứu đa đặt biệt danh cho người phụ nữ trẻ thời Đồ Đá Mới là “Lola” lấy theo tên Lolland, một đảo tại Đan Mạch mà trên đó miếng kẹo cao su đang nhai có niên đại 5,700 năm đă được khám phá. Về mặt khảo cổ học Thời Kỳ Đồ Đá, Syltholm, một đảo của Lolland, đă bảo tồn nguyên chất cục kẹo cao su trong bùn qua cả ngàn năm sau khi Lola nhả nó ra.
Nó đă được bảo tồn quá tốt mà nhóm các nhà khoa học tại Đại Học Copenhagen đă có thể lấy ra một bộ gen người cổ đại trọn vẹn – tất cả vật chất di truyền của người con gái trẻ -- từ miếng kẹo cao su này. Họ cũng có thể lấy ra DNA từ vi trùng và vi khuẩn trong miệng mà người con gái này đă mang trong miệng.
Đây là một bản tái cấu trúc nghệ thuật của Lola, một phụ nữ 5,700 tuổi có ngoại h́nh được tái tạo từ phân tích DNA của một miếng kẹo cao su bạch dương đang nhai.(nguồn:
www.livescience.com )
Đây là lần đầu tiên toàn bộ gen con người được lấy ra từ một thứ khác hơn các bộ xương con người, theo thông báo từ Đại Học Copenhagen cho biết. Phân tích của nhóm này cho thấy rằng người nhai miếng kẹo cao su thời đồ đá mới là một phụ nữ, và hầu như có nước da đen, tóc đen và đôi mắt xanh da trời. Họ cũng cho thấy rằng gen của Lola phù hợp hơn với những người săn bắn hái lượm từ lục địa Châu Âu hơn là với những người sống ở trung tâm Scandinavia vào thời đó.
Miếng kẹo cao su đang nhai thời cổ cũng giữ dấu vết DNA thực vật và động vật, chẳng hạn như DNA từ cây phỉ và vịt, có thể là một phần trong chế độ ăn uống của Lola, theo tuyên bố nói trên cho biết. Sau cùng, các nhà khoa học t́m thấy các gen liên quan đến "không chống sữa lactase", có nghĩa là Lola có khả năng không tiêu hóa bơ sữa rất tốt.
Các phát hiện khảo cổ trước đây từ địa điểm này đă gợi ư rằng "những người chiếm giữ khu vực này đang khai thác rất nhiều tài nguyên hoang dă vào Thời Kỳ Đồ Đá Mới, đó là thời kỳ mà nông nghiệp và động vật được thuần hóa lần đầu tiên được đưa vào miền nam Scandinavia,” theo tác giả chính Theis Jensen, một nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ từ Viện Globe Institute tại Đại Học Copenhagen, cho biết trong tuyên bố.
Cuối cùng, các nhà nghiên cứu đă t́m thấy DNA từ các vi khuẩn ở miệng trong kẹo cao su, bao gồm cả DNA có thể thuộc về vi khuẩn Epstein-Barr, gây ra bệnh bạch cầu đơn nhân, c̣n được gọi là "mono" hoặc "bệnh hôn".
Đây là miếng bạch dương từ Syltholm đă bảo tồn nguyên vẹn gen của Lola. (H́nh: Theis Jensen)
Cao su bạch dương là một chất màu nâu đen được tạo ra bằng cách làm nóng vỏ cây bạch dương. Chất này đă được sử dụng từ Thời Đại Đồ Đá Nguyên Sinh làm chất keo cho các công cụ bằng đá, theo thông báo cho hay.
Nhưng trước đây, các mảnh của bạch dương đă được t́m thấy có dấu răng, v́ vậy các nhà khảo cổ học nghĩ rằng khi cao độ nguội đi và đông cứng lại, nó đă được nhai để làm cho nó có thể đúc lại được trước khi sử dụng nó để làm keo dán.
Các lư thuyết khác cho rằng người nhai bạch dương sát trùng nhẹ để giảm đau răng hoặc các bệnh khác. Bạch dương cũng có thể đă được sử dụng để đánh răng, để giảm cơn đói hoặc thậm chí chỉ để vui như nhai kẹo cao su, theo thông báo cho biết.
"Kẹo đang nhai" cổ xưa là một nguồn DNA tương đối mới để phân tích, và có thể giúp tiết lộ hệ vi sinh vật của tổ tiên chúng ta. Nó cũng có thể giúp giải thích cách vi trùng và vi khuẩn đă thay đổi theo thời gian.
"Nó có thể giúp chúng ta hiểu được mầm bệnh đă phát triển và lây lan theo thời gian như thế nào, và điều ǵ làm cho chúng đặc biệt độc hại trong một môi trường nhất định,” theo tác giả cao cấp Hannes Schroeder, phó giáo sư từ Viện Globe Institute tại Đại Học Copenhagen, cho biết trong thông báo nói trên. "Đồng thời, nó có thể giúp dự đoán một mầm bệnh sẽ hành xử như thế nào trong tương lai và làm thế nào nó có thể được kiểm soát hoặc diệt trừ."
