Ung thư gan nếu phát hiện muộn, tiên lượng bệnh rất xấu, tỷ lệ tử vong cao. Tại Việt Nam, chỉ khoảng 20% bệnh nhân tại thời điểm chẩn đoán có thể thực hiện phẫu thuật cắt gan.
Ung thư gan là ǵ?
Ung thư gan là bệnh ung thư bắt đầu trong các tế bào của gan. Gan là một cơ quan có kích thước bằng quả bóng đá, nằm ở phần trên bên phải của bụng, bên dưới cơ hoành và phía trên dạ dày.
Một số loại ung thư có thể h́nh thành trong gan. Loại ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan, bắt đầu từ loại tế bào gan chính (tế bào gan). Các loại ung thư gan khác, chẳng hạn như ung thư đường mật trong gan và u nguyên bào gan, ít phổ biến hơn nhiều.
Ung thư di căn đến gan phổ biến hơn ung thư bắt đầu từ tế bào gan. Ung thư bắt đầu từ một khu vực khác của cơ thể - chẳng hạn như ruột kết, phổi hoặc vú - và sau đó di căn đến gan được gọi là ung thư di căn chứ không phải ung thư gan. Loại ung thư này được đặt tên theo cơ quan mà nó bắt đầu - chẳng hạn như ung thư ruột kết di căn để mô tả ung thư bắt đầu từ ruột kết và di căn đến gan.
Các phương pháp điều trị ung thư gan
Bệnh ung thư gan là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 chỉ sau ung thư phổi và ung thư dạ dày. Tiên lượng bệnh rất xấu, thời gian sống thêm trung b́nh của bệnh nhân chỉ từ 3 - 6 tháng từ khi phát hiện bệnh.
Mặc dù vậy, ung thư gan là bệnh có nhiều cơ hội điều trị. Nếu được phát hiện sớm th́ ung thư gan có thể chữa được bằng cách các phương pháp điều trị triệt căn như ghép gan, phẫu thuật cắt gan, tiêu hủy khối u gan qua da bằng đốt nhiệt cao tần (ĐNCT) hoặc tiêm ethanol qua da (TEQD). Nếu bệnh phát hiện muộn, khối u gan kích thước lớn hoặc xâm lấn di căn th́ chỉ có thể áp dụng những phương pháp điều trị tạm thời, kéo dài cuộc sống như hóa tắc mạch hay xạ trị chiếu trong chọn lọc...
Thực tế tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân được chỉ định điều trị triệt căn bằng phương pháp phẫu thuật cắt gan tại thời điểm phát hiện rất thấp, khoảng 20% số trường hợp được chẩn đoán mới. Lư do là u gan kích thước lớn, đa ổ, di căn gây huyết khối tĩnh mạch cửa, thể trạng kém, chức năng gan suy giảm do xơ gan kèm theo...
Theo bác sĩ Bệnh viện K Trung ương cũng như các bệnh ung thư khác, điều trị ung thư gan là điều trị đa mô thức (kết hợp giữa phẫu thuật-hóa chất-xạ trị).
- Phẫu thuật cắt gan được chỉ định đối với khối u gan đơn độc hoặc nhiều khối nhưng khu trú, khối u chưa xâm lấn các mạch máu lớn như tĩnh mạch chủ dưới, thân chung tĩnh mạch cửa, chưa di căn xa (phổi, năo, xương…). Đây là phương pháp điều trị triệt căn quan trọng nhất trong số các phương pháp điều trị ung thư gan hiện nay và thường được khuyến cáo là lựa chọn hàng đầu cho bệnh nhân nếu c̣n chỉ định.
- Ghép gan: Thay thế gan bệnh bằng gan lành từ người cho sống hoặc người cho chết năo. Thường được chỉ định trong các trường hợp có u gan không c̣n khả năng cắt bỏ.
- Phá hủy u tại chỗ: Đây là phương pháp hiện đại giúp phá hủy mô ung thư mà không cần phẫu thuật. Cơ chế chung là dùng nhiệt hoặc các chất gây chết tế bào ung thư: đốt u bằng sóng cao tần (RFA), vi sóng (MWA), tiêm cồn tuyệt đối qua da (PEI), áp lạnh (Cryotherapy).
- Nút hóa chất động mạch gan (TACE): Đây là biện pháp chặn nguồn cấp máu cho khối u. Bác sĩ sẽ luồn dụng cụ vào đến nhánh động mạch gan cấp máu cho khối u, sau đó bơm vật liệu nút mạch kèm hóa chất gây tắc mạch đó. Khối u sau đó sẽ bị thiếu máu và hoại tử dần.
- Xạ trị: Hiện nay có một số loại h́nh xạ trị đang được nghiên cứu, áp dụng như: xạ trị dùng hạt vi cầu phóng xạ Yttrium-90, xạ trị proton,… tuy nhiên hiệu quả cần thêm thời gian đánh giá.
- Hóa trị: Phương pháp này sử dụng hóa chất tiêu diệt tế bào ung thư. Thuốc có thể dùng đường uống, hoặc tiêm truyền tĩnh mạch, hoặc bơm chọn lọc vào nhánh động mạch gan cấp máu cho khối u khi làm tắc mạch. Hiệu quả của hóa trị cũng như xạ trị hiện c̣n những hạn chế nhất định.
- Điều trị nhắm trúng đích: Nó thường được chỉ định khi các phương pháp điều trị kể trên không c̣n chỉ định.
Dấu hiệu ung thư gan
Hầu hết mọi người không có các dấu hiệu và triệu chứng trong giai đoạn đầu của ung thư gan nguyên phát. Khi các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện, chúng có thể bao gồm:
- Giảm cân mà không cần cố gắng
- Ăn mất ngon
- Đau bụng trên
- Buồn nôn và ói mửa
- Suy nhược chung và mệt mỏi
- Sưng bụng
- Sự đổi màu vàng của da và ḷng trắng của mắt (vàng da)
- Phân màu trắng, có phấn
Nguyên nhân
Đôi khi nguyên nhân của ung thư gan được biết đến, chẳng hạn như nhiễm trùng viêm gan măn tính. Nhưng đôi khi ung thư gan xảy ra ở những người không có bệnh cơ bản và không rơ nguyên nhân gây ra nó.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan nguyên phát bao gồm:
- Nhiễm HBV hoặc HCV măn tính
- Xơ gan
- Một số bệnh gan di truyền
- Bệnh tiểu đường
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
- Tiếp xúc với aflatoxin
- Uống rượu quá mức
Ung thư gan có thể chữa được nếu được phát hiện ở giai đầu. V́ thế, bạn cần lắng nghe cơ thể và chú ư đi khám sức khỏe định kỳ, nhất là những người có yếu tố nguy cơ cao.
VietBF@sưu tập
Games
