Dù sau 55 năm kỷ lục tốc độ của máy bay trinh sát SR-71 vẫn chưa bị xô đổ, điều ǵ đă khiến một chiếc máy bay đáng kinh ngạc như vậy không c̣n chỗ đứng trong chiến tranh hiện đại?
Sau 55 năm thực hiện chuyến bay đầu tiên Lockheed SR-71 Blackbird đến nay vẫn giữ kỷ lục về máy bay có tốc độ nhanh nhất và trần bay cao nhất . Nó từng được vinh danh là "tuyệt tác công nghệ" những năm Chiến tranh Lạnh.
Ngày nay, cho dù công nghệ hàng không đă phát triển vượt bậc, nhưng một mẫu máy bay có tốc độ nhanh như SR-71 vẫn chưa xuất hiện. Phải chăng động cơ phản lực hiện đại lại thua kém loại động cơ đă phát triển hơn 50 năm trước?
Các máy bay chiến đấu hiện đại, kể cả tiêm kích tàng h́nh thế hệ 5 đều được thiết kế với tốc độ tối đa khoảng trên Mach 2 (khoảng hơn 2.000 km/h), trong khi đó Blackbird có thể bay với tốc độ tối đa lên tới 4.099 km/h, thậm chí lên tới 4.322km/h trong một sự kiện tại Lybia năm 1986.
Không chỉ sở hữu tốc độ cao, SR-71 c̣n nổi bật với thiết kế vượt thời gian với khả năng tàng h́nh ngay trước khi công nghệ này phát triển. Thân máy bay được chế tạo bằng hợp kim titan và được phủ lớp sơn đen huyền bí, nhằm giảm nhiệt độ khi bay ở tốc độ cao.
Khoảng 32 chiếc SR-71 đă được chế tạo và đưa vào sử dụng trong Không quân Mỹ cho nhiệm vụ trinh sát chiến lược. Nhờ vào tốc độ nhanh hơn tên lửa, trần bay vượt quá tầm với của phần lớn hệ thống pḥng không thời đó, Blackbird dễ dàng bay qua lănh thổ đối phương để chụp ảnh rồi biến mất.
Blackbird được Không quân Mỹ sử dụng trong giai đoạn 1964-1998. Máy bay này chính thức ngừng sử dụng vào năm 1998. Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) tiếp tục sử dụng máy bay này thêm một vài năm, chủ yếu để nghiên cứu công nghệ.
Dù được xem là kiệt tác công nghệ, Blackbird đóng góp rất ít cho nhiệm vụ trinh sát chiến lược, như thiết kế ban đầu của nó. Giữa những năm 1970, sự phát triển mạnh của công nghệ vệ tinh do thám có thể đảm nhận phần lớn công việc trinh sát của SR-71, mà không cần phải lo lắng việc xâm nhập không phận quốc gia có chủ quyền, hay việc bị bắn hạ.
Những vệ tinh hiện đại ngày nay có thể chụp ảnh một khu vực bất kỳ nào trên Trái Đất với độ phân giải cao gấp nhiều lần những ǵ SR-71 có thể làm. Điều đó khiến vai tṛ về một máy bay trinh sát siêu tốc mới thay thế cho SR-71 dần trở nên vô nghĩa.
Bên cạnh đó, cái giá cho tốc độ siêu nhanh của SR-71 là độ tin cậy trong vận hành. Có tới 12 trong số 32 chiếc SR-71 bị mất trong các vụ tai nạn. Nó cũng là một chiếc máy bay quá phức tạp để vận hành.
Máy bay SR-71
Mỗi khi SR-71 làm nhiệm vụ phải có một đội quân để chuẩn bị với thời gian đếm ngược như một sứ mệnh không gian. Phi công phải mặc đồ bảo hộ ngoài không gian như phi hành gia.
Suy cho cùng, tốc độ siêu nhanh của SR-71 mang tính biểu tượng nhiều hơn là giá trị sử dụng của nó.
Kẻ ngáng đường mang tên MiG-31
Dù được thiết kế cho nhiệm vụ trinh sát chiến lược trên lănh thổ Liên Xô, SR-71 chưa từng một lần bay qua không phận Moscow. Không quân Mỹ đă dừng các phi vụ trinh sát trên không phận Liên Xô vào năm 1960, sau khi một phi cơ do thám U-2 bị bắn hạ bởi tên lửa pḥng không S-75 Dvina.
Bên cạnh mối đe dọa từ tên lửa pḥng không, ngay khi SR-71 thực hiện chuyến bay đầu tiên, Liên Xô cũng thử nghiệm máy bay đánh chặn siêu âm MiG-25 Foxbat. MiG-25 có thể bay với tốc độ tối đa tới 3.490 km/h.
Đến năm 1975, Liên Xô c̣n phát triển một phiên bản tiêm kích đánh chặn đáng sợ hơn là MiG-31 Foxhound. MiG-31 có thể bay với tốc độ tối đa Mach 2.83 (khoảng 3.492 km/h) và tối đa có thể lên đến Mach 3.2 (khoảng 3.951 km/h) không thua kém nhiều so với SR-71.
MiG-31 mang theo 4 tên lửa không đối không tầm xa R-33. Tên lửa này được thiết kế để tiêu diệt các mục tiêu tốc độ cao như SR-71, máy bay ném bom siêu âm B-1 Lancer và máy bay ném bom B-52.
Tốc độ siêu nhanh của MiG-31 kết hợp với tên lửa R-33 th́ những máy bay thiếu khả năng cơ động trong phạm vi hẹp như SR-71 rơ ràng không có cửa để sống sót. Đó là lư do tại sao không một chiếc SR-71 nào dám bén mảng đến gần không phận Liên Xô.
Trong khi SR-71 quá phức tạp để vận hành và kém tin cậy, tiêm kích đánh chặn MiG-31 lại cho thấy độ tin cậy và hiệu suất cao trong các nhiệm vụ.
Blackbird đă ngưng hoạt động hơn 20 năm và chỉ c̣n là một biểu tượng của dĩ văng, MiG-31 vẫn tiếp tục tung cánh trên bầu trời. Nó thậm chí c̣n trở nên nguy hiểm hơn với tên lửa siêu vượt âm Kinzhal.
Máy bay MiG-31 của Không quân Nga.
Không quân Nga dự định sử dụng MiG-31 đến tận năm 2030. Trong khi đó ở Mỹ, khái niệm máy bay trinh sát siêu âm và tiêm kích đánh chặn đă bị khai tử kể từ khi Liên Xô tan ră. Nhưng Lầu Năm Góc có thể phải sớm hồi sinh khái niệm này trước sự trỗi dậy của Nga và Trung Quốc.
VietBF @ Sưu tầm
