Ngộ độc hải sản rất dễ xảy ra do nhiều nguyên nhân. Mặc dù hải sản luôn là những món ăn ngon, nhiều dinh dưỡng nhưng cần biết lựa chọn và chế biến để pḥng nguy cơ ngộ độc.
Biểu hiện phổ biến của dị ứng, ngộ độc hải sản là nổi mề đay trên da, nóng da, chân tay sưng phù, mí mắt sụp. Một số người có thể gặp t́nh trạng sổ mũi, hắt x́ liên tục, ngứa ngáy toàn cơ thể. Nặng hơn, hệ hô hấp có thể bị ảnh hưởng lâu dài, gây viêm mũi dị ứng, viêm phế quản dạng hen, phù nề thanh quản gây khó thở.
Trong một số trường hợp, ngộ độc hải sản có thể gây triệu chứng như nôn, đau bụng, đi ngoài, tiêu ra máu. Ngộ độc hải sản c̣n có thể chuyển biến rất nặng với một số đối tượng, gây sốc phản vệ, ngừng tim, ngừng thở và tử vong nhanh chóng.
Bạch tuộcLoại bạch tuộc nào có độc?
Bạch tuộc đốm xanh là thủ phạm gây ra một số vụ ngộ độc ở nước ta. Đây là loài mực nhỏ, nặng trung b́nh khoảng 50g, thân dài không quá 50mm, có 8 tay bám dài chừng 8-10cm. Bạch tuộc đốm xanh sống ở các vùng nhiều san hô chết và các rạn san hô ven bờ vùng B́nh Thuận, Khánh Ḥa, Côn Đảo ở nước ta.
Trong bạch tuộc đốm xanh có chứa độc tố thần kinh tetrodotoxin, chủ yếu có trong tuyến nước bọt, ngoài ra c̣n có trên các phần mềm khác của thân bạch tuộc. Chất độc này không bị nhiệt phá hủy nên dù có sấy khô, nấu chín cũng không thể loại bỏ nó. Khi ăn phải, chỉ trong ṿng 5 - 10 phút, độc chất đă vào máu và sau 20 phút đạt nồng độ cao nhất trong máu. Độc tố của một con bạch tuộc 25g có thể giết chết 10 người nặng 75kg.
Sau vài giờ, các dấu hiệu ngộ độc xuất hiện như tê môi, lưỡi, miệng, tê ngón tay, bàn tay, bàn chân, đau đầu, vă mồ hôi, đau bụng, buồn nôn, nôn và tăng tiết nước bọt, liệt cơ, trong đó có cơ hô hấp dẫn đến ngừng thở. Bệnh nhân tụt huyết áp, có thể tử vong rất nhanh trong ṿng 4 - 24 giờ.
Làm ǵ khi bị ngộ độc bạch tuộc?
Khi có những dấu hiệu ngộ độc như tê môi, tê tay… cần nhanh chóng sơ cứu, kích thích gây nôn, nếu có than hoạt tính th́ cho người bị ngộ độc uống luôn với liều lượng: Người lớn uống 30g than hoạt ḥa với 250ml nước đun sôi để nguội. Trẻ 1 - 12 tuổi uống 25g than hoạt với 100 - 200ml nước đun sôi để nguội. Trẻ dưới 1 tuổi cho 1g than hoạt cho mỗi kg cân nặng pha với 50ml nước đun sôi để nguội.
Sau đó, trong mọi trường hợp, phải t́m mọi cách nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được áp dụng các biện pháp điều trị cấp cứu tích cực.
Trong khi chế biến các món nướng, chiên hay xào, nếu như bạch tuộc có dấu hiệu teo nhỏ, ra nhiều nước hay có mùi lạ từ hóa chất không giống mùi tanh tự nhiên th́ có thể bạn đang sử dụng loại bạch tuộc ngâm hóa chất, bạch tuộc không rơ nguồn gốc xuất xứ trên thị trường.
Ốc biểnCác loài ốc biển gây ngộ độc
Các loài ốc biển như ốc mặt trăng, ốc đụn, ốc tù và, ốc hương Nhật Bản, ốc trám... là những loài có nguy cơ gây ngộ độc. Tùy thuộc vào từng loài ốc mà chất gây độc có thể là saxitoxin (độc tố vi tảo tích lũy trong các động vật hai mảnh vỏ, một số loài cua rạn…) hoặc tetrodotoxin, độc tố trong cá nóc, mực đốm xanh, cua móng ngựa (so biển).
Do đặc tính bền nhiệt, bền axit, độc tố tetrodotoxin không bị phân hủy ở nhiệt độ cao khi chế biến nên có thể tồn tại trong các sản phẩm thức ăn đă được chế biến, thậm chí kể cả sản phẩm cấp đông, đóng hộp.
Dấu hiệu và pḥng ngộ độc ốc
Triệu chứng ngộ độc do ăn ốc biển độc thường xuất hiện khoảng 30 phút sau khi ăn, bao gồm: Tê lưỡi, tê môi, chóng mặt, đau đầu, đau thắt vùng bụng, buồn nôn, nôn, nói khó, nuốt khó, mất cân bằng (đi loạng choạng, lảo đảo)... Trường hợp nặng có thể co giật, sùi bọt mép, hôn mê và tử vong do liệt cơ hô hấp. Hiện chưa có thuốc giải đặc hiệu cho các trường hợp ngộ độc tetrodotoxin nói chung và do ốc biển độc nói riêng. Khi có trường hợp ngộ độc, cần nhanh chóng đưa người bị ngộ độc tới các cơ sở y tế gần nhất.
Nguồn gốc độc tố ở các loài ốc biển hiện nay chưa được biết rơ và khá phức tạp, không phải tất cả các cá thể trong cùng một loài đều chứa độc tố và độc tính cũng rất khác biệt theo từng cá thể, vùng địa lư và mùa vụ.
Để không nguy hiểm đối với sức khỏe và tính mạng con người, tuyệt đối không nên ăn những loài ốc có tiền sử gây ngộ độc hoặc chưa được kiểm chứng chắc chắn an toàn thực phẩm.
Ngộ độc cá ngừV́ sao cá ngừ gây ngộ độc?
Nhiều người không dám ăn cá ngừ v́ coi đây là loại cá độc, ăn vào khiến tức ngực và đau xương, nhất là những người có bệnh về xương khớp... Tuy nhiên, theo các chuyên gia, độc tố chỉ có trong cá ngừ bị ươn, chất đạm biến đổi và gây ra hàng loại các vụ ngộ độc tập thể, thậm chí tử vong.
Lư do là v́ cá ngừ là loại cá ăn thịt (ăn động vật sống) nên ruột và thịt cá chứa rất nhiều enzym (để tiêu hóa thức ăn động vật). Nếu cá bị ươn th́ enzym trong cá dưới tác động của men Decarboxylase sinh ra từ vi khuẩn sẽ hoạt động phân hủy các axit amin histidin - sắc tố đỏ - của cá ngừ nói riêng và các cá thịt đỏ như cá hồi, cá cơm than... thành chất histamin.
Histamin là một chất gây dị ứng thường có trong thịt, cá. Đối với cá ngừ hay một số loại hải sản thường có nồng độ histamin nhiều hơn các loại cá, thịt khác. Đặc biệt, khi cá ngừ không c̣n tươi th́ nồng độ histamin càng phát sinh nhiều hơn. Ngoài ra, thời tiết nắng nóng cũng là yếu tố góp phần làm cá mau bị ươn thối, phát sinh histamin. Khi ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin càng cao càng có nguy cơ bị ngộ độc.
Những lưu ư để pḥng tránh ngộ độc cá ngừ
Khi ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin cao quá mức cho phép th́ khoảng 1-2 giờ sau người ăn sẽ bị ngộ độc. Nếu histamin tác động vào hệ thống da, người bệnh có triệu chứng thường gặp là nổi mẩn đỏ ngoài da, ngứa da; nếu histamin tác động vào hệ hô hấp sẽ làm bệnh nhân phù nề thanh quản, dẫn đến khó thở; nếu histamin tác động lên hệ tiêu hóa th́ bệnh nhân bị buồn nôn, tiêu chảy. Đối với một số người có sẵn cơ địa dị ứng với cá ngừ, tôm, cua... dù ăn phải cá ngừ có nồng độ histamin thấp vẫn có thể bị dị ứng với triệu chứng ngứa, nổi mề đay...
Để tránh ngộ độc do cá ngừ, tốt nhất nên mua cá ngừ ở siêu thị v́ cá được bảo quản tốt, không bị hôi ươn, biến chất. Nếu mua cá ở ngoài chợ nên chọn những nơi bán có phương tiện bảo quản lạnh hoặc được bảo quản bằng đá cục (đá phủ kín lên cá). Hoặc chọn cá đă được ướp muối, khoanh cá khi cắt ra c̣n máu tươi.
Đối với người đă biết ḿnh có sẵn cơ địa dị ứng với cá ngừ tốt nhất là không ăn cá ngừ, dị ứng lần đầu có thể nhẹ nhưng những lần sau sẽ nặng hơn. Đối với các bếp ăn tập thể, nguyên nhân gây ngộ độc do ăn cá ngừ thường do mua cá ngừ không được tươi, quá tŕnh bảo quản, chế biến thực phẩm chưa đảm bảo. V́ vậy, các bếp ăn tập thể phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm để không xảy ra ngộ độc thực phẩm nói chung, trong đó có ngộ độc do ăn cá ngừ.
Pḥng ngộ độc Botulinum, người chuộng thực phẩm đóng hộp cần biết
SKĐS - Thực phẩm đóng hộp là cách giúp bảo quản thực phẩm được lâu và an toàn cho người sử dụng. Tuy nhiên, thực phẩm đóng hộp cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc như nhiễm độc tố Botulinum nếu chế biến, bảo quản và sử dụng không đúng cách.
Games
