|
Trời mưa bong bóng phập phồng
Vú đi lấy chồng con ở với ai ?
Con ở với Bà Bà không có vú
Con ở với Chú, Chú là đàn ông !
(Ư chuyển từ ca dao Việt Nam)
“Tôi đứng bên này vỹ tuyến
Thương về năm cửa ô xưa
……..
Nhớ thương biết mấy cho vừa.” (Tạ Tỵ)
Năm cửa ô lịch sử bây giờ chỉ c̣n Ô Quan Chưởng, à không thêm cái “ô sin” nữa là hai.!
(ư tác giả B́nh Phương)
Bạn Kh. Thân,
Nếu nói vậy cũng có thiệt tḥi cho ô sin lắm đó, làm ô sin không phải dễ đâu, theo thiển nghĩ của tác giả: có nhiều ô sin dở mà cũng có nhiều ô sin hay, luật cân bằng dĩ nhiên là thế, cứ nghĩ ô sin là người giúp việc nhà đi.
Ở Việt Nam khi xưa “cũng có độ tôi cần ô sin mà sang đây, giá đắt quá không đủ tiền, dâu có dám đụng tới ô sin:
Có thứ ô sin chỉ ḍm ngó, ăn hại
- Có ô sin tận tâm với chủ, lo làm sao đi chợ tốn ít tiền mà lại có những bữa ăn ngon cho chủ. Có ô sin quản lư nhà cửa chủ sao cho an ninh, sạch sẽ, trong ngoài vững vàng. Cỡ như tuổi tôi bây giờ đi làm ô sin, hẳn là không chu đáo lắm đâu. Bây giờ, đúng ra là ra ngoại quốc, tôi mới nghe nói và hiểu lờ mờ từ “ô sin”. Hồi c̣n ở trong nước, cứ gọi là mướn một cô Sen hay một chị Hai giúp việc.
Xưa thật xưa nghe kể có nhiều người lăo bộc giúp việc tận tâm với gia chủ, sống với chủ và chết cũng ở bên chủ luôn. Đó có lẽ là cái tập quán lâu đời… Khi xưa có học bài Công Dân Giáo Dục “bổn phận đối với gia nhân” và gần đây hơn chút xíu, th́ mời bạn coi lại chương “Bàn việc nhà” trong tác phẩm “Nửa chừng xuân” của Khái Hưng:…
Tôi sắp bán nhà đấy, ông Hạnh ơi !
Ông lăo hoảng hốt lo sợ:
Cô bán nhà ?
Phải, tôi bán, ông Hạnh ơi, đó cũng là một sự bất đắc dĩ. Ông tính ruộng vườn không c̣n, tiền của cũng không th́ lấy ǵ mà chả bán nhà ?
Không được, việc ấy tôi xin can cô. Bán nhà đi th́ c̣n đâu là nơi thờ tự cụ Tú, tôi theo cụ Tú từ ngày cụ c̣n giàu có, nhờ có cụ mà các cháu nhà tôi đều biết dăm ba chữ. Trước khi cụ mất, cụ dối giăng giao cho tôi trông nom Cô và cậu Huy. Việc ấy, tôi nhất định không để tùy ư Cô được !
Vậy ông để tôi chết đói sao ?
Người lăo bộc cúi đầu ngẫm nghĩ rồi nói:
Thế này này, thằng Cả nhà tôi đi lính khố đỏ, tôi được làng cấp cho mấy mẫu ruộng, vậy cũng đủ gạo ăn, chưa cần bán nhà.
Mai cảm động, ứa nước mắt, gượng cười đáp lại:
Tôi cảm ơn tấm long tốt của ông, nhưng c̣n việc học của em Huy th́ ông tính sao ?
… (trang 36, Nữa chừng xuân)
Ở cái thời kỳ quá xa xôi ấy, con người ta đạo đức, ăn ở với nhau đầy t́nh nghĩa, không lợi dụng qua
lại, bây giờ đổi đời, tốt tuy cũng có nhưng rất khó thấy. T́m kim đáy biển may ra được.
Trên cái chặng đường dài gạch nối ấy của cá nhân, gia đ́nh, xă hội và của cả lịch sử, thời gian, tôi mạo muội đi lùi, nhớ lại chuyện gia đ́nh tôi:
Mẹ tôi mất sớm, rất sớm khi tôi được một tháng tuổi. Tháng ba năm đói Ất Dậu, 1945 thời kỳ gay go trong lịch sử cơm gạo việt Nam.
Nạn đói năm Ất Dậu đó lịch sử quy về hai nguyên nhân:
Nhật Bản bắt dân ta trồng đay thay cho lúa gạo.
Mỹ lấy cớ cản đường tiến quân thô bạo của Nhật, mang bom dội phá các đường xe lửa, đường bộ, đường thủy của cả nước ta.
Nạn đói 1945 làm hai triệu người chết oan nghiệt;
Nhưng mẹ tôi sinh tôi xong, ít ngày th́ người chết v́ bạo bệnh. Nh́n tôi khoắc khoải, đau ốm gầy g̣ bà Nội và bà Ngoại tôi bàn tính với nhau mượn vú, chẳng phải kiếm đâu xa: chị Gái ở mướn cho bà tôi đó, chị có chồng mà chồng chị đi lính xa, rồi mất, chị ở lại làng, sinh một con nhỏ, con c̣n bú, chẳng may đứa bé bị sài đẹn mất đi. Hai bà góp ư với chị hăy nuôi tôi như nuôi con chị, hai bà tôi vừa nuôi cơm chị vừa trả công, chị lại có tôi hơi giống con của chị th́ cũng như con chị, hai bà tôi vừa nuôi cơm chị vừa trả công, chị lại có tôi hơi giống con chị th́ cũng như có con… Bà tôi nói khéo như vậy, khiến chị ôm tôi vào ḷng, và tôi ngửi thấy mùi sữa tôi sung sướng nằm yên!
Bà tôi đề nghị chị tắm rửa sạch sẽ, bà sắm cho chị đôi guốc mộc và ba bộ quần áo mới… dĩ nhiên chị được ăn nghon hơn và không phải làm việc nhà nữa.
Nói như vậy, chứ chị Gái vẫn là người có ḷng tốt, ngoài thời giờ ấp ủ tôi, Chị vẫn phụ bà việc cơm nước, rơm rạ, cám bă nuôi heo, nói gần hơn chị như người trong gia đ́nh.
Tôi lớn lên, quên ưu phiền ba tháng biết lẫy, bảy tháng biế ḅ, chín tháng ḷ ḍ biết đi. Bà dạy tôi gọi chị là Vú và Vú với tôi là Mẹ. Cô Út tôi kể lại là tôi vui ngay ít ngày sau khi có Vú và tôi chỉ biết có Vú thôi. Tối tối tôi ngủ với Vú. Ban ngày Vú làm việc trong bếp, tôi thơ thẩn ngoài sân chơi với mấy cái vỏ ngao, vỏ ṣ, vỏ hến quanh đâu đó vừa ḍm chừng Vú.
Bà tôi được rảnh tay đi chợ Giành, chợ Hồi, cứ đội thúng lên đầu ra ngơ là bà tôi mừng rồi. Bà buôn vải, vải chéo go, vải lanh, vải sồi, vải láng, bà chạy chợ nọ chợ kia như thoi.
C̣n Bà Ngoại tôi th́ từ thuở con gái bà làm nghề nuôi tằm, dệt tơ và quay tơ, làm lụa; nhưng từ khi con gái chết bất ngờ, khi nghe chim tu hú kêu nhau vang ngoài đồng và những bông lúa vàng chín rũ, nặng trĩu cành th́ hóa ra mẹ tôi mất. Nghịch cảnh! Bà Ngoại cho là đổ nghiệp! Và bà chuyển nghề, bà không trồng dâu, nuôi tằm nữa mà bà mua đất trồng bông vải, kéo sợi và dệt lách cách. Xung quanh nhà Ngoại phơi đầy khung căng vải nhuộm, vỏ già hay củ nâu mùi ngai ngái. Bên cạnh là cái cổng xây ṿng cung phủ đầy hoa đậu ván màu tim tím đong đưa…
Y hệt ở đây và bây giờ, mỗi khi đi ngang nhà ông Tây nào có cây hoa Glycine trổ bông là ḷng tôi trùng xuống, ch́m vào dĩ văng Bắc Việt xa xôi.
Đúng, tất cả xa xôi tồi, và cứ theo lời cô Út tôi kể, khi tôi được ba tuổi Vú tôi cai sữa cho tôi và Vú tôi đi lấy chồng. Cha mẹ ơi, buồn ơi là buồn!! Gọi là buồn so! Buồn một thuở Thái B́nh có ai hiểu nổi? Bà tôi giận Vú và hạ quyết tâm phen này không cho Vú gặp mặt tôi nữa. Oái oăm thay, mỗi buổi trưa, mặt trời đứng bóng, tôi lại lăng xăng chạy dọc theo cái dậu cây găng bọc một bên hông vườn, tôi chờ Vú đi chợ về. Khi nào cũng vậy, Vú không quên liệng cho tôi một nắm bỏng (cốm) rang thơm và hơi ngọt y như mùi sữa mẹ. Vú ném nhẹ tay, tôi quen và bắt gọn, không hụt bao giờ. Tôi và Vú có rất nhiều cuộc hẹn như thế… qua hàng rào, Vú xoa đầu tôi tŕu mến, c̣n tôi, tôi nh́n măi nụ cười đôn hậu chan ḥa của Vú!
Cho đến một ngày bà tôi hiểu, bà chạy ra trước tôi và bà nhanh tay lượm được nắm cốm, bà ném trả lại và dắt tay tôi vô nhà, bà lau mặt cho tôi và ân cần cho tôi một cái bắp nếp mới nướng c̣n âm ấm. Tôi vùng vằng giận dỗi, ngồi bệt xuống chiếu manh, bà nói ǵ đó lảm nhảm mà tôi không thèm nghe, tôi cố sức nhoài bàn chân nhỏ bé đẩy ra xa, thật ra xa cái bắp ngô bà cho, cứ y tôi là tôi muốn thẩy nó cho con Cún đang chờ. Tôi không them bắp, tôi chỉ muốn nắm cốm mềm thơm của Vú tôi thôi.
Buổi tối ngủ cạnh Bà, Bà một tay quạt, một tay xoa xoa cái lưng tôi đầy rôm sẩy, tôi vẫn c̣n hờn, tôi nắm được bàn tay khẳng khiu của Bà, đưa lên cao, sờ trong bóng tối, cái bàn tay Bà cứng đơ, nhăn nheo quá, khô khốc không mùi vị. Tôi trào nước mắt, tôi thèm hai bàn tay mềm mại, mát rượi và êm như lụa của Vú, Bà không biết tôi khóc, Bà cứ quạt đều đều và cứ xoa xoa… thưa dần, thưa dần cho đến lúc Bà ngủ quên, cái quạt rơi xuống cái bạch trên ḿnh tôi, tôi chụp ngay và thảy lẹ ra ngoài mùng… Thời gian vẫn trôi nhanh về đều đều và ḿnh không có một phương tioện nào đặng đuổi theo hay nắm bắt.
Ở thơi điểm năm 1950 lịch sử bấy giờ người pháp ra sức tấn công Bắc Việt, họ quyết tâm b́nh định vùng thuộc địa, lập đồn bót bao quanh các nơi đă chiếm được, rồi cứ lan dần ra (gọi là vùng tề). Quê chúng tôi Thái B́nh, Nam Định.. làng nào cũng có chùa thờ Phật và có đ́nh thở Thành Hoàng; Chùa th́ người pháp chưa tiện để mắt tới nhưng Đ́nh có nhiều cây cao bóng cả um tùm như mít, muỗm, những cây gạo rậm rạp, họ muốn khai quang không cho các ông Việt Minh tụ họp.
Có một hôm trời làm mưa to gió băo, th́ đúng lúc ô bi đại bác từ bót Diêm Điềncâu lên, đâu không trúng lại trúng vô một góc đ́nh làng tôi, làng Nghĩa Chỉ Hạ, Thụy Anh, Thái B́nh. Những ngày tang thương vừa tạm nguôi, các cụ bô lăo cho hạ mấy cây gạo và mấy cây nhăn già lấy cây gỗ sửa đ́nh.
Những ngày tháng tiếp theo, đúng là “quân hồi vô phèng”, một số người khác lấy cớ, lấy cây làm vật cản đường tiến của giặc pháp vô làng, họ đốn hạ nốt cây nhăn c̣n lại: uổng quá, c̣n đâu là con đường làng rộng thênh thang, một bên là hang tre trúc rợp bóng, một bên là những cây nhăn lồng, mùa nhăn sắp đến, hoa vàng rực rỡ, hàng nhăn bị chặt trụi đi rồi, c̣n lại chỉ một bên hàng tre chỏng gộng đứng vô duyên một ḿnh, ngày đêm than văn kẻo kẹt, chúng than văn con người, chúng đang th́ thầm tiếc nuối, c̣n đâu
“Trúc biếc xanh xanh là Pháp Thân
Hoa vàng rợp rợp là Bát Nhả” (Thơ Thiền)
Chúng oán than ǵ nữa?
Chúng cay cú cái chiến thuật “đồn bót pḥng thủ châu thổ sông Hồng của De Lattre de Tassigny năm 1950-1951 làm rối beng các tỉnh vùng châu thổ, một thuở yên b́nh đă mất.
Mảnh đất Việt Nam rung chuyển v́ chiến tranh, chúng ta là những hạt cát lăn qua lăn lại trong cái tổng thể chao đảo đó.
Rồi cha tôi từ Phú Thọ trở về làng, thấy tôi quá bạc phước, có mẹ mẹ chết, có vú vú đi lấy chồng, có bà lần lượt bà Nội, bà Ngoại cũng ra đi; nhân dịp có chuyến di cư vĩ đại năm 1954-1955 Cha tôi mang tôi vào Nam, đi xa thật xa, rời bỏ hẳn quê hương ngút ngàn… có đầy hoa đậu ván tim tím, có những cây hoa soan ra trái từng chùm vàng đậm y như những chùm nho.
Vào Sài G̣n, tôi sống ở đó, vẫn nghe ́ ùng súng đạn nổ khắp bốn vùng chiến thuật quê hương miền nam, v́ 20 năm liên tiếp, kể từ sau hiệp định Genève, cộng sản không ngừng tấn công lấn chiếm.
Năm 1975 một cuộc đổi đời không tiền khoáng hậu xảy ra và bạn cũng thấy đó, chúng ta phải rời bỏ quê hương lánh nạn độc tài để đi t́m Tự Do.
Với hành tŕnh biệt xứ này, bạn và chúng tôi kẻ ở Mỹ, người ở Pháp, Đức, Úc, Gia Nă Đại, Tân Tây Lan… rải rác khắp năm châu, khắp mặt địa cầu.
Dĩ nhiên là hai bàn tay bắt vào cuộc sống mới, chúng ta lo t́m mưu sinh cơm áo gạo tiền… nhưng có lúc nào mà chúng ta dứt điểm quên được Việt Nam quê hương ta ?
Nơi đó có ǵ đă xẩy ra ?
Bạn đă thấy và tất cả chúng ta đă thấy: bản chất lưu manh và hiện tượng cộng sản xô bồ, làm sao không thấy được dù là người dửng dưng nhất. Một người bạn hơi dửng dưng hay làm bộ không quan tâm đến, khi tàu Trung Cộng mang dàn khoan HD 981 xâm nhập vào hải phận Việt Nam đă bảo tôi rằng: “kệ nó, bây giờ chúng nó có đổ săng dầu phóng hỏa luôn cái biển đông đi, tôi cũng không thèm để ư tới.
Nhưng rồi bạn ấy cũng ra vô internet coi, để xem nay Việt Cộng làm ǵ, mai Trung Cộng làm ǵ, mưu mô trên mảnh đất cha ông ḿnh.
Chúng nó đang làm ǵ nhỉ ? Chúng nó đang đàn áp người dân để lấy đất bán chia nhau tiền.
Chúng nó đang nhận ch́m các quyền tự do căn bản của con người. Chúng nó đang làm thoái hóa xă hội Việt Nam, về mọi phương diện… nhất là đạo đức cổ truyền.
Chúng nó đă và đang dâng đất của tổ tiên cho tàu và vân vân…
Nhưng đến đâu rồi bạn nhỉ, Kh. thân mến tôi điện đến bạn và tôi đang viết và h́nh như bạn vừa điện thoại cho tôi ? Bạn vừa kể về chuyến đi Việt Nam của bạn. Ô, may phước cho bạn quá, bạn đă gặp lại Vú nuôi ngày nhỏ của bạn ư ? Sung sướng quá, tôi xin chia vui với bạn và cám ơn v́ bạn luôn theo rơi ng̣i bút của tôi. Bạn là một trongnhững động lực thúc đẩy khuyến khích tôi đủng đỉnh bước đi, lúc ẩn lúc hiện, lúc nhặt lúc khoan, bạn giúp tôi bước đi, không ngừng, quay phải rồi quay trái, bước tiến rồi bước lùi, lùi rồi tiến; bây giờ, tôi nên quẹo ngả nào? A tôi thấy lối đi rồi!
Từ kỷ niệm của bạn, tôi mường tượng được hết cả hoài niệm của tôi một cách chu đáo, trước mắt tôi, đang hiện ra cả một khung trời tuổi mộng mơ, ấu thơ, rất êm đềm của Vú nuôi tôi, và tôi. Cả hai như đang kết vào nhau, quấn quit rồi lại rời ra, tôi suy nghĩ và tôi có dịp so sánh…
Đúng, bạn ơi, bà Vú tôi cũng là một ô sin mà ngày xửa ngày xưa đó, người ta chưa có cái từ ngữ đó để gọi.
Bà ô sin vô vàn yêu quí, thiêng liêng của tôi, may mắn cho tôi và cũng là may mắn cho bà, ở vào cái thời điểm bà xuất hiện, con người xă hội c̣n có đạo đức, có Tự Do… người có thể ôm tôi bằng ṿng tay thân ái và khi xong duyên nợ, người nhẹ nhàng buông tôi ra… mỉm cười nh́n tôi tự bước đi như nh́n một thành quả người đă trồng tỉa gặt hái xong xuôi.
Ngày nay hả, ô sin có nhiều điểm khác. Bây giờ trong sự việc đi ở mướn, vú em, ô sin giúp việc nhà nhất cử nhất động kê cả việc “xuất khẩu lao động” th́ con người trong cuộc, tổ chức hay nạn nhân đều là vô cùng khổ khác xa lắm!
Vú à, con nghĩ là con người đang lội ngược về thời tiền sử hay cả trước đó nữa, dă man hơn nhiều như việc mua bán nô lệ page 11 trong “paix entre les religions” của ḥa thượng Chandaratana, người Theravada th́ “việc buôn bán nô lệ con người như con vật, bắt nguồn do người Âu châu tổ chức quy mô từ thế kỷ 15 dến giữa thế kỷ 19, khi họ đóng tàu bè đi khám phá ra những vùng đất mới và những con người mới. Mới đây không phải… không phải người Âu châu, họ tranh giành quyền lực và gây chiến, chiến tranh bắt đầu từ đó”…
Có nhu cầu th́ có sáng tạo, có phát triển, sau đó có hậu quả, hậu quả là mấy cuộc thế chiến tương tàn với vũ khí nguyên tử đă xảy ra. Dù là v́ sao ? V́ sự tiến bộ lệch lạc kỹ thuật khoa học và nhu cầu chiếm đoạt quá cao mà khiếm khuyết về tiến bộ đạo đức và khiếm khuyết về sự quân b́nh của mỗi con người với mỗi con người, con người không biết tôn trọng nhau, không biết yêu mến nhân phẩm của nhau… Nhân số địa cầu càng tăng, sự chênh lệch đó càng cao v́ người ta giành nhau cái ăn, cái ở, quyền lợi!
Bạn ơi, cứ thế mà đi ngược ḍng và chúng ta sẽ ở trong cảnh dằng xé nhau cái ăn, cái ở và cái quyền lực ấy th́ chế độ “xuất khẩu lao động” là con người bán con người và con người tự bán ḿnh với kỹ thuật c̣n tinh vi và khốn khổ gấp vạn lần chế độ nô lệ ngày xưa.
Người đi xuất khẩu được trả lương ư ? – Đó cũng là một kỹ thuật tinh xảo để che đậy.
Bạn bung ra kỷ luật để bảo vệ quyền cơ bản của xuất khẩu lao động ư ? – Đó là chỉ là ma thuật của những bàn tay sắt bọc nhung.
Khi một đứa bé Việt Nam 8 tuổi được xuất khẩu sang Anh Quốc tưới cần sa ma túy, nó hỏi: những cây ǵ đây ? – Đó là chuyện người lớn, không nên biết tới ! Rồi 12 tuổi nó bị trả về Việt Nam th́ nó có cái quyền ǵ ngoài cái quyền ngu ngơ không hiểu những người lớn ở chung quanh họ muốn làm ǵ nó.
C̣n rất nhiều vô vàn thí dụ khác mà tôi không kể v́ bạn đă đă thấy rơ qua báo chí, truyền thanh, truyền h́nh… như 39 Nngười Việt Nam chết oan mạng trong xe đông lạnh ở Anh vv và vv…
Vú ơi, Vú có biết là Vú c̣n hơn chán vạn người ta và con vẫn yêu mến Vú vô cùng v́ Vú biết và được thể hiện cái bản ngă thiêng liêng, trước Thượng Đế mọi chúng ta đều b́nh đẳng… trong đạo Phật th́ rộng hơn: mọi vật đều b́nh đẳng đấy Vú ạ ! Mọi con vật con người đều b́nh đẳng!
Vú ơi, chưa bao giờ con thấy con người lại sợ con người và con người thù hận con người như ngày hôm nay ! Tại có thể vậy mà dịch bệnh sinh ra toàn cầu ? Nguy hiểm quá…
Con muốn đi ngược thời gian trở về với Vú. Lời cầu xin này xem ra ngớ ngẫn hả bạn ? Vậy th́, bạn ơi, bạn và tôi, chúng ta hăy cùng nhau kính lời, kêu mời, thỉnh gọi các đấng quyền năng, các đấng Vị tha, Từ bi, Bác ái, các đấng Ḷng lành vô cùng cúi xuống nh́n chúng ta là nhân loại ân cần một lần nữa… A Di Đà Phật!
Từ Paris và toàn thế giới đang mùa dịch bệnh
Mùa đông 2021 Tết Tân Sữu
Con luôn niệm ân thầy Thích Pháp Ḥa (Canada)
Con luôn niệm ân thầy Thích Minh Thiền (Việt Nam)
(Chúc Thanh)
|
|
