Theo như sau khi có một điều tra cho thấy có bê bối liên quan điểm số cho Trung Quốc trong quá khứ, khiến ngân hàng Thế giới (World Bank) hôm 16/9 nói họ ngừng hẳn báo cáo thường niên Doing Business (Môi trường kinh doanh các nước) .
Thượng Hải 2021
Đương kim Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva, từng làm ở World Bank, bị nêu tên trong báo cáo là gây sức ép nâng điểm cho Trung Quốc.
Bà Kristalina Georgieva, hiện đứng đầu IMF, ra tuyên bố nói bà không đồng t́nh về kết luận điều tra.
Cáo buộc
Ngân hàng Thế giới, trong điều tra về loạt báo cáo "Doing Business" của ḿnh, đă phát hiện ra các vấn đề đạo đức nghiêm trọng đến mức quyết định dẹp luôn loạt báo cáo hàng năm, theo thông cáo ngày 16/9.
Vị trí của Trung Quốc trong báo cáo năm 2018, được công bố vào tháng 10 năm 2017, lẽ ra phải thấp hơn bảy bậc - ở vị trí 85 thay v́ ở vị trí 78 - Ngân hàng Thế giới cho biết trong một đánh giá đă lần đầu công bố vào tháng 12 năm ngoái.
Nay, điều tra ra hôm thứ Năm 16/9 của Ngân hàng Thế giới cho biết: "Những thay đổi đối với dữ liệu của Trung Quốc trong Kinh doanh 2018 dường như là kết quả của hai loại áp lực riêng biệt mà ban lănh đạo ngân hàng áp dụng đối với nhóm làm báo cáo."
Cuộc điều tra do công ty luật WilmerHale thực hiện. Báo cáo của họ được gửi cho ban giám đốc World Bank hôm 15/9 và được đồng ư cho công bố.
Bà Kristalina Georgieva từng là Giám đốc điều hành Ngân hàng Thế giới từ tháng 1/2017, trước khi trở thành lănh đạo cao nhất của IMF từ 1/10/2019.
Kristalina Georgieva
Bà Georgieva cho biết trong một tuyên bố: "Tôi không đồng ư về cơ bản với những phát hiện và cách giải thích của Cuộc điều tra về sự bất thường về dữ liệu v́ nó liên quan đến vai tṛ của tôi trong báo cáo Kinh doanh của Ngân hàng Thế giới năm 2018."
Báo cáo Doing Business của World Bank đóng một vai tṛ đáng chú ư ở các thị trường mới nổi, với việc các chính phủ thường xuyên cố gắng tăng thứ hạng để kêu gọi đầu tư nước ngoài.
Nhưng việc xếp hạng đă là nguồn gốc của cuộc tranh luận sôi nổi trong những năm gần đây.
Paul Romer từ chức kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới vào năm 2018 sau khi đặt câu hỏi về những thay đổi trong thứ hạng của Chile trong báo cáo.
Điều tra nói ǵ?
Theo Reuters, báo cáo của WilmerHale đă trích dẫn "áp lực trực tiếp và gián tiếp" từ các nhân viên cấp cao trong văn pḥng của Chủ tịch Ngân hàng Thế giới lúc bấy giờ là Jim Yong Kim để thay đổi phương pháp của báo cáo nhằm nâng cao điểm số của Trung Quốc, và cho biết nó có thể xảy ra theo chỉ đạo của ông này.
Điều tra cũng nói rằng Kristalina Georgieva là một cố vấn chính đă gây áp lực buộc nhân viên phải "thực hiện những thay đổi cụ thể đối với các điểm dữ liệu của Trung Quốc" và tăng thứ hạng của Trung Quốc vào thời điểm World Bank đang t́m kiếm sự hỗ trợ của Trung Quốc đối với một nguồn vốn lớn.
Xếp hạng của Trung Quốc trong báo cáo "Kinh doanh 2018" được công bố vào tháng 10 năm 2017, đă tăng bảy bậc lên vị trí thứ 78 sau khi thực hiện các thay đổi về phương pháp dữ liệu so với dự thảo ban đầu.
C̣n tường thuật của New York Times nói kết quả điều tra do công ty luật WilmerHale tiến hành theo yêu cầu của ủy ban đạo đức ngân hàng, đă đặt ra câu hỏi về bà Georgieva trong thời gian làm việc tại Ngân hàng Thế giới và nhấn mạnh áp lực mà ngân hàng phải chịu với Trung Quốc, cổ đông lớn thứ ba của họ sau Hoa Kỳ và Nhật Bản.
Theo cuộc điều tra, nhân viên của Jim Yong Kim, khi đó là chủ tịch ngân hàng, đă tổ chức các cuộc họp để t́m cách cải thiện xếp hạng của Trung Quốc. Bà Georgieva cũng tham gia, làm việc với một trợ lư để đề ra một phương pháp làm cho Trung Quốc lên hạng mà không ảnh hưởng đến thứ hạng của các quốc gia khác.
Điều tra nói rằng bà Georgieva "trực tiếp can dự" trong việc nâng hạng cho Trung Quốc và có một lần đă mắng giám đốc World Bank tại Trung Quốc v́ làm tổn hại quan hệ với Trung Quốc.
Vào cuối tháng 10/2017, trước khi báo cáo công bố, bà Georgieva lái xe tới nhà viên chức phụ trách nhóm Doing Business để nhận bản báo cáo. Theo điều tra, bà cảm ơn viên chức này v́ giúp "giải quyết vấn đề" về thứ hạng của Trung Quốc.
Bà Georgieva, khi được phỏng vấn cho điều tra, nói bà không thể nhớ v́ sao bà phải đến tận nơi lấy báo cáo thay v́ chờ nó gửi tới văn pḥng.
Điều tra của WilmerHale cũng trích dẫn những bất thường trong dữ liệu được sử dụng để xác định thứ hạng cho Saudi Arabia và Azerbaijan trong báo cáo Doing Business 2020, được công bố vào năm 2019.
Tuy nhiên, họ không t́m ra bằng chứng nào cho thấy bất kỳ thành viên nào trong Văn pḥng Chủ tịch hoặc ban điều hành của ngân hàng có liên quan đến những thay đổi này.
Sau khi công bố kết quả điều tra hôm 16/9, World Bank nói họ sẽ ngừng thực hiện báo cáo Doing Business hàng năm.
Thông cáo của World Bank ngày 16/9 nói: "Sau khi xem xét tất cả các thông tin cho đến nay về Doing Business, bao gồm các phát hiện trước đó, kiểm toán và báo cáo mà Ngân hàng đă công bố hôm nay thay mặt Ban Giám đốc điều hành, Ban Quản lư quyết định chấm dứt Doing Business."
"Ngân hàng Thế giới vẫn cam kết kiên quyết thúc đẩy vai tṛ của khu vực tư nhân trong phát triển và hỗ trợ các chính phủ thiết kế môi trường pháp lư hỗ trợ điều này. Trong tương lai, chúng tôi sẽ nghiên cứu một cách tiếp cận mới để đánh giá môi trường đầu tư và kinh doanh."
