Theo như lời của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng liên minh này có nguy cơ "gây tổn hại nghiêm trọng đến ḥa b́nh khu vực ... và tăng cường cuộc chạy đua vũ trang", sau khi Trung Quốc đă chỉ trích hiệp ước an ninh lịch sử giữa Mỹ, Anh và Australia (Aukus) là "cực kỳ vô trách nhiệm" và "hẹp ḥi".
Nguồn h́nh ảnh, Reuters
Với hiệp ước này, Mỹ và Anh lần đầu tiên cung cấp cho Australia công nghệ đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Hiệp ước này được coi là một nỗ lực nhằm chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc ở Biển Đông - điểm nóng trong nhiều năm và căng thẳng tại đây vẫn ở mức cao.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng liên minh này có nguy cơ "gây tổn hại nghiêm trọng đến ḥa b́nh khu vực ... và tăng cường cuộc chạy đua vũ trang".
Ông Triệu Lập Kiên chỉ trích cái mà ông gọi là "tâm lư ... Chiến tranh Lạnh lỗi thời" và cảnh báo ba nước đang "làm tổn hại lợi ích của chính họ".
Truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng những bài xă luận tương tự lên án hiệp ước, và một bài trên Hoàn Cầu Thời Báo, nói rằng Úc hiện đă "tự biến ḿnh thành kẻ thù của Trung Quốc".
Mỹ chia sẻ công nghệ tàu ngầm lần đầu tiên sau 50 năm, trước đó chỉ chia sẻ với Anh.
Điều đó có nghĩa là Úc giờ đây sẽ có thể đóng các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân nhanh hơn và khó bị phát hiện hơn so với các hạm đội chạy bằng năng lượng thông thường.
Chúng có thể hoạt động ngầm trong nhiều tháng và bắn tên lửa ở khoảng cách xa hơn - mặc dù Úc cho biết họ không có ư định đưa vũ khí hạt nhân vào các tàu này.
Mối quan hệ đối tác mới, dưới tên Aukus, đă được công bố trong một cuộc họp báo online chung giữa Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson và người đồng cấp Úc Scott Morrison vào tối thứ Tư và sáng thứ Năm.
Và dù cái tên Trung Quốc không được đề cập trực tiếp, ba nhà lănh đạo đă liên tục nhắc đến các mối quan ngại về an ninh khu vực mà họ cho rằng đă "tăng lên đáng kể".
"Đây là cơ hội lịch sử để ba quốc gia, với các đồng minh và đối tác cùng chí hướng, bảo vệ các giá trị chung, thúc đẩy an ninh và thịnh vượng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương", thông cáo chung viết.
Các nhà phân tích nhận định, liên minh Aukus có lẽ là thỏa thuận an ninh quan trọng nhất giữa ba quốc gia kể từ Thế chiến thứ hai.
Điều đó có nghĩa là Úc sẽ trở thành quốc gia thứ 7 trên thế giới vận hành tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Chúng là một điểm quan trọng trong thỏa thuận, bên cạnh các thỏa thuận chia sẻ khả năng mạng và các công nghệ dưới đáy biển khác.
"Điều này thực sự cho thấy rằng cả ba quốc gia đang vạch ra một giới hạn để bắt đầu và chống lại các động thái gây hấn của [Trung Quốc]", Guy Boekenstein từ Asia Society Australia cho biết.
Ông Boris Johnson nói rằng hiệp ước sẽ "duy tŕ an ninh và ổn định trên toàn thế giới" và tạo ra "hàng trăm công việc yêu cầu kỹ năng cao".
Bộ trưởng Quốc pḥng Anh Ben Wallace nói với BBC rằng Trung Quốc đang "bắt đầu thực hiện một trong những khoản chi tiêu quân sự lớn nhất trong lịch sử ... Các đối tác của chúng tôi ở những khu vực đó muốn họ có thể giữ vững lập trường của riêng ḿnh."
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh bị cáo buộc làm gia tăng căng thẳng ở các vùng lănh thổ đang có tranh chấp như Biển Đông.
Bắc Kinh ngày càng tăng cường củng cố những ǵ nước này nói là các quyền hàng thế kỷ đối với khu vực tranh chấp, và đă nhanh chóng xây dựng hiện diện quân sự trên Biển Đông để ủng hộ những tuyên bố đó.
Mỹ cũng đă tăng cường hiện diện quân sự của ḿnh và đang đầu tư mạnh mẽ vào các mối quan hệ đối tác khác trong khu vực như với Nhật Bản và Hàn Quốc.
Các nhà phân tích nói rằng việc đóng các tàu ngầm ở Úc là rất quan trọng đối với ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực.
Căng thẳng giữa Trung Quốc và Úc
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Úc và trong quá khứ, hai bên đă duy tŕ mối quan hệ tốt đẹp.
Nhưng trong những năm gần đây, căng thẳng chính trị đă tạo ra rạn nứt sâu sắc, do Úc chỉ trích cách đối xử của Trung Quốc với người Duy Ngô Nhĩ, cấm một số công nghệ từ gă khổng lồ viễn thông Huawei và ủng hộ một cuộc điều tra về nguồn gốc của đại dịch Covid-19.
Các quốc gia phương Tây cũng đă cảnh giác với sự bùng nổ đầu tư cơ sở hạ tầng của Trung Quốc trên các đảo ở Thái B́nh Dương, và đă chỉ trích các biện pháp trừng phạt thương mại nặng nề của Trung Quốc lên các nước như Úc. Năm ngoái Trung Quốc đă đánh vào rượu vang Úc với mức thuế lên tới 200%.
Hôm thứ Năm, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết Hoa Kỳ ủng hộ Úc trong việc pḥng thủ chống lại Trung Quốc.
Ông nói: "Trong những tháng qua, Bắc Kinh đă chứng kiến rằng Australia sẽ không lùi bước và những lời đe dọa trả đũa và áp lực kinh tế đơn giản là sẽ không hiệu quả".
'Một nhát dao sau lưng'
Nhưng Pháp cũng đă phản ứng giận dữ với hiệp ước mới, bởi v́ điều đó có nghĩa là Úc giờ đây sẽ từ bỏ thỏa thuận trị giá 50 tỷ đôla để đóng 12 tàu ngầm với Pháp trước đây.
"Đó thực sự là một nhát dao sau lưng", Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian nói với đài France Info. "Chúng tôi đă thiết lập mối quan hệ tin cậy với Úc, sự tin tưởng này đă bị phản bội."
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, Josep Borrell cho biết ông hiểu lư do tại sao Pháp thất vọng với thỏa thuận này, đồng thời nói thêm rằng EU đă không được hỏi ư kiến về liên minh mới.
"Điều này buộc chúng tôi một lần nữa ... phải suy nghĩ về sự cần thiết phải đặt vấn đề tự chủ chiến lược của châu Âu trở thành ưu tiên. Điều này cho thấy chúng tôi phải tự tồn tại", ông nói hôm thứ Năm.
Bộ trưởng Blinken cho biết Hoa Kỳ hợp tác "cực kỳ chặt chẽ" với Pháp và sẽ tiếp tục như vậy, đồng thời nói thêm rằng "chúng tôi đặt giá trị cơ bản cho mối quan hệ đó, cho mối quan hệ đối tác đó".
Games
