Moscow chắc chắn sẽ không bỏ lỡ một cơ hội nữa để thắt chặt thêm mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh phương Tây mà vẫn cô lập được Tổng thống Erdogan hơn nữa.
NHỮNG THƯƠNG VỤ QUÂN SỰ GIỮA THỔ NHĨ KỲ VÀ UKRAINE
Ngày 15/9, Chính phủ Ukraine thông báo họ đang đàm phán mua 24 máy bay tác chiến không người lái Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ trong những tháng tới.
Hai năm trước, nhà sản xuất TB2 Baykar Makina đă giành được hợp đồng bán sáu chiếc TB2 cho Ukraine. Hợp đồng trị giá 69 triệu USD này gồm cả gói cung cấp đạn dược cho phiên bản vũ trang.
TB2 là hệ thống UAV chiến thuật tầm trung và tầm xa, được phát triển bởi hăng Kale-Baykar, một liên doanh giữa Baykar Makina và Kale Group. Ḍng UAV này được thiết kế để thực hiện các nhiệm vụ trinh sát và t́nh báo.
Mỗi hệ thống TB2 bao gồm sáu thiết bị bay trên không, hai trạm điều khiển mặt đất, ba thiết bị đầu cuối dữ liệu mặt đất, hai thiết bị đầu cuối video từ xa và thiết bị hỗ trợ mặt đất.
Một quan chức mua sắm cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Ankara và Kiev đă đạt được thỏa thuận hoàn tất thương vụ tiềm năng trước cuối năm nay bởi “hợp đồng có sự ủng hộ chính trị mạnh mẽ từ cả hai chính phủ”. Các nguồn tin trong ngành ước tính giá trị hợp đồng rơi vào khoảng 300 triệu USD.
Nga và Ukraine là hai quốc gia đang xung đột liên quan tới việc sáp nhập Bán đảo Crimea, mà phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Tanju Bilgic coi đó là hành động “bất hợp pháp” trong tuyên bố đưa ra hôm 20/9/2021.
Thổ Nhĩ Kỳ là nước được hưởng lợi từ chi tiêu quốc pḥng của Ukraine trong nhiều năm nay. Chẳng hạn như, vào năm 2019, công ty Ukrspecexport và Baykar Makina do nhà nước kiểm soát của Ukraine đă kư một thỏa thuận hợp tác phát triển và đồng sản xuất “các công nghệ nhạy cảm trong lĩnh vực quốc pḥng và hàng không vũ trụ”.
Đến tháng 12/2020, một nhà máy đóng tàu của Thổ Nhĩ Kỳ đă kư thỏa thuận trị giá 200 triệu USD để bán hai tàu hộ tống lớp Ada cho Ukraine. Hải quân Ukraine sẽ triển khai các tàu hộ tống này ở cả Biển Đen và Biển Azov, hai vùng biển tranh chấp giữa Nga và Ukraine.
Hai nước đồng minh cũng đang hợp tác về công nghệ động cơ nhằm cung cấp năng lượng cho các máy bay không người lái do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất.
Azerbaijan thống lĩnh chiến trường Nagorno-Karabakh một phần lớn nhờ sức mạnh của UAV
MỐI QUAN HỆ "CÓ ĐI CÓ LẠI"
Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ cũng tham gia tích cực vào hoạt động buôn bán vũ khí của Nga. Năm 2019, Thổ Nhĩ Kỳ đă mua hệ thống pḥng không S-400 do Nga sản xuất và Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố đang đàm phán mua thêm lô thứ hai, bất chấp sự phản đối gay gắt từ phía Mỹ.
Một động lực rơ ràng để Thổ Nhĩ Kỳ bán máy bay không người lái cùng các thiết bị quốc pḥng tiên tiến khác cho Ukraine là chính phủ nước này muốn thúc đẩy xuất khẩu quốc pḥng.
Thổ Nhĩ Kỳ đă đầu tư hàng tỷ đô la vào ngành công nghiệp quốc pḥng của ḿnh trong bốn thập kỷ qua và việc mở rộng thị phần ra toàn cầu là một mục tiêu không hề giấu diếm.
Sitki Egeli, nhà phân tích quốc pḥng và là phó giáo sư tại Đại học Kinh tế Izmir cho biết, một động lực khác nữa là “sự có đi có lại” trong thương mại quốc pḥng giữa hai nước.
Ukraine cần các mặt hàng quốc pḥng thích hợp mà Thổ Nhĩ Kỳ có thể cung cấp - chẳng hạn như máy bay không người lái vũ trang, công nghệ chiến tranh điện tử và thiết bị thông tin liên lạc tiên tiến.
Tương tự như vậy, ngành công nghiệp quốc pḥng của Thổ Nhĩ Kỳ hướng đến Ukraine với các mặt hàng cụ thể, chẳng hạn như động cơ, mà nguồn cung từ các nhà sản xuất phương Tây đă tỏ ra thiếu.
“Việc cung cấp cho Ukraine các thiết bị quân sự tiên tiến tạo ra đ̣n bẩy hiếm có cho Ankara trong mối quan hệ phức tạp và căng thẳng với Moscow”, chuyên gia Egeli nhận định.
TẠI SAO NGA CHƯA "RA Đ̉N"?
Trong mối quan hệ mà theo miêu tả của một số nhà quan sát là “sự phụ thuộc lẫn nhau bất đối xứng” vốn có lợi cho Nga th́ Ankara rất khó tạo ra và tận dụng bất kỳ đ̣n bẩy và đối trọng nào có thể được sử dụng “để chống lại một nước Nga ngày càng quyết đoán và đôi khi thậm chí c̣n kiêu ngạo”.
Khi được hỏi về việc liệu Nga có thể im lặng trong bao lâu trước thỏa thuận mua bán máy bay không người lái tiềm năng giữa Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ, ông Egli cho biết “họ sẽ nh́n vào t́nh h́nh địa chính trị trong tương lai”.
“Cho đến nay, Moscow đă rất thận trọng và thành công trong việc điều tiết mối quan hệ phức tạp của họ với Thổ Nhĩ Kỳ. Các chương tŕnh nghị sự chồng chéo hoặc xung đột ở Syria, Libya, Caucasus, Biển Đen hoặc trong lĩnh vực kinh tế và thương mại năng lượng được xử lư độc lập với nhau”, ông Egeli phân tích.
“Moscow vẫn đang kiềm chế phản ứng trước mối quan hệ hợp tác quốc pḥng ngày càng tăng giữa Ankara với Ukraine, có thể là do Quân đội Nga vẫn chiếm ưu thế áp đảo so với đối tác Ukraine”.
Thế nhưng, nếu khoảng cách này bị thu hẹp khi Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục chuyển giao vũ khí cho Ukraine, hoặc quan trọng hơn, nếu các nhà hoạch định chiến lược quân sự Nga cảm thấy lo ngại về thành công của chiến thuật tác chiến lấy mạng và UAV làm trung tâm kiểu Thổ Nhĩ Kỳ như ở Idlib và Nagorno-Karabakh th́ đó có thể là “điểm tới hạn” cho Moscow.
Nếu lắng nghe những b́nh luận và phát biểu từ các quan chức Nga trong vài tuần qua, nhiều người có thể thấy những dấu hiệu đầu tiên về sự lo lắng và bất an của Moscow.
Tuy nhiên, đơn đặt hàng S-400 thứ hai khó có thể bị ảnh hưởng bởi tất cả những điều này, v́ đơn giản, lô S-400 đầu tiên đă mang lại lợi ích chính trị, kinh tế và địa chính trị to lớn cho Moscow, trong khi hầu như không có lợi cho Ankara.
Do đó, Moscow chắc chắn sẽ không bỏ lỡ một cơ hội nữa để thắt chặt thêm mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh phương Tây mà vẫn cô lập được Tổng thống Erdogan hơn nữa.
VietBF @ Sưu tầm
