8 bang của Mỹ ghi nhận biến chủng lây lan mạnh hơn Delta. Hiện nay giới chức y tế Mỹ đang theo dơi sát sao biến chủng này để sớm phát hiện các bất thường. AY.4.2 được cho là có khả năng lây nhiễm nhanh hơn biến chủng Delta.
AY.4.2 hay Delta Plus là ḍng phụ của biến chủng Delta. Theo CNBC News, biến chủng này đang lây lan mạnh tại Mỹ, xuất hiện ở ít nhất 8 tiểu bang. Cơ quan y tế của Vương quốc Anh cũng cảnh báo họ đang điều tra về biến chủng này khi tỷ lệ ca mắc mới ngày càng tăng.
Nhiều cảnh báo mới
Các pḥng thí nghiệm ở California, Florida, Maryland, Massachusetts, Nevada, North Carolina, Rhode Island, Washington và Columbia cho biết họ đă phát hiện ít nhất một mẫu bệnh phẩm nhiễm biến chủng AY.4.2.
Hiện tại, biến chủng này được đánh giá là lây lan nhanh hơn 10-15% so với Delta. Tuy nhiên, các cơ quan y tế chưa t́m thấy bằng chứng về việc AY.4.2 gây bệnh nặng hơn và các vaccine Covid-19 hiện tại vẫn có hiệu quả chống lại biến chủng này.
Tỷ lệ ca nhiễm biến chủng mới ở Mỹ trong vài tuần trở lại đây vẫn ở mức thấp. Song, quan chức y tế nước này cho biết họ đang tăng cường nỗ lực giải tŕnh tự gene, theo dơi chặt AY.4.2 để sớm có biện pháp đáp ứng khi t́nh h́nh thêm phức tạp.
Biến chủng Delta và các ḍng phụ chiếm gần như 100% trong số các ca nhiễm mới ở nước Mỹ nhiều tháng qua. Ảnh: Qz.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đang theo dơi và xem xét khả năng lây nhiễm của Delta Plus - chủng phụ của biến chủng Delta và đă xuất hiện ở 42 quốc gia, vùng lănh thổ.
Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh thông báo họ đă chỉ định biến chủng phụ của Delta - AY.4.2 - là biến chủng đang được điều tra (Variant Under Investigation - VUI). Đại diện cơ quan này cũng nhấn mạnh có một số bằng chứng cho thấy AY.4.2 có thể lây truyền nhiều hơn Delta.
Tiến sĩ Summer Galloway, thành viên Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), cho biết: “Các nhóm chuyên gia của chúng tôi liên tục xem xét dữ liệu tŕnh tự gene cũng như t́m kiếm sự gia tăng tỷ lệ ca mắc biến chủng này hoặc phát hện bất kỳ ḍng virus nào mới”.
Theo vị chuyên gia này, các pḥng thí nghiệm ở Mỹ đă chuẩn bị từ tháng trước để ưu tiên các xét nghiệm nhằm đánh giá liệu AY.4.2 có thể né tránh kháng thể từ người Mỹ đă được tiêm chủng vaccine Covid-19, phương pháp điều trị kháng thể đơn ḍng hiện tại hay không.
Bà Galloway cho biết quá tŕnh này có thể mất tới bốn tuần. Một số pḥng thí nghiệm cũng phân tích các pseudovirus vô hại được thiết kế dựa trên việc sao chép các đột biến đặc trưng của AY.4.2. Điều này giúp họ sớm phát hiện những nguy hại tiềm ẩn đến từ biến chủng Delta Plus.
Các nhà khoa học đă phát hiện sự kết hợp đáng lo ngại của những đột biến từng xuất hiện trong ḍng phụ khác của Delta như AY.1, AY.2. Các ḍng phụ này cũng đều được gọi chung là Delta Plus, tương tự AY.4.2.
Tháng trước, chính phủ Mỹ phải tạm dừng phân phối phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn ḍng ở Hawaii sau khi ước tính những ca nhiễm biến chủng AY.1 tăng lên đến 7,7% ở bang này. Cơ quan Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cho biết các thí nghiệm cho thấy loại thuốc nói trên “không chắc có hiệu quả với biến chủng này”.
Hawai sau đó tiếp tục sử dụng điều trị bằng kháng thể khi tỷ lệ lây nhiễm biến chủng AY.1 giảm xuống dưới 5%. Hiện tại, tỷ lệ lây nhiễm biến chủng A.Y.1 dao động quanh 0,1% các ca mắc mới.
AY.4.2 cũng đang được giới chức y tế Anh theo dơi chặt chẽ. Ảnh: AFP.
AY.4.2 có gây ra làn sóng mới như Delta?
“Hiện tại, không có nhiều thứ mà chúng ta chưa biết về các biến chủng này. Song, xét về rủi ro mà nó gây ra cho sức khỏe cộng đồng, tỷ lệ nhiễm tại Mỹ rất thấp. Chúng tôi dự đoán các đột biến của AY.4.2 không thực sự tác động đáng kể đến hiệu quả của vaccine hay điều trị bằng kháng thể đơn ḍng”, TS Galloway nói.
Ở Anh, tỷ lệ lây nhiễm AY.4.2 đă tăng lên hơn 11%. Song, giới chức y tế nước này cũng cho rằng biến chủng Delta Plus không làm giảm hiệu quả của vaccine hoặc gia tăng số ca nhập viện. Dù vậy, nó vẫn có thể lây lan nhanh hơn do khả năng lây truyền sinh học tăng nhẹ.
CDC ước tính AY.4.2 đă chiếm dưới 0,05% các trường hợp mắc mới ở Mỹ trong vài tuần qua. Trong khi đó, biến chủng Delta và các ḍng phụ của nó gần như xuất hiện trong 100% ca mắc mới ở Mỹ suốt nhiều tháng.
"AY.4.2 không giống Delta. Ngay khi Delta vừa xuất hiện, nó đă có khả năng lây nhiễm cao hơn 50-60% so với các biến chủng trước đó”, TS Karthik Gangavarapu, nhà nghiên cứu của UCLA, cho biết. Vị chuyên gia này là một trong những thành viên của Viện Ngiên cứu Scripps, nỗ lực theo dơi các biến chủng như AY.4.2 ngay khi chúng vừa xuất hiện trên GISAID.
Các ḍng phụ của biến chủng Delta như AY.25, AY.3 và AY.44 cũng đang chiếm tỷ lệ lớn trong số ca mắc mới tại Mỹ.
AY.4.2 là một trong 45 ḍng phụ của biến chủng Delta. Ảnh: NIADS.
Outbreak.info trước đó thống kê AY.4.2 đă xuất hiện ở ít nhất 35 tiểu bang của Mỹ. Song, theo ông Gangavarapu, hệ thống báo cáo các biến chủng mang tên Pangolin đang gặp lỗi nhỏ, dẫn tới một số kết quả dương tính giả liên quan biến chủng ḍng phụ.
Vị chuyên gia cũng cho rằng c̣n quá sớm để đánh giá AY.4.2 có gây ra làn sóng dịch Covid-19 đáng lo như Delta hay không. Họ vẫn đang quan sát và thu thập nhiều dữ liệu để kết luận điều này.
Theo RTE, AY.4.2 xuất hiện khi hệ số lây nhiễm (R) hàng tuần ở Anh ước tính tăng lên 1,2. Hệ số R rơi vào 1-1,2 có nghĩa cứ 10 người nhiễm bệnh, trung b́nh họ sẽ lây virus cho 10-12 người. Tuần cuối tháng 9, ước tính R ở Anh chỉ từ 0,9 đến 1,1. Tỷ lệ mắc Covid-19 cao nhất nằm ở trẻ em ở lứa tuổi trung học, chiếm 7,8% tổng số ca nhiễm mới.
Theo BBC News, AY.4.2 là một trong 45 ḍng phụ của biến chủng Delta đang lây lan ở Anh. Báo cáo cho thấy vào tuần bắt đầu từ ngày 27/9 - tuần gần nhất có các dữ liệu giải tŕnh tự gene hoàn thiện - biến chủng AY.4.2 chiếm khoảng 6% các ca nhiễm virus corona đă được giải tŕnh tự gene.
AY.4.2 chứa hai đột biến trong protein gai, được gọi là A222V và Y145H. Protein gai nằm bên ngoài virus corona và giúp virus xâm nhập vào tế bào. GS Ravi Gupta, Đại học Cambridge, Anh, cho hay những đột biến này của AY.4.2 chưa đáng quan ngại.
VietBF@ sưu tập
