Bạo loạn đă nổ ra tại các thành phố trên khắp Kazakhstan khi hàng ngh́n người giận dữ biểu t́nh phản đối giá nhiên liệu tăng cao.
Người biểu t́nh đứng bên ngoài văn pḥng thị trưởng Almaty, Kazakhstan ngày 5/1 (Ảnh: Reuters).
Truyền thông địa phương đưa tin sân bay ở Almaty, thành phố lớn nhất của Kazakhstan, đă bị người biểu t́nh đột nhập, trong khi chính phủ nước này ban bố t́nh trạng khẩn cấp trên toàn quốc. Lệnh hạn chế đi lại được áp đặt tại 3 thành phố lớn và 14 tỉnh, dự kiến kéo dài đến ngày 14/1.
Tại 3 thành phố lớn, người biểu t́nh tấn công các quan chức chính quyền địa phương, đập phá các ṭa nhà của chính phủ. Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết người biểu t́nh đă dùng gạch đá, gậy gộc, hơi cay và bom xăng để tấn công. Một nhà báo ở Almaty nói với CNN rằng họ đang gặp sự cố mất mạng và đèn có vẻ như đă tắt trong các ṭa nhà gần dinh thự của Tổng thống và văn pḥng thị trưởng.
Các ṭa nhà và phương tiện bị đốt phá tại Almaty, Kazakhstan (Ảnh: CFP)
Bộ phận truyền thông của sân bay Almaty cho biết khoảng 45 người đột nhập vào sân bay vào tối 5/1, buộc các nhân viên sân bay phải sơ tán hành khách. Hàng ngh́n người biểu t́nh bên ngoài văn pḥng thị trưởng ở Almaty hôm 5/1.
"Hơn 10.000 người tập trung tại ṭa nhà hành chính thành phố . Họ đă bao vây nó", Serikzhan Mauletbay, phó tổng biên tập hăng tin địa phương Orda.kz, cho biết. Mauletbay cũng cho biết lựu đạn choáng đă được sử dụng và các đám cháy đă xảy ra. Các phóng viên khác cũng mô tả t́nh trạng hỗn loạn cùng tiếng súng và tiếng lựu đạn nổ.
Người biểu t́nh đốt xe ở Almaty (Ảnh: Reuters).
Người biểu t́nh cũng kéo về dinh tổng thống cũ ở Almaty, đập phá và phóng hỏa ṭa nhà này. Một số ṭa nhà chính phủ cũng bị đốt phá. Thành phố Almaty cũng là nơi hứng chịu hậu quả nặng nề nhất của t́nh trạng bạo loạn trong những ngày qua.
Các cuộc biểu t́nh bùng phát sau khi chính phủ Kazkhstan quyết định dừng trợ giá khí hóa lỏng (LPG) vào đầu năm. Nhiều người Kazakhstan sử dụng nhiên liệu này để chạy xe v́ chi phí thấp.
Cảnh sát trấn áp biểu t́nh ở Almaty (Ảnh: Reuters).
Nội các của Thủ tướng Askar Mamin đồng loạt từ chức khi các cuộc biểu t́nh bùng phát. Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đă tổ chức một cuộc họp khẩn về "t́nh h́nh kinh tế xă hội và chính trị khó khăn đang diễn biến trong nước".
Xe quân sự được huy động để trấn áp biểu t́nh (Ảnh: Reuters).
Tổng thống Tokayev ngày 5/1 cho biết ông sẽ nắm quyền kiểm soát Hội đồng An ninh Kazakhstan. Tổng thống Kazakhstan cũng kêu gọi sự giúp đỡ từ Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Nga dẫn đầu (gồm Nga, Belarus và Kyrgyzstan) để dập tắt bạo loạn sau khi "những kẻ khủng bố" chiếm được sân bay Almaty, bao gồm 5 máy bay, và đang chiến đấu với quân đội bên ngoài thành phố.
Khói lửa bao trùm thành phố Almaty (Ảnh: Reuters).
Ông Tokayev cho biết một số cơ sở hạ tầng đă bị hư hại. Ông cáo buộc những người biểu t́nh phá hoại "hệ thống nhà nước" và cho rằng "nhiều người trong số này đă được đào tạo quân sự ở nước ngoài". 8 cảnh sát và lính vệ binh quốc gia đă thiệt mạng trong các cuộc bạo động ở các khu vực trên khắp cả nước. Ngoài ra, 317 sĩ quan và quân nhân cũng bị thương.
Vào tối 4/1, Thủ tướng Tokayev cho biết chính phủ đă quyết định giảm giá LPG ở vùng Mangistau xuống 50 tenge (0,11 USD)/lít "để đảm bảo sự ổn định trong nước". Bộ Ngoại giao Nga cũng kêu gọi các bên kiềm chế và t́m kiếm giải pháp ḥa b́nh cho cuộc khủng hoảng tại Kazakhstan.
Xe ô tô bị đốt cháy trong cuộc biểu t́nh (Ảnh: Reuters).