Nếu như Tổng thống Putin chỉ do dự một chút, t́nh h́nh Kazakhstan có lẽ đă nằm trong tay người Thổ Nhĩ Kỳ.
Nga phải nhanh tay hơn Thổ Nhĩ Kỳ?
Bạo loạn ở Kazakhstan và phản ứng cứng rắn của Nga thông qua CSTO đang được mổ xẻ với ngày càng nhiều giả thuyết chấn động.
Ban đầu, hành động được mô tả là sự hỗ trợ đơn thuần trong cuộc chiến chống khủng bố do thế lực bên ngoài xúi giục. Sau đó, một quan điểm khác cho rằng Điện Kremlin đang đóng vai tṛ "phân xử" cuộc xung đột bị vượt ra khỏi tầm kiểm soát giữa các phe phái quyền lực ở Kazakhstan.
Hiện tại, có những suy xét mới cho rằng việc Moscow đưa lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh CSTO đến Kazakhstan có thể là đ̣n đánh phủ đầu vào chính quốc gia đối tác thân thiết: Thổ Nhĩ Kỳ.
Bởi không loại trừ khả năng nếu như giới lănh đạo Nga chỉ do dự một chút, t́nh h́nh có lẽ đă được giải quyết bởi người Thổ Nhĩ Kỳ.
Chắc hẳn ai cũng đều nghe đến kế hoạch đầy tham vọng khôi phục Đế chế Ottoman mà giới lănh đạo Thổ Nhĩ Kỳ theo đuổi.
V́ mục tiêu này, khái niệm về một liên minh siêu quốc gia được gọi là "Great Turan" - Đại Turan - đă được đưa ra. Nó được chính Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan giải thích như sau:
"Turkistan là tổ tiên của chúng tôi. Tất cả chúng ta đều là một đại gia đ́nh với 300 triệu người nói cùng một ngôn ngữ, tin theo cùng một tôn giáo, có cùng lịch sử, văn hóa, và cùng chung một nền văn minh.
Tôi biết những người anh em Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbek, Tajik và Turkmen cũng nh́n thấy ở Thổ Nhĩ Kỳ điều tương tự - coi đất nước của chúng tôi là quê hương của họ".
"Great Turan" được mong đợi sẽ trở thành một khối liên minh các quốc gia nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ tương tự như Liên minh châu Âu.
Hiệp hội siêu quốc gia này có thể trở thành cầu nối trên bộ của "Con đường tơ lụa mới" từ Trung Quốc đến châu Âu. Để pḥng thủ tập thể và chống lại các thế lực bên ngoài chẳng hạn như Nga hoặc Iran, kế hoạch về "Quân đội Đại Turan" – tương tự như NATO cũng được đưa ra.
V́ sao Thổ Nhĩ Kỳ để mắt tới Kazakhstan?
Sau sự can thiệp vào cuộc chiến giữa Azerbaijan và Armenia, giành được những lợi thế về địa chính trị, Thổ Nhĩ Kỳ giờ đang để mắt tới các quốc gia giàu dầu khí khác là Kazakhstan và Turkmenistan.
Kazakhstan là đối tượng tiếp theo trong việc tiếp quản, và nhiệm vụ của "quốc vương Thổ Nhĩ Kỳ" trở nên đơn giản hơn khi giới tinh hoa cầm quyền cũng không có ư định phản đối.
Nếu như Kazakhstan lo ngại về việc phụ thuộc quá nhiều vào Nga và nước láng giềng Trung Quốc, đồng thời mong muốn thực hiện "hội nhập châu Âu", điều này chỉ có thể được thực hiện thông qua Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia đứng ở ngă ba châu Á và Châu Âu.
Cần lưu ư rằng giới tinh hoa Kazakhstan, dẫn đầu là cựu Tổng thống Nursultan Nazarbayev, đă nỗ lực rất nhiều để mang lại mối quan hệ chặt chẽ hơn với Thổ Nhĩ Kỳ và tập thể phương Tây đứng đằng sau.
Người ta đă nói nhiều về việc giới tinh hoa cầm quyền Thổ Nhĩ Kỳ và Kazakhstan đă ḥa quyện và nắm chặt tay như thế nào trong suốt một thời gian dài.
Nếu Nga không phải là nước đầu tiên cử lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh thông qua CSTO, dường như Thổ Nhĩ Kỳ sẽ làm điều đó nhằm ủng hộ khối cầm quyền trung thành nhất với ḿnh. Một khi đă đến, chắc chắn quân đội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ở đó lâu dài.
Nhưng trớ trêu thay, lần này Moscow thực sự vượt trội và nhanh tay hơn Ankara. Có thể nói, Thổ Nhĩ Kỳ đă đưa ra lời đề nghị hỗ trợ Kazakhstan khôi phục trật tự một cách khá muộn màng.
"Thổ Nhĩ Kỳ đă không chuẩn bị trước cho việc xảy ra bạo loạn", Gul Berna Ozcan, học giả chuyên về Trung Á tại Đại học London nêu quan điểm. "Điều này có thể giải thích tại sao Thổ Nhĩ Kỳ mất nhiều thời gian để chính thức phản hồi".
Thêm vào đó, Tổng thống đương nhiệm Kassym Jomart Tokayev đă gửi lời đề nghị đến CSTO chứ không phải Ankara. "Mọi thứ có vẻ khả quan với Thổ Nh́ Kỳ nhưng bây giờ họ phải đối phó với Nga. Nga là người chiến thắng rơ ràng", Ozcan nhấn mạnh.
Câu hỏi đặt ra lúc này là điều ǵ sẽ xảy ra tiếp theo.
Nếu rời đi ngay lúc này, khi mới chỉ đến một tuần, như một số nhà lănh đạo quân sự địa phương đang ám chỉ, các tổ chức phi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ và các chính trị gia Kazakhstan thân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bắt đầu tích cực tô đậm chủ đề "sự can thiệp và chiếm đóng của Nga".
Nhưng nếu nh́n một cách thực tế, Kazakhstan muốn đảm bảo chính trị ổn định và phát triển kinh tế bền vững, quốc gia Trung Á cần xích lại gần hơn với Nga.
Giới phân tích cho rằng, Kazakhstan sẽ không có được bất cứ điều ǵ tốt đẹp với Thổ Nhĩ Kỳ và phương Tây đứng sau.
VietBF @ Sưu tầm
Games
