Kể từ khi biến thể Omicron được báo cáo lần đầu tiên ở Nam Phi vào ngày 24/11/2021, biến thể Omicron đang phổ biến toàn cầu, quét sạch biến thể Delta trước đó. Điều này có nghĩa là Omicron sẽ xóa sổ Delta một cách tốt đẹp? Hay hai biến chủng này sẽ cùng lưu hành măi măi?
Biến thể Omicron đang lan mạnh toàn cầu và có khả năng xóa sổ Delta.
Càng ngày, có vẻ như việc tiếp quản của Omicron khỏi Delta càng được đảm bảo và Delta không có khả năng hồi sinh một cách có ư nghĩa, ngay cả sau khi Omicron đă lan mạnh tại Mỹ.
Theo phân tích của Trevor Bedford, nhà thống kê và nhà sinh vật học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, ở nhiều bang của Mỹ, Omicron chiếm đến 99% hoặc nhiều hơn tất cả các trường hợp nhiễm COVID-19.
Bedford và các đồng nghiệp của ông đă theo dơi các tŕnh tự di truyền được thu thập từ các bệnh nhân COVID-19 và nhận thấy rằng, nhiễm biến thể Omicron bắt đầu nhiều hơn biến thể Delta vào giữa đến cuối tháng 12 năm 2021. Ngay cả ở những bang có lượng Omicron tương đối ít hơn, biến thể này cũng gây ra 80% trường hợp trở lên.
Khi Omicron lần đầu tiên xuất hiện, các nhà nghiên cứu lo lắng rằng cả hai biến thể có thể cùng lưu hành. Omicron đă lây lan như cháy rừng, nhưng không rơ liệu điều này có phải là do khả năng lây lan tốt hơn của nó hay không, hay Omicron chỉ đang trốn tránh khả năng miễn dịch ở những người đă được tiêm pḥng và đă bị nhiễm bệnh trước đó, điều không xảy ra đối với biến thể Delta. Hóa ra, Omicron trốn tránh khả năng miễn dịch, nhưng về bản chất, nó cũng có khả năng truyền xa gấp 2-3 lần so với Delta, và điều đó giải thích cho sự thống trị thế giới của Omicron.
Tiến sĩ Shiv Pillai, giáo sư y khoa tại Trường Y Harvard, người nghiên cứu về hệ thống miễn dịch , cho biết: “Nếu bạn đặt chúng vào cuộc cạnh tranh trực tiếp, Omicron sẽ thắng, v́ vậy đó là điều sẽ xảy ra. Mọi người sẽ có nhiều khả năng bị nhiễm Omicron hơn Delta, v́ vậy Delta sẽ từ từ biến mất và Omicron sẽ tiếp quản."
Omicron nói chung ít nghiêm trọng hơn Delta, nhờ sự kết hợp của khả năng miễn dịch đă có từ trước trong quần thể và đặc tính sinh sôi của Omicron trong phế quản, hoặc đường dẫn khí hơn là phổi.
Điều này có nghĩa là việc tiếp quản của Omicron cuối cùng có thể dẫn đến ít người tử vong hơn nếu Delta tiếp tục cuộc tấn công dữ dội mà không bị cản trở. Và làn sóng nhiễm Omicron khổng lồ cuối cùng có thể cung cấp một số biện pháp bảo vệ chống lại các biến thể trong tương lai và đưa chúng ta đến gần hơn với sự kết thúc của đại dịch, một chuyên gia cho biết. Tuy nhiên, vẫn có khả năng xuất hiện các biến thể mới và một số dạng virus sẽ tồn tại với chúng ta trong tương lai gần.
Miễn dịch chéo
Protein đột biến của biến thể Omicron có hàng chục thay đổi trong các protein của nó so với protein đột biến Delta. Protein này là ch́a khóa mà virus sử dụng để xâm nhập vào các tế bào; nó cũng là mục tiêu của các kháng thể được tạo ra bởi vắc-xin COVID-19 .
Điều này có nghĩa là ngay cả khi một người đă bị nhiễm một biến thể trong quá khứ hoặc đă được tiêm chủng, hệ miễn dịch của họ sẽ không tạo ra các kháng thể tương thích tốt với Omicron; Thay vào đó, các kháng thể của chúng được tạo mồi để nhắm mục tiêu protein đột biến của biến thể ban đầu của SARS-CoV-2 (giống với Delta hơn là Omicron). Tuy nhiên, vẫn có nhiều điểm chung về h́nh dạng axit amin giữa hai gai. Do đó, các nhà nghiên cứu mong đợi một số mức độ miễn dịch chéo giữa hai loại này.
Một nghiên cứu nhỏ từ Nam Phi đă chỉ ra rằng phản ứng chéo này thực sự tồn tại. Nghiên cứu đă kiểm tra các phản ứng miễn dịch ở những người được tiêm chủng và chưa được tiêm chủng bị nhiễm Omicron. Các nhà nghiên cứu, dẫn đầu bởi Alex Sigal của Viện Nghiên cứu Sức khỏe Châu Phi ở Durban, đă tuyển chọn 8 người chưa tiêm pḥng và 7 người đă tiêm pḥng bị nhiễm COVID-19 đột phá. Ba trong số bệnh nhân được chủng ngừa đă nhận được hai liều vắc-xin Pfizer, ba người đă tiêm một mũi J&J và một người đă tiêm hai mũi J&J.
Các nhà nghiên cứu đă lấy máu từ những người bị nhiễm bệnh trong khoảng bốn ngày và sau đó lấy lại hai tuần sau đó. Sau đó, họ cho virus corona trong pḥng thí nghiệm tiếp xúc với mẫu máu, kiểm tra tuyến pḥng thủ đầu tiên của cơ thể: kháng thể trung ḥa. Các kháng thể này liên kết với virus, ngăn không cho virus xâm nhập vào tế bào.
So với máu được lấy ban đầu, máu từ hai tuần sau đó cho thấy khả năng vô hiệu hóa Omicron tăng 14,4 lần trong quá tŕnh nuôi cấy virus trong pḥng thí nghiệm. Nhưng sự trung ḥa của Delta cũng tăng lên, tăng 4,4 lần. Điều đó có nghĩa là nhiễm biến thể Omicron cũng sẽ tăng cường khả năng bảo vệ chống lại Delta. Một số h́nh dạng protein giống nhau trên cả Omicron và Delta, v́ vậy một số kháng thể chống Omicron cũng sẽ chống lại Delta. Đây cũng là cơ chế hoạt động của một liều vắc xin tăng cường.
Một nghiên cứu gần đây được dẫn đầu bởi Alejandro Balazs, một nhà miễn dịch học tại Viện Ragon của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, MIT và Harvard, và được đăng trên cơ sở dữ liệu in sẵn MedRxiv phát hiện ra rằng, trong khi hai liều vắc xin không tạo ra khả năng trung ḥa chống lại Omicron, một liều tăng cường đă chống lại Omicron và với phản ứng mạnh hơn từ bốn đến sáu lần so với chủng corona ban đầu.
Trong những tháng tới, làn sóng Omicron tăng cao cũng sẽ khiến cho nhiều người có khả năng miễn dịch mới đối với SARS-CoV-2, bao gồm cả miễn dịch phản ứng chéo có thể bảo vệ họ khỏi những kết quả nghiêm trọng nhất nếu một biến thể khác xuất hiện.
Tuy nhiên, nghiên cứu ở Nam Phi cũng nêu bật lư do tại sao cái gọi là “miễn dịch tự nhiên” từ Omicron không đủ để bảo vệ con người khỏi sự tái nhiễm hoặc các biến thể mới.
Trong tương lai, các loại thuốc kháng virus như Paxlovid của Pfizer, đă cho thấy nhiều hứa hẹn trong các thử nghiệm lâm sàng , có thể sẽ là ch́a khóa để giảm thiệt hại do sự lưu hành tiếp tục của SARS-CoV-2.
Games
