Chiến thắng thứ hai của Tổng thống Macron dường như rất khác so với lần đầu tiên. 5 năm trước, ông là một người đàn ông 39 tuổi bùng nổ trên chính trường Pháp với lời hứa sẽ “chôn vùi" sự chia rẽ đảng phái và xây dựng một xă hội công bằng, b́nh đẳng hơn. Ông đă tổ chức một lễ kỷ niệm lớn tại sân chính bảo tàng Louvre để đánh dấu “b́nh minh” của một kỷ nguyên chính trị mới ở Pháp.
5 năm sau, đêm ngày 25/4, tổng thống Pháp có một màn ăn mừng nhẹ nhàng hơn cùng những người ủng hộ. Khi "Ode to Joy" của Beethoven, bài thánh ca châu Âu, được phát, ông bước lên khán đài Champ de Mars và cam kết một "phương pháp đổi mới" để điều hành đất nước.
Thế nhưng, các nhà quan sát nhận định 5 năm tới ở Điện Elysee sẽ không phải là một nhiệm kỳ dễ dàng khi ông Macron đối mặt với hàng loạt thách thức trong một nước Pháp chia rẽ, theo Guardian.
5 năm"chèo lái" của Tổng thống Macron
Nhiệm kỳ đầu tiên của ông Macron được đánh dấu bằng phong trào Áo vàng bắt đầu vào năm 2018, sau đó là đại dịch Covid-19 quét qua thế giới vào đầu năm 2020 và cuối cùng là cuộc xung đột ngay tại lục địa châu Âu.
Nước Pháp dưới thời của tổng thống trẻ nhất lịch sử đă xuất hiện sự chia rẽ sâu sắc giữa một bên là thành phần trung lưu, có tiền và bên c̣n lại là tầng lớp lao động, dưới ảnh hưởng của các khủng hoảng trên.
Bản thân ông Macron cũng thừa nhận như vậy trong bài diễn văn chiến thắng trước tháp Eiffel ở Paris ngày 24/4.
“Đất nước của chúng tôi đang bị bủa vây bởi những nghi ngờ và chia rẽ”, ông nói. “Cuộc bỏ phiếu hôm nay cho thấy chúng ta phải xem xét tất cả khó khăn trong cuộc sống của người dân và t́m ra câu trả lời cho sự tức giận”.
Dù nhận thất bại, lănh đạo cực hữu Le Pen cho rằng kết quả ṿng bỏ phiếu thứ hai là một “thắng lợi rực rỡ" cho phe đối lập. Đó là bởi số phiếu ủng hộ vị tổng thống 44 tuổi đă giảm mạnh. Năm 2017, ông Macron trở thành tổng thống với 66% phiếu bầu.
Chính sách cải cách lao động và cắt giảm thuế trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Macron đă được các nhà đầu tư nước ngoài và các doanh nghiệp Pháp ca ngợi.
Chương tŕnh phục hồi sau đại dịch bằng “bất cứ giá nào”, nhằm giúp người lao động vượt qua khủng hoảng cũng được đánh giá cao.
Tuy nhiên, nhiều người Pháp nói rằng họ không thích ông Macron v́ phong cách lănh đạo bị chỉ trích là “kiêu ngạo" và “thiếu quan tâm đến người nghèo", theo Financial Times.
New York Times nhận định trong nhiệm kỳ đầu, ông không thể giải quyết t́nh trạng bất b́nh đẳng gia tăng, cũng như sự tức giận âm ỉ của các nhóm yếu thế ở khu vực bị bỏ quên hay vùng nông thôn hẻo lánh. Sự chia rẽ xă hội trở nên trầm trọng hơn khi thu nhập đ́nh trệ, giá cả tăng vọt và các nhà máy chuyển ra nước ngoài.
"T́nh huống lúc này chứng tỏ sự mong manh của xă hội Pháp”, Dominique Reyníe, nhà khoa học chính trị tại Sciences Po ở Paris, cho biết.
Ông lưu ư rằng trong khi Tổng thống Macron đă giành chiến thắng chung cuộc, bà Le Pen đă dẫn trước ở một số vùng của đất nước cũng như được yêu thích trong giới trẻ và tầng lớp lao động.
Nhiệm kỳ thứ hai sẽ khó khăn hơn
Ông Macron có thể sẽ phải đối mặt với nhiệm kỳ thứ hai thách thức hơn so với nhiệm kỳ đầu tiên.
Về kinh tế, các dự báo đều cho thấy tăng trưởng của Pháp có nguy cơ bị đe dọa do tác động của cuộc xung đột và dịch bệnh. Dự báo tăng trưởng của Pháp giảm xuống c̣n 2% thay v́ 4%. Đó là chưa kể thâm hụt ngân sách và thương mại gia tăng.
Gần đây, một số lượng lớn cử tri cho biết họ gặp khó khăn trong việc kiếm sống và chi phí sinh hoạt trở thành vấn đề được thảo luận trong chiến dịch tranh cử lần này.
Trong bối cảnh đó, Tổng thống Macron cho biết ông sẽ duy tŕ quy định giá trần đối với xăng và điện, cũng như giảm giá nhiên liệu nếu chi phí năng lượng tiếp tục tăng.
Ông cũng đă vạch ra các biện pháp tiếp theo bao gồm hỗ trợ nhiều hơn cho những người được trả lương thấp và những người làm việc tự do.
Về xă hội, ông Macron hứa hẹn kế hoạch cải cách lương hưu mà ông không thể triển khai trong nhiệm kỳ đầu tiên của ḿnh, sẽ được thực hiện vào mùa thu năm nay.
Trước đó, nhằm rút gọn hệ thống lương hưu cồng kềnh và giảm thâm hụt ngân sách, Tổng thống Macron đă công bố hơn 40 kế hoạch khác nhau trong đó có các đề xuất điều chỉnh độ tuổi nghỉ hưu và lương hưu, như tăng dần độ tuổi nghỉ hưu tối thiểu từ 62 lên 65.
Tuy nhiên, nhà kinh tế Christopher Dembik tại Saxo Bank cảnh báo ông Macron có thể sẽ đối mặt với sự bất măn xă hội nếu muốn thực thi những cải cách nhạy cảm như lương hưu.
Các nghiệp đoàn cho rằng việc áp dụng lương hưu như vậy sẽ đ̣i hỏi hàng triệu người lao động trong cả lĩnh vực công và tư nhân làm việc lâu hơn hoặc bị giảm lương hưu.
Ông Philippe Martinez, người đứng đầu CGT, một trong những nghiệp đoàn lớn nhất tại Pháp, nói ông Macron sẽ không có "tuần trăng mật" và có thể sẽ diễn ra biểu t́nh nếu ông không thay đổi quan điểm.
Bên cạnh đó, Tổng thống Macron sẽ sớm tiến hành các cuộc tham vấn về cải cách hệ thống giáo dục tập trung của Pháp, trao quyền tự chủ hơn nữa cho các trường học và chế độ chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là cải thiện dịch vụ ở các vùng nông thôn. Ông cũng cam kết sẽ tuyển dụng thêm cảnh sát, thẩm phán và nhân viên hỗ trợ tư pháp.
Dù vậy, giấc mơ về sự thay đổi xă hội có thể bị thay thế bởi những lo ngại về cuộc đối đầu chính trị trong mùa hè này.
Tháng 6 tới sẽ diễn ra kỳ bầu cử Quốc hội tại Pháp. Trong bài phát biểu sau bầu cử, bà Le Pen đă hứa hẹn “dốc toàn lực chuẩn bị cho cuộc chiến tiếp theo trong cuộc bầu cử lập pháp có thể định h́nh số phận đất nước vào thời điểm quan trọng này”.
Trên thực tế, chính trị Pháp đang bị chia rẽ thành ba khối: khối thân EU của ông Macron, khối theo chủ nghĩa dân tộc của bà Le Pen và phe cánh tả của ông Jean-Luc Melenchon. Mỗi khối nhận được trên dưới 1/3 sự ủng hộ, và một chính phủ phải nhận 2/3 sự phản đối trong Quốc hội sẽ khó có thể vận hành trơn tru.
Thách thức càng lớn hơn khi ông Melenchon thậm chí đă tuyên bố tham vọng trở thành thủ tướng, một chức vụ mà từ đó ông có thể ngăn Tổng thống Macron thông qua các luật mà cánh tả không tán thành.
