Hai vụ vụ nổ ḿn xảy ra trưa 4/4 và trưa 22/4 làm rung chuyển nhà cửa, gây nứt tường.
Nhiều người dân ở xă Thạch Hóa đang ăn cơm trưa giật ḿnh rơi cả bát cơm.
Hàng chục hộ dân ở xă Thạch Hóa phản ánh việc mỏ đá Mai Thanh hoạt động làm nứt tường nhà dân cũng như đổ đất thải lấn chiếm đất nông nghiệp.
Nổ ḿn làm nứt nhà dân
Công ty TNHH Vận tải và Thương mại Mai Thanh (công ty Mai Thanh) được UBND tỉnh Quảng B́nh cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 1984 ngày 19/08/2013, để khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại khu vực Lèn Cây Trổ, xă Thạch Hóa, huyện Tuyên Hóa. Diện tích vùng mỏ được cấp phép là 3ha, trữ lượng được phép khai thác 1.142.303m2, công suất khai thác 50.000m2/năm trong thời gian 24 năm.
Những hộ dân ở thôn Đạm Thủy 1, Đạm Thủy 2 (xă Thạch Hóa) sống cạnh mỏ đá của Công ty Mai Thanh phản ánh, quá tŕnh khai thác đá của doanh nghiệp này đă bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế. Công ty Mai Thanh nổ ḿn làm rung chấn mạnh, khiến tường nhà của các hộ dân bị nứt, gây ô nhiễm môi trường, lấn chiếm đổ thải lên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi.
Ông Hoàng Xuân Viết (thôn Đạm Thủy 1) cho biết: “Chúng tôi ở gần mỏ đá Mai Thanh, nên mỗi khi họ nổ ḿn làm rung chấn cả nhà cửa. Cứ ít ngày là họ nổ ḿn lớn hơn b́nh thường. Tường nhà gia đ́nh tôi và các gia đ́nh xung quanh bị nứt toác. Chúng tôi sợ khi họ nổ ḿn tiếp, từ vết nứt đó cộng thêm rung chấn mới có thể làm sập nhà cửa”.
Những hộ dân thôn Đạm Thủy 1 và 2 sinh sống cách mỏ đá Mai Thanh một quăng đồng ruộng chừng 300m. Khi mỏ đá nổ ḿn khai thác từ trên cao, khói bụi bay theo gió phủ trùm cả một vùng nhà cửa và hoa màu của các hộ dân.
Bà Dương Thị Anh Đào (ở thôn Đạm Thủy 2) phản ánh, mỏ đá ngày nổ ḿn, ngày không. Nếu như 2 hay 3 ngày họ không nổ th́ lần tiếp theo nổ rất mạnh.
“Tường nhà của gia đ́nh tôi bị rạn nứt. Gần đây là vụ nổ ḿn vào lúc 11h44p ngày 4/4, và 12h trưa ngày 22/4 làm rung chuyển nhà cửa. Nhiều người dân đang ăn cơm trưa giật ḿnh rơi cả bát cơm. Các cháu nhỏ thần kinh yếu, đêm ngủ thường bị giật ḿnh”.
Ngoài việc nổ ḿn làm rung chấn, nứt nhà cửa, người dân c̣n tố cáo Công ty Mai Thanh nổ ḿn khai thác đá làm hư hỏng nhiều mồ mả, làm thiệt hại hoa màu, nhiều diện tích lúa ở cánh Đồng Hung không gieo lúa được.
Ông Hoàng Hữu Ái (thôn Đạm Thủy 2) phản ánh, “thửa ruộng số 106 ở Đồng Hung của chúng tôi năm nay không thể trồng lúa nên phải bỏ hoang. Theo vụ mùa tôi làm đất và ủ lúa giống xong, đến ngày ra gieo mạ th́ đá to, nhỏ rơi đầy ruộng không thể gieo lúa được. Bên mỏ đá có tổ chức đi nhặt đá, sau có hỗ trợ tiền lúa giống cho gia đ́nh. Nhưng về lâu dài, thửa ruộng này không gieo trồng ǵ được”.
Lấn chiếm hàng ngàn 2m đất nông nghiệp
Ông Nguyễn Văn An – Phó thôn Đạm Thủy 2 cho rằng mỏ đá của công ty Mai Thanh chỉ được cấp phép khai thác, c̣n tập kết và chế biến ở khu vực khác. Thế nhưng mỏ đá này ngày càng lấn đất nông nghiệp rồi mở rộng băi chế biến đá ngay tại mỏ.
Ông An chia sẻ: Mỏ đá gây ô nhiễm đồng ruộng, không thể sản xuất được rồi họ t́m cách thương lượng mua đất nông nghiệp của dân để đổ thải làm băi tập kết. Ngoài mua ruộng của dân th́ công ty c̣n đổ thải lên đất nông nghiệp 5% do xă quản lư.
“Việc sử dụng hàng ngàn m2 đất nông nghiệp chưa qua chuyển đổi sang đất sản xuất vật liệu xây dựng là sai quy định.
Chúng tôi đề nghị tỉnh nên thu hồi mỏ đá và cấp cho công ty ở vị trí khác. C̣n nếu cho hoạt động th́ phải giám sát công ty đảm bảo đúng pháp luật, để không ảnh hưởng đến môi trường, không làm hư hỏng nhà cửa của, cũng như cuộc sống sản xuất của người dân xung quanh mỏ đá” – ông An nêu ư kiến.
Ông Trần Văn Bằng - Chủ tịch UBND xă Thạch Hóa thừa nhận, xă đă nắm được phản ánh của người dân thôn Đạm Thủy 2 về việc mỏ đá Mai Thanh hoạt động nổ ḿn gây rung chấn, rạn nứt nhà cửa. Phía xă đă xuống kiểm tra, cũng như lập danh sách các hộ bị ảnh hưởng hoa màu do bụi đá không sản xuất được và đề xuất công ty hỗ trợ.
“Vừa qua công ty có tổ chức chi trả hỗ trợ hoa màu cho người dân bị ảnh hưởng, tuy nhiên có một số hộ chưa nhận.
Về việc người dân bị nứt nhà cửa, tường rào, xă cũng đă có đi kiểm tra. Hiện các danh sách các hộ bị ảnh hưởng bởi rung chấn đó th́ bên địa chính đang lưu giữ và sẽ có thông báo sau”.
Cũng theo Chủ tịch UBND xă Thạch Hóa th́ việc công ty Mai Thanh đổ đất thải lên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi là có. C̣n đất nông nghiệp do xă quản lư trước đây do dân thầu sản xuất, giờ xă thu hồi để cho công ty làm hồ sơ chuyển sang đất sản xuất, kinh doanh khoáng sản.
Ông Bằng chia sẻ “Đất nông nghiệp mà công ty mua của các hộ dân th́ do 2 bên thỏa thuận. C̣n đất của xă quản lư là hơn 2ha, diện tích này mới được HĐND xă đưa vào chuyển đổi để Công ty Mai Thanh tập kết, sản xuất đá. Hồ sơ chuyển đổi chúng tôi giao cho phía công ty tự đi làm”.
