|
Ngày 15 Tháng Năm 1975, theo lệnh Ủy Ban Quân Quản Saigon-Gia Định, dân chúng được lệnh tập họp tại địa phương để chuẩn bị tới Dinh Độc Lập mừng ngày Sài G̣n được “giải phóng!” Đối với cộng sản, đây là cuộc mít tinh vô cùng to lớn và quan trọng đầu tiên kể từ khi Đảng Cộng Sản Việt Nam thành lập vào ngày 03 Tháng Hai 1930 v́ “đất nước hoàn toàn độc lập, sạch bóng quân thù!”
Ngay từ 2 giờ khuya đêm đó, người ta bắt đầu kêu nhau ơi ới. Mọi người tuân lệnh răm rắp, không ai dám nói hay có bất cứ hành động hoặc cử chỉ phản đối nào. Tôi theo cậu Tư của tôi; một đại úy giải ngũ của quân đội VNCH, và chú Luân em chồng của d́ Sáu tôi, nguyên là một thiếu tá, tiểu đoàn phó bộ binh, chạy loạn từ Đà Nẵng về tá túc nhà d́, tới tập trung ở Nhà thờ Hội Thánh Tin Lành trên đường Ngô Tùng Châu.
Do số người quá đông nên cán bộ yêu cầu chúng tôi xếp hàng hai và ngồi xổm xuống đất chờ đợi, trong khi bộ đội, nữ du kích mặc đồ bà ba đen đi dép râu với khăn rằn quấn cổ, súng AK47 lủng lẳng, im lặng đi lên đi xuống theo dơi mọi người. Dần dà dân chúng ở các khu phố khác từ từ kéo đến và dù đang là ban đêm nhưng nhiều băng rôn đề cao Đảng Cộng Sản Việt Nam quang vinh được trương lên, rất nhiều kẻ giơ cao h́nh “Hồ Chí Minh”.
Một trong những bức ảnh “nổi tiếng” nhất của những ngày Sài G̣n sau “giải phóng” (ảnh: Jean-Claude LABBE/Gamma-Rapho via Getty Images)
Thỉnh thoảng vài cán bộ hô to những khẩu hiệu ca ngợi sự lănh đạo “tài t́nh và sáng suốt” của Đảng trong “cuộc chiến thần thánh” đánh đuổi thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, “đánh cho Mỹ cút Ngụy nhào”… Ở tận cùng của men say chiến thắng, những tay “Cách Mạng Ba Mươi,” các thành phần xu thời, đón gió trở cờ quá khích, xăng xái nhảy ra phụ họa ḥ hét, càng khiến t́nh h́nh thêm ngột ngạt. Họ là những kẻ chỉ điểm nguy hại nhất chuyên “lập công kiếm điểm.” Xen lẫn trong thành phần lăng xăng đó, tôi thấy bà Năm bán thuốc lá lẻ ngoài Ngă Năm B́nh Ḥa; ông Bảy quét rác ở chợ; Vinh, lao công đào binh của VNCH từ nhà tù Chí Ḥa mới về, đang cầm loa đi tới đi lui huy động quần chúng giữ trật tự.
Sau hai tiếng đồng hồ, nhiều người mệt mỏi, ngủ gà ngủ gật. Số khác th́ hết đứng lại ngồi, miệng ph́ phà điếu thuốc Bastos hay Ruby. Riêng chú Luân, cũng c̣n máu “sĩ quan” nên lâu lâu lén móc gói Capstan xanh và chuyền cho cậu Tư tôi. Đó là những loại thuốc lá cuối cùng của miền Nam. Khói thuốc bay quyện lên cao rồi tan biến trong đêm tối mịt mùng như phận đời của họ. Tôi thỉnh thoảng cũng đứng dậy uốn éo mấy bận cho đỡ mỏi trong lúc cậu Tư và chú Luân th́ thầm nhỏ to chuyện thế sự. Bất chợt bà Năm đến chỗ chúng tôi và lên tiếng:
-Chà, đông quá, chúng tôi cần “giải phóng” cái sân này! Yêu cầu mọi người di tản ra ngoài đường ngồi chờ hé.
Giữa lúc tôi c̣n chưng hửng với cách nói chuyện bằng ngôn ngữ mới của bà th́ tất cả mọi người xung quanh lục tục đứng lên. Chúng tôi được hướng dẫn ra ngoài ngồi cùng một phía bên nhà thờ, bởi v́ phía bên kia đường bây giờ là địa bàn thuộc về khu vực kiểm soát của địa phương khác. Sau đó, như muốn chứng tỏ sự “trung thành” với chính quyền mới, bà bắt loa, giọng oang oang:
-Để cho buổi mít tinh có khí thế và thành công tốt đẹp, bây giờ mọi người hát theo tôi nha. Nói xong bà cất tiếng hát “Như có Bác Hồ… Lời Bác nay đă thành chiến thắng huy hoàng…” Bà Năm bắt bài và vỗ tay theo nhịp cho mọi người ca theo. Giọng bà ồ ồ như cái loa bể. V́ bài nhạc c̣n mới mẻ, đa số mọi người không thuộc nhưng môi vẫn nhép nhép, tay vỗ theo đều đều.
“Chiến lợi phẩm” (ảnh: Jean-Claude LABBE/Gamma-Rapho via Getty Images)
Càng về sáng, dân chúng mọi nơi kéo tới càng đông, với thêm rất nhiều cờ xí và băng rôn. Đến khoảng năm giờ sáng th́ số người tập trung đă lên đến hàng ngàn, chật kín các ngă đường! Lúc này đám cán bộ phường và du kích quân ra sức sắp xếp đội h́nh cho dân chúng. Họ cầm loa phóng thanh kêu gào mọi người giữ trật tự, và không được đứng lên đi tới đi lui lộn xộn. Nh́n ông Bảy và bà Năm “tất tả lo công tác” với nhiệm vụ mới, tôi nhủ thầm “đúng là thời thế thay đổi!” Tiếp đến tên Vinh giới thiệu đồng chí “Ngũ Lục,” bí thư chi đoàn phường trong tương lai. Người ta thấy một thanh niên môi thâm ś trong bộ đồ bà ba đen với nón tai bèo, khăn rằn, dép râu, ăn vận đúng khuôn mẫu du kích quân (mà sau này tôi biết anh ta từ Côn Đảo mới về). Hắn bước lên trước, nói như ra lệnh:
-Bà con cô bác lưu ư nà, bây giờ là 5 giờ sáng rồi, chỉ vài phút nữa là chúng ta di chuyển ra thành phố để họp cùng với dân chúng các nơi khác, tham dự cuộc mít tinh lịch sử của dân tộc. Yêu cầu bà con im lặng, trật tự, ngồi ngay hàng thẳng lối. Để thay đổi không khí, tôi sẽ bắt bài “Kết Đoàn,” yêu cầu mọi người cùng hồ hởi ca theo nhé. Dứt lời, giọng nhà quê của anh ta vang lên phá tan màn đêm: “Kết đoàn, chúng ta là sức mạnh. Kết đoàn, chúng ta là sắt gang… Chúng ta thề đánh tan quân thù thực dân. Đế quốc sài lang với phe phản động ta đập tan hoang…”
Hắn vừa hát vừa vỗ tay. Bộ đội và du kích phụ họa theo. Mọi người cũng vỗ tay, môi lại mấp máy nhưng tôi biết họ cũng như tôi có biết ǵ đâu mà ca với hát. Thú thực là những bài ca, sặc mùi “mưa máu, gió tanh” như loại này tôi nuốt không vô! Cạnh tôi, chú Luân và cậu Tư cũng lép nhép nhưng tôi biết hẳn là hai người đang đau đớn lắm!
Đoàn người bắt đầu di chuyển. Họ đi chậm chạp, rồng rắn qua các con phố. Và v́ có quá nhiều người từ Tân Cảng, Thanh Đa đổ qua, từ Phú Nhuận kéo tới nên rốt cuộc khi trời sáng hẳn chúng tôi mới đến được đường Thống Nhất. Cả chục ngàn dân với cờ quạt trùng trùng từ mười tám quận huyện nội ngoại thành quy tụ về dày đặc công viên trước Dinh Độc Lập. Những người đi sau đành đứng xa xa nh́n về hướng Dinh nhưng chỉ thấy cái tháp của Vương Cung Thánh Đường trên nền trời cao.
Lúc đó khoảng chừng 8 giờ sáng. Chúng tôi bị choáng ngợp bởi sắc đỏ của màu cờ phủ trùm cả một không gian rộng lớn, cùng hằng hà sa số băng rôn, biểu ngữ lớn, nhỏ, ca tụng bác và đảng, được cầm tay hay giăng mắc khắp nơi, như “Hoan Nghênh Sài G̣n Đại Thắng!”, “Đảng Cộng Sản Việt Nam Muôn Năm” hoặc “Hồ Chủ Tịch Vĩ Đại Sống Măi Trong Sự Nghiệp Của Chúng Ta.” Mấy chục ngàn người chen chúc như đám rừng dày đặc dưới ánh nắng chói chang, gay gắt, với tâm trạng buồn vui lẫn lộn. Nào ai biết được!
Trong lúc ấy, ban tổ chức giới thiệu thành phần tham dự của Chính Phủ, Đảng và Nhà Nước Cộng Sản, Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam do Tôn Đức Thắng dẫn đầu, Trung Ương Cục có Phạm Hùng, Nguyễn Văn Linh, Vơ Văn Kiệt… Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam với Nguyễn Hữu Thọ; Ủy Ban Quân Quản Thành Phố Sài G̣n-Gia Định mới thành lập hôm 7 Tháng Năm có Thượng tướng Trần Văn Trà; đại diện Trung ương có Lê Đức Thọ và Văn Tiến Dũng… Hàng trăm xe tăng T54, xe tải quân sự, xe kéo hỏa tiễn Sam và mấy chục ngàn bộ đội đủ quân binh chủng cộng sản duyệt binh trước mặt quan khách trên lễ đài cao. Phóng viên báo chí nước ngoài cùng Việt Nam cũng tới quay phim, viết phóng sự…
Cái gọi là lực lượng “thanh niên xung kích” những ngày sau 1975 (ảnh: Jean-Claude LABBE/Gamma-Rapho via Getty Images)
Đến giờ làm lễ, họ hát “Tiến Quân Ca”, bài Quốc ca của Cộng Sản Việt Nam do nhạc sĩ Văn Cao sáng tác. Sau đó, họ nói về vai tṛ của Đảng Cộng Sản Việt Nam từ khi c̣n là Đảng Cộng Sản Đông Dương đầu thập niên 1930, tự diễn thuyết nhiệm vụ lớn lao của Đảng trong việc giải phóng đất nước đánh thắng thực dân Pháp vào năm 1954 qua trận Điện Biên Phủ, kể lể hùng hồn chiến dịch “Đại Thắng Mùa Xuân” trong việc đánh bại đế quốc Mỹ và lật đổ tay sai “Ngụy quyền Sài G̣n”. Họ tự nói, tự khoe thành tích, tự tâng bốc bác và đảng của họ, tự khen ngợi cuộc chiến thần thánh của họ, rồi vỗ tay. Mọi người chỉ có phận sự lắng nghe và hùa theo mà thôi. Buổi mít tinh kéo dài đến hai giờ chiều. Quần chúng giải tán. Chúng tôi len lỏi các con đường nhỏ đi thất thểu v́ mệt do đói khát và thiếu ngủ. Đó là cuộc mít tinh đầu tiên và đầu đời của tôi mà tôi c̣n nhớ măi!
Sau hào quang chiến thắng, ḥa b́nh trên đầu môi là những tháng ngày bị bắt nạt, đàn áp. Mọi người sống trong lo âu hồi hộp, với nỗi sợ hăi bị bắt bớ tù đày, tinh thần mọi người luôn bị khủng bố trước sự tráo trở bịp bợm của chính quyền mới. Cạnh đó, chúng c̣n tiến hành chính sách bần cùng hóa xă hội để dễ cai trị bằng mấy đợt đánh tư sản, đổi tiền hoặc xua đuổi dân chúng đi lên chốn rừng thiêng nước độc để cướp nhà cửa. Xă hội điêu linh, dân t́nh đói khổ xác xơ! Giai đoạn này cũng là thời gian của sự đấu tố tàn bạo! Ai cũng sợ đám “Cách Mạng Ba Mươi”. Bọn a dua nịnh bợ, theo “đóm ăn tàn” như bà Năm, ông Bảy hoạt động rất tích cực, luôn đâm thọt, chỉ điểm vô cùng tận t́nh. Nhất là tên Vinh. Hắn rất nhiệt thành trong những đợt “bài trừ văn hóa phẩm đồi trụy” mà tôi đă tŕnh bày trong câu chuyện Những tháng ngày bỏ lại.
“Kỷ nguyên” của dép râu bắt đầu! (ảnh: Jean-Claude LABBE/Gamma-Rapho via Getty Images)
V́ sống không nổi dưới sự hà khắc, tráo trở của chế độ, và cai trị độc ác bởi công an nên dân chúng đành “bán mạng” lũ lượt trốn cộng sản qua mọi cách có thể. Tôi cũng vậy! Sau năm lần bảy lượt tù tội với hai mươi lần cố gắng, cuối cùng tôi tới được Phi Luật Tân để rồi phải cay đắng nằm gai nếm mật chịu đựng hơn mười năm trời tranh đấu cho tự do mới đến được Mỹ vào cuối năm 1999!
Năm 2016, tôi trở về Việt Nam ba tuần để thăm ba tôi khi ông đau nặng, nằm cấp cứu ở Bệnh viện Nguyễn Trăi. Hằng ngày vào bệnh viện thấy cảnh kẻ bệnh người nuôi nằm la liệt khắp các phòng, đầy dẫy nơi hành lang nhếch nhác bẩn thỉu, khiến tôi ngao ngán não nề! Trong những ngày ở nhà, em gái tôi thường cho tôi ăn dưa hấu tráng miệng. Đây là loại dưa hấu sọc của Thái Lan. Thấy tôi hảo thứ này, một bữa khá trưa, em gái lấy xe gắn máy chở tôi chạy qua đường Phan Văn Trị ghé vào hàng hiên trước một căn nhà bày bán dưa hấu. Trong khi tôi đứng chờ, có đứa bé gái chừng mười lăm hay mười sáu ǵ đó đẩy xe đạp dựng kế bên hông nhà ra. Khi con nhỏ chuẩn bị đạp xe th́ người đàn ông hỏi:
-Nè Nga, đi đâu đó?
-Con chạy lại nhà con Hoàng chút ba.
-Nhanh rồi về đưa em đi học nha. Hôm nay nó có lớp Anh văn đó!
Con nhỏ đạp xe đi chẳng thèm quay đầu lại:
-Con biết!
Trong lúc em tôi lựa hai trái bỏ vô giỏ xe rồi lấy bóp trả tiền, tôi quan sát người đàn ông và thấy anh ta có cái răng vàng trông khá quen thuộc. Sau khi thanh toán tiền xong, cô em chở tôi về. Khi xe chạy tới chùa Ḥa Khánh, tôi hỏi:
-Ông đó phải thằng cha Vinh hồi xưa không em?
-Ừ, chả chứ ai. Ủa mà sao anh c̣n nhớ ổng hay vậy?
-Th́ tao ngờ ngợ khi thấy hắn và lúc hắn hả miệng, tao thấy cái răng vàng khè mới nhớ đấy chứ… Ừ, mà tao tưởng bây giờ hắn làm tới chủ tịch phường là ít chứ đâu dè lại đi bán dưa hấu, thảm như thế này đâu?
Đoạn tôi nhắc cho nhỏ em nhớ ngày xưa thằng “Cách Mạng Ba Mươi” này rất cuồng nhiệt Việt cộng và cầm đầu mấy cuộc đốt sách mà chẳng hiểu sao bây giờ không được sơ múi ǵ? Em tôi cho biết:
-Đâu có, sau này ổng cũng được cất nhắc lên làm ǵ đó trong phường. Tuy nhiên ổng muốn làm chủ tịch phường nhưng ai mà cho, bởi dẫu sao ông Vinh này cũng là lính đào ngũ của VNCH, thành thử họ nghĩ lư lịch chả chắc cũng xấu, anh biết hôn. V́ vậy sau này ổng thấy có “phấn đấu” mấy cũng không được ǵ nên nghe đâu cũng mánh mung, tham nhũng ǵ đó nên bị đi tù rồi và bị đẩy ra…
-Đáng đời! Ngày nào đốt sách vở Anh văn, giờ lại hối hả cho con đi học tiếng Anh. Vậy mới biết là thứ chẳng ra ǵ.
-Ôi, nghĩa lư ǵ cái đám “ăn hại đái nát” này anh ơi! Em tôi vừa chạy xe vừa la lớn giữa phố xá đông người.
Nh́n giao thông hỗn loạn, đường xá rối tung, mạnh ai nấy chạy trong tiếng c̣i xe bóp inh ỏi, tôi nhức cả đầu, hoa cả mắt. Có lắm người c̣n chạy lên vỉa hè hay chạy ngược chiều một cách ngang nhiên. Tôi năo nề chán nản cho một đất nước sống với luật rừng, môi trường ô nhiễm, t́nh trạng vệ sinh vô cùng kém, chính quyền đầy đám sâu bọ đục khoét, bất công tràn lan. Tôi bỗng nhiên muốn chóng xong việc để trở về Mỹ.
Nhiều năm sống thoải mái ở một đất nước dân chủ nhưng vô cùng tự giác đă tạo cho tôi một tinh thần thượng tôn pháp luật không ǵ thay thế được. Đúng là cây một khi mang ra khỏi chậu trồng ngoài đất rồi, và sau thời gian dài phát triển nhờ hấp thụ khí trời, dinh dưỡng đầy đủ th́ không thể nào bỏ trở vô chậu được nữa! Con người cũng thế, đă sống trong xứ sở tự do rồi th́ làm sao có thể về với cộng sản được nữa đây?
Ohio, ngày 26 Tháng Tư năm 2022
|
|
