Vân đă tính toán rất kỹ thời gian để đi hết quăng đường 7 km từ công ty về nhà của chồng nên chỉ cần anh về muộn 5 phút, lập tức cô gọi điện tra hỏi.
Hồi mới quen, anh Minh Đức (chồng Vân) thấy hành động này dễ thương bởi nghĩ "chỉ những người yêu nhau thật ḷng mới quan tâm đến vậy". Nhưng khi về chung một nhà, người đàn ông 31 tuổi lại thấy ngộp thở bởi luôn trong trạng thái bị ḍ xét bất cứ lúc nào.
Vân có thói quen đợi chồng ngủ say, sau đó đọc toàn bộ tin nhắn trong điện thoại của anh Đức. Không ít lần giữa đêm, ông chồng bị dựng dậy để trả lời hàng loạt câu hỏi: "Đây là ai", "Mối quan hệ giữa hai người là ǵ?", "Nhắn tin cho nhau với mục đích ǵ?".
Mỗi lần công ty liên hoan, dù Đức luôn báo trước nhưng anh chưa lần nào ngồi được đến cuối bởi vợ liên tục gọi điện giục về. Dần dà anh chẳng có tâm trạng ăn uống vui vẻ, chỉ nhanh chóng ăn xong để về "cho vợ khỏi léo nhéo". "Nhiều hôm hết giờ làm muốn ngồi uống cốc bia với bạn, nhưng điện thoại réo liên hồi khiến ai cũng ngại, sau chẳng rủ rê nữa". Đức kể. Cũng chính v́ bị vợ quản chặt nên chơi với hội nhóm nào, anh cũng có biệt danh "Đức SV" - nghĩa là "Đức sợ vợ".
Vương Linh, 33 tuổi, sống tại Hưng Yên cũng bị chồng kiểm soát gắt gao không kém. Sáu năm trước, cô kế toán gặp t́nh yêu sét đánh và kết hôn chỉ sau một tháng qua lại. Hết tuần trăng mật, anh Hùng (chồng Linh) bắt đầu áp dụng chế độ "thiết quân luật" với vợ, bắt cô hàng ngày phải báo cáo lịch tŕnh, ví dụ gặp ai, làm ǵ, bao lâu. Anh c̣n vào Facebook và Zalo của cô để kiểm tra. Thấy vợ "like" bức ảnh của người khác giới, anh tra khảo: "Sao lại tương tác với anh ta?". Vợ b́nh luận khen ai, Hùng kết bạn ngay với người đó.
Hùng cũng hay phàn nàn vợ nói chuyện điện thoại quá lâu với mẹ và em gái. Một lần Linh cắt tóc ngắn thay v́ mái tóc dài, anh trách cứ vợ tự ư cắt tóc mà không hỏi ư kiến ḿnh. Để mọi chuyện lắng xuống, Linh hứa sẽ nuôi lại tóc dài.
Nhưng rồi, Linh cảm thấy lời nói và hành động của ḿnh ngày càng không vừa ḷng chồng. Cô cũng không c̣n cảm nhận được t́nh yêu của anh. Hùng khống chế mọi việc làm của vợ, c̣n Linh ngày càng hạ thấp giọng, nhường nhịn mong gia đ́nh yên ổn. "Cảm giác lo lắng nhỡ bản thân làm việc ǵ đó không vừa ḷng chồng ngày càng tăng lên, khiến tâm trạng lúc nào cũng bất an", người mẹ hai con nói.
Cũng giống như Đức, quan hệ xă hội của Vân cứ thu hẹp dần. Họ c̣n thêm điểm chung là luôn phải đối phó với sự tra khảo của bạn đời dù bản thân chẳng làm ǵ có lỗi.
Kiểm soát bạn đời sẽ khiến cả hai cùng sống trong sự ngột ngạt của hôn nhân. Ảnh minh họa: shutterstock
"Đức và Linh đang bị chính bạn đời khống chế, kiểm soát cuộc sống. Đây là một dạng bạo hành gia đ́nh", chuyên gia tâm lư Lê Thị Túy, Trung tâm tư vấn Tuổi trẻ Hạnh phúc, nhận định. Theo bà, kiểm soát bạn đời là khi nửa kia luôn đưa ra các quyết định hàng ngày, từ những việc nhỏ như đối phương sẽ ăn ǵ, mặc ǵ, đặc biệt sẽ rất tức giận mỗi khi đối phương mắc lỗi, dù là nhỏ nhất.
Theo báo cáo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, từ năm 2012 đến 2017, ở Việt Nam ghi nhận 51.227 vụ bạo lực tinh thần liên quan tới gia đ́nh. Bạo lực tinh thần không sử dụng vũ lực thông thường mà chủ yếu sử dụng lời nói ch́ chiết, nhục mạ, hạ thấp phẩm giá, kiểm soát hoạt động của nạn nhân, lợi dụng vị thế trong gia đ́nh của ḿnh để gây áp lực, buộc người kia phải tuân theo ḿnh.
Kết quả nghiên cứu quốc gia về bạo lực gia đ́nh năm 2020 ở Việt Nam cho thấy, 54% phụ nữ từng kết hôn phải chịu bạo hành tinh thần. Bạo hành khiến nạn nhân phải chịu những hậu quả nghiêm trọng như chấn thương về thể chất, khiến họ mắc bệnh trầm cảm, thậm chí muốn tự tử.
"Tôi từng phải điều trị trầm cảm do bị chồng kiểm soát, mất hết tự do", Thu Lư, 32 tuổi, làm nội trợ toàn thời gian, ở Hà Nội chia sẻ.
Khi mới kết hôn, cuộc sống của cô trôi qua êm đẹp. Nhưng sau đó, người chồng bắt đầu kiểm soát vợ cả lời nói lẫn hành động. Trong chuyến du lịch cùng gia đ́nh hai năm trước, anh thậm chí mắng vợ giữa chỗ đông người bởi cô cười đùa với một nam lễ tân trong khách sạn.
Trước kia, ưu tiên hàng đầu của Thu Lư là làm hài ḷng chồng, tuân theo mọi quy tắc anh đặt ra, như chọn trái cây nào anh thích, cách lựa quần áo, cách đi đứng trong nhà. "Nếu làm không tốt, tôi sẽ bị chồng mắng mỏ, nhiếc móc. Mọi thứ luôn như vậy: Làm theo ư anh ta hoặc sẽ gặp rắc rối", bà mẹ hai con chia sẻ.
Theo chuyên gia Lê Thị Túy, mối quan hệ bị kiểm soát giống như một lỗ đen vô hạn nuốt chửng tất cả ánh sáng trong cuộc sống. Sự kiểm soát có thể phá hủy những cảm xúc và t́nh cảm đẹp nhất của hôn nhân.
"Để giải quyết vấn đề, hăy nói chuyện thẳng thắn với nhau và hỏi rằng liệu đối phương có nhận ra sự vô lư của những hành động kiểm soát hay không. Nói thẳng với nửa kia và cho họ biết bạn đă bị tổn thương như thế nào", bà Túy tư vấn.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh, giảng viên tâm lư Học viện hành chính quốc gia phân viện TP HCM lại cho rằng, có nhiều nguyên nhân khiến bạn đời thích kiểm soát như truyền thống gia đ́nh, quan điểm chiếm hữu hoặc chính bản thân họ luôn tự ti, sợ bị lừa dối.
"Cần t́m rơ nguyên nhân mới t́m ra giải pháp đối phó tương ứng", bà Minh nói. Nếu người vợ bị chồng kiểm soát bởi không làm ra tiền, hăy tự chủ làm việc kiếm tiền. Nếu bị bạn đời dè bỉu v́ học thức, hăy nâng giá trị bản thân bằng cách bổ sung kiến thức... "Nên thay đổi bản thân theo hướng tích cực hơn. Nửa kia sẽ không tôn trọng bạn nếu bạn không học cách tôn trọng chính ḿnh", bà Minh khẳng định.
Nửa tháng trước, Vân nổi trận lôi đ́nh khi phát hiện tin nhắn trao đổi qua lại giữa chồng và một cô gái với giọng điệu thân mật. Chuyện ầm ĩ đến nỗi hai bên gia đ́nh phải vào cuộc. Cô vợ được phen muối mặt khi danh tính cô gái được tiết lộ là em họ Đức. Sự việc khiến Vân mất điểm trong mắt người lớn, c̣n Đức có một buổi nói chuyện thẳng thắn với vợ về những ấm ức trong ḷng.
Anh chia sẻ bản thân bị tổn thương bởi hành động kiểm soát gắt gao. "Dù hôn nhân là sự vun đắp, nhưng không có nghĩa cả hai sẽ là một. Ngoài gia đ́nh, ai cũng cần có khoảng trời riêng", Đức nói với vợ và mong cô thay đổi.
C̣n với Thu Lư, biết không thể thay đổi bản chất thích chiếm hữu của chồng, cô đơn phương đệ đơn ly hôn. Người phụ nữ 30 tuổi sau đó t́m được công việc phù hợp, dần lấy lại sự tự tin, thay v́ sống không mục đích như trước kia.
"Tôi đă biết cách yêu thương bản thân để nâng tầm giá trị, như vậy sẽ chẳng ai kiểm soát được ḿnh", cô nói.
Games
