Một tháng sau khi Nga kiểm soát hoàn toàn Mariupol, khoảng 90.000 người Ukraine vẫn ở lại thành phố trong cảnh điện nước, Internet hay dịch vụ y tế thiếu thốn.
Cuộc sống vẫn tiếp diễn ở Mariupol, thành phố ven biển phía nam Ukraine, kể từ khi Nga kết thúc chiến dịch vây hăm nhà máy thép Azovstal tháng trước. Những người ở lại thành phố gần như bị cắt đứt với thế giới bên ngoài, khi kết nối điện thoại di động và Internet đều rất hạn chế.
Vladimir Korchma, 55 tuổi, thợ máy sinh ra và lớn lên ở Mariupol, cho hay trong những ngày đầu sau khi giao tranh kết thúc, người dân sống trong t́nh cảnh không có khí đốt hay điện. "Chỉ những người may mắn mới có nước dùng", Korchma nói.
Korchma đă rời khỏi Mariupol hồi cuối tháng 5, khoảng hai tuần sau khi Nga kiểm soát hoàn toàn thành phố. Ông hiện sống tại một trung tâm trợ giúp những người sơ tán khỏi Mariupol ở thủ đô Kiev.
Quân nhân Nga đi bộ gần ḍng chữ chào mừng đến Mariupol, được sơn màu cờ Nga, ở cửa ngơ thành phố. Ảnh: AFP.
Korchma mở điện thoại và chỉ vào h́nh ảnh một khu chung cư bị phá hủy. "Đây từng là nhà của tôi", ông nói. "Giờ đây, nó chỉ c̣n là đống đổ nát. Tôi chưa bao giờ nghĩ ḿnh sẽ vô gia cư ở tuổi 55".
Việc liên lạc với em trai của ông và những người khác c̣n ở lại Mariupol rất khó nhưng, Korchma cho hay. Kyivstar, nhà cung cấp dịch vụ Internet và viễn thông, đă ngừng hoạt động từ cuối tháng ba, nên em trai ông phải đi bộ ra ngoại ô để có sóng liên lạc.
Nga gần đây liên tục đưa những chiếc xe tải có gắn màn h́nh lớn vào thành phố. Các "xe thông tin di động" này phát những bản tin truyền h́nh nhà nước và các chương tŕnh đối thoại chính trị của Nga, trong đó các chuyên gia bày tỏ ư kiến ủng hộ chiến dịch quân sự mà Moskva đang tiến hành ở Ukraine.
"Họ bố trí những xe thông tin đó tại tất cả quảng trường chính của thành phố", Katarina, cư dân cũ ở Mariupol đang sơ tán tại thị trấn biên giới Rostov-on-Don, cho hay.
Truyền thông nhà nước Nga thông báo biển chào mừng người dân đến Mariupol đă được thay thế bằng tấm biển sơn màu cờ Nga. "Chiến dịch chống phát xít hóa đă thành công ở Mariupol", Vladimir Solovyov, một người dẫn chương tŕnh truyền h́nh nhà nước Nga, tuyên bố.
Song những câu chuyện khác từ bên trong thành phố, kể cả từ những người ủng hộ chiến dịch quân sự của Nga, cho thấy một bức tranh kém tươi sáng hơn.
"Nhiều người Mariupol đang phải nhóm bếp củi trong sân để nấu chim bồ câu", kênh NTV thuộc sở hữu nhà nước Nga đưa tin hồi cuối tháng trước. Các bản tin cho thấy phần lớn thành phố đều thiếu điện và nước.
Trong khi đó, điều kiện chăm sóc y tế ngày càng giảm sút và t́nh trạng thiếu thuốc men đang khiến vấn đề trở nên trầm trọng hơn.
Tại trung tâm trợ giúp ở Kiev, Oleh kể rằng không lâu trước khi rời Mariupol vào ngày 2/5, anh đưa em trai đến gặp nha sĩ sau nhiều tuần bị cơn đau răng hành hạ dưới hầm trú ẩn.
Khi đến nơi, họ được nha sĩ thông báo rằng đă hết thuốc mê. "Chiếc răng sâu của em tôi rất tệ, nên họ quyết định nhổ mà không cần gây mê", Oleh kể.
Nhiều người lo ngại dịch tả và các loại bệnh khác có thể xuất hiện trong thời gian tới, bởi nhiều thi thể vẫn nằm rải rác khắp nơi trong thành phố, trong khi mùa hè đang đến, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Petro Andryushchenko, cố vấn thị trưởng Mariupol của chính quyền Ukraine, gần đây ước tính 22.000 người đă thiệt mạng trong hai tháng giao tranh. Tuy nhiên, một nhân viên phụ trách điều phối chôn cất các thi thể nói rằng số người chết có thể lên đến 50.000.
Dù phe ly khai thân Nga đă cam kết xây dựng lại thành phố biển như một "khu nghỉ dưỡng", nền kinh tế của Mariupol dường như đang đi vào ngơ cụt, khi ḍng người xếp hàng mỗi ngày để nhận thực phẩm và hỗ trợ nhân đạo ở khắp nơi.
"Đó là nỗi đau vô tận", Anna Chasovnikova, nhà tâm lư học tại trung tâm trợ giúp ở Kiev, mô tả về cảm xúc của những người đă rời khỏi Mariupol và tham gia các buổi trị liệu với cô.
"Một trong những vấn đề lớn nhất họ gặp phải là chưa thể chấp nhận rằng cuộc sống trước đây đă biến mất măi măi. Họ không thể nh́n về tương lai nữa", Chasovnikova nói.
Cô thừa nhận mặc dù là một nhà tâm lư học giàu kinh nghiệm, cô vẫn cảm thấy rất khó khăn khi giúp đỡ những bệnh nhân đă trải qua câu chuyện "không thể tưởng tượng nổi ở thế kỷ 21". "Bạn sẽ nói ǵ khi một bé gái kể rằng đă nh́n thấy bố ḿnh trúng đạn pháo ngay trong lễ mừng sinh nhật của ông ấy?", Chasovnikova đặt câu hỏi.
Khoảng 90.000 người vẫn ở Mariupol, so với dân số 500.000 trước xung đột. Nhiều người trong số họ đă quá già nên không thể chuyển tới nơi khác, hoặc không muốn bỏ nhà cửa ra đi.
"Người Ukraine rất gắn bó với tài sản của họ", Chasovnikova giải thích. "Một số người không muốn bỏ lại nhà cửa".
Với Korchma và những người khác đă chuyển đến Kiev, một con đường dài, gian nan và bất định đang chờ họ phía trước.
Dù nói rằng ông rất biết ơn về chỗ ở mà ông và gia đ́nh đă nhận được ở thủ đô, Korchma vẫn mong mỏi ngày trở về quê hương. "Mục đích sống của tôi ở đó, chúng tôi đă xây dựng cuộc sống ở đó", ông nói. "Nhưng chúng tôi đă mất tất cả".
Games
