Nhiều người Mỹ dư dả tài chính nhờ các khoản hỗ trợ hào phóng sau Covid-19 của chính phủ chưa kịp hưởng niềm vũi nay đă phải đối mặt t́nh cảnh u ám khi lạm phát, vật giá tăng phi mă.
Kat Johnston, 31 tuổi, mất công việc toàn thời gian tại thư viện trong đại dịch Covid-19. Sau nhiều tháng ở nhà và chắt bóp chi tiêu, Johnston phần nào được giải thoát khỏi mối lo tiền bạc khi được nhận khoản bảo hiểm thất nghiệp mở rộng và hai tấm séc hỗ trợ từ chính phủ Mỹ.
"Khi bắt đầu đi làm trở lại, tôi tiết kiệm được khoảng 2.200 USD, số tiền không lớn, nhưng nhiều hơn những ǵ tôi đă có trong một thời gian dài", Johnston chia sẻ. Nhưng số tiền này không thấm vào đâu khi lạm phát gần đây leo thang ở Mỹ. "Số tiền tiết kiệm đó giờ đă vơi gần hết. Khi mọi thứ trở nên đắt đỏ, cuộc sống của tôi như thể 'được đồng nào xào đồng ấy'", cô nói.
Tiền thuê căn studio nhỏ ở Dallas tăng mạnh khiến Johnston phải cân nhắc chuyển đến ở ghép với một người khác. Với thu nhập hàng năm khoảng 40.000 USD, cô muốn t́m một công việc mới lương cao hơn, song nghiêng về phương án an toàn, thay v́ lao đầu vào nỗ lực t́m việc nhiều mệt mỏi khi giới đầu tư và các nhà kinh tế liên tục cảnh báo về nguy cơ suy thoái.
Matrice Moore-Carr, 52 tuổi, làm văn thư tại một bệnh viện công ở Nashville, bang Tennessee, không mất việc trong đại dịch, thậm chí có một khoản tích cóp nhờ những tấm séc hỗ trợ của chính phủ, giúp bà chi trả hóa đơn điện và tiền xăng xe.
Tuy nhiên, khi vật giá bắt đầu tăng vào năm ngoái, bà phải tăng ca trong pḥng cấp cứu để cân đối thu chi, song vẫn không đủ. Bà tiếp tục làm lễ tân khách sạn bán thời gian. Bà hiện làm 7 ngày/tuần, đảm nhận nhiều công việc một ngày, nhưng vẫn phải vật lộn để thanh toán các hóa đơn.
"Thực ḷng, tôi mệt mỏi và rất buồn ngủ", Moore-Carr nói. "Tôi không biết ḿnh phải làm ǵ nếu mọi chuyện tồi tệ hơn nữa. Liệu tôi sẽ phải ăn ngày một bữa thay v́ ba bữa như trước đây? Tôi không biết. Mọi chuyện thực sự khó khăn".
Hàng triệu người Mỹ đang cảm thấy bế tắc như Johnston và Moore-Carr, khi tiền tiết kiệm cạn kiệt, c̣n chi phí sinh hoạt tăng cao. Nền kinh tế Mỹ dường như sắp bước vào thời kỳ tăng trưởng chậm lại, có thể gây ra t́nh trạng thất nghiệp cao và giảm thu nhập, trong khi vật giá vẫn tăng.
Người dân mua sắm trong một siêu thị ở Missouri, Mỹ, ngày 4/4/2020. Ảnh: Reuters.
Các nhà hoạch định chính sách Mỹ đang nghiên cứu đà giảm kinh tế này, thay v́ vội vàng công bố các chính sách hỗ trợ như thời kỳ đầu đại dịch Covid-19, một phần v́ e ngại "đổ thêm dầu vào ngọn lửa lạm phát".
Các nhà kinh tế đă liên tục cảnh báo về "vách đá" trước mắt những người cần chính phủ hỗ trợ cũng như nền kinh tế chưa thực sự đứng vững sau đại dịch. Họ tiếp tục đưa ra cảnh báo này hồi mùa thu năm ngoái, khi quốc hội chấm dứt hỗ trợ thất nghiệp cho người lao động. Trợ cấp hàng tháng cho các gia đ́nh có trẻ em cũng kết thúc hồi tháng 1.
Những quyết định này được coi là đ̣n giáng với nhiều gia đ́nh Mỹ, song thực tế những ǵ diễn ra trong vài tháng sau đó cho thấy một bức tranh kinh tế khác.
Trong giai đoạn phục hồi hậu Covid-19, người Mỹ đẩy mạnh chi tiêu, một phần v́ hàng ngh́n tỷ USD tiền trợ cấp của chính phủ đă cho phép nhiều người như Johnston có một vùng đệm tài chính nhỏ, phần khác do sự phục hồi kỷ lục của thị trường việc làm, giúp người lao động tăng thu nhập, bù đắp khoảng trống mà các khoản trợ cấp để lại khi kết thúc.
Nhưng thời gian tăng chi tiêu này không kéo dài. Khi các khoản tiết kiệm bắt đầu cạn kiệt, người tiêu dùng phải đối diện với thực trạng giá cả leo thang và lăi suất tăng. Theo giới chuyên gia, các vết nứt tài chính bắt đầu xuất hiện và có khả năng mở rộng kể từ thời điểm này.
Mức tăng lương ở Mỹ đă tụt hậu so với lạm phát trong nhiều tháng, xuống mức 4,3%/tuần trong tháng 5 so với 5,5% trong tháng 2, theo Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS). Dư nợ thẻ tín dụng, từng giảm trong đại dịch, giờ đă tăng lên mức cao kỷ lục, nhiều hơn 71 tỷ USD so với quư I năm 2021.
"Viễn cảnh u ám đă bắt đầu", Elizabeth Ananat, chuyên gia kinh tế tại Đại học Barnard, New York, người từng nghiên cứu về ảnh hưởng của đại dịch đối với các hộ gia đ́nh có thu nhập thấp, cho biết. "Họ đang ở t́nh thế khó khăn hơn nhiều so với vài tháng trước đó".
Nhờ loạt hỗ trợ trị giá hàng ngh́n tỷ USD từ chính phủ, t́nh h́nh tài chính của các hộ gia đ́nh có thu thập trung b́nh và thấp ở Mỹ trong hai năm đại dịch đă cải thiện đáng kể. Những gói kích thích bơm tiền vào nền kinh tế, giúp t́nh trạng đói nghèo giảm vào năm 2020, ngay cả khi hàng chục triệu người mất việc làm.
Việc "phát tiền cho dân" có thể giúp người Mỹ thanh toán hóa đơn, song cũng đẩy mạnh nhu cầu chi tiêu và làm trầm trọng thêm t́nh trạng lạm phát khi tạo thêm nhu cầu tiêu dùng, trong lúc các doanh nghiệp không đủ khả năng và nhân sự sản xuất hàng hóa đáp ứng đ̣i hỏi của thị trường.
Trước bối cảnh này, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) ngày 15/6 nỗ lực hạ nhiệt nền kinh tế bằng cách tăng lăi suất thêm 0,75%. Đây là lần đầu tiên Fed nâng lăi suất ở mức này kể từ năm 1994.
VietBF©sưu tập
Games
