Theo như ông Anatoly Deryugin, một thiếu tá trong quân đội Latvia nói rằng, tôi lớn lên nói tiếng Nga, tôi mang ḍng máu Nga, nhưng tôi không gắn ḿnh với nước Nga hay thế giới Nga, giờ đây với những người nói tiếng Nga đang chịu áp lực phải chứng minh ḷng trung thành ḷng yêu nước.
Với thiếu tá Deryugin, không có mâu thuẫn nào giữa gốc gác Nga và nghĩa vụ đối với quê hương Latvia của anh.
Anatoly, 43 tuổi, là một trong số hơn một phần ba người Latvia sử dụng tiếng Nga là ngôn ngữ mẹ đẻ. Giờ đây, họ đang chịu áp lực phải chứng minh ḷng trung thành của ḿnh v́ cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Sinh ra và lớn lên ở Latvia, Anatoly đă dành hơn nửa đời ḿnh phục vụ trong quân đội nước này. Mẹ của anh cũng là một người nói tiếng Nga ở Latvia, c̣n cha anh đến từ miền đông Ukraine.
Vị thiếu tá cũng cho biết nếu phải bảo vệ đất nước ḿnh, anh sẽ chiến đấu cho Latvia, ngay cả khi có những người Nga như anh ở bên kia chiến tuyến: "Nếu một tên cướp hoặc một kẻ sát nhân đến nhà bạn, bất kể người đó là người nước nào, nói tiếng Nga hay không, bạn không quan tâm hắn ta đến từ đâu. Người đó không c̣n là anh em hay bạn bè nữa".
Nhưng hầu hết những người nói tiếng Nga ở Latvia đều xem kênh truyền h́nh nhà nước Nga, v́ không có nhiều nội dung bằng tiếng Nga ở đất nước họ. Và việc này dẫn đến nhiều người nh́n ra thế giới thông qua tường thuật khắc họa ư tưởng về một thế giới Nga thống nhất mà trong đó Điện Kremlin nằm ở trung tâm.
Sự ủng hộ dành cho Ukraine của những người nói tiếng Nga ở Latvia đă tăng lên kể từ cuộc xâm lược của Vladimir Putin nổ ra vào tháng 2
Khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, các gia đ́nh Nga và Ukraine đă được gửi đến Latvia như một phần của chương tŕnh cưỡng ép tái định cư lao động. Những người nói tiếng Nga khác là hậu duệ của những người Nga đă chuyển đến Latvia từ nhiều thế kỷ trước, một số có nguồn gốc từ Belarus hoặc người gốc Do Thái.
Các nhà lănh đạo Latvia và quốc tế đều cảnh giác với học thuyết của Vladimir Putin về các nước cộng ḥa vùng Baltic.
Lời bao biện của Putin cho việc xâm lược Ukraine là khu vực phía đông Donbas là nơi sinh sống của những người nói tiếng Nga cần sự bảo vệ của Điện Kremlin. Latvia sợ rằng nhà lănh đạo Nga có thể áp dụng logic tương tự ở Baltic.
Nato đă đáp trả bằng cách tăng gấp đôi quy mô lực lượng của ḿnh ở Latvia, sắp tới sẽ nhiều hơn nữa, và chính phủ ở thủ đô Riga thậm chí đang thảo luận về việc bắt buộc nhập ngũ.
Các kênh truyền thông của Nga đă bị chặn và bất kỳ sự ủng hộ nào của công chúng đối với cuộc chiến ở Ukraine hoặc sự xâm lược của Nga giờ đây đều có thể bị truy tố h́nh sự.
Các di tích được coi là tôn vinh Liên Xô cũ đang bị dỡ bỏ, trong đó bao gồm tượng đài Chiến thắng cao chót vót trong công viên Riga.
Công dân Latvia không được phép mang hai quốc tịch Nga - Latvia. Và giờ đây cuộc sống đang trở nên khó khăn hơn đối với những người Nga sống ở Latvia, sau khi Tổng thống Egils Levits nói rằng những người ủng hộ cuộc chiến của Nga nên bị tước giấy phép cư trú.
"Ḷng yêu nước và thái độ bảo vệ đất nước của một người không liên quan đến ngôn ngữ mà họ nói," Anatoly Deryugin lập luận.
Thiếu tá Deryugin chỉ huy tiểu đoàn bộ binh 34 thuộc lực lượng vệ binh quốc gia t́nh nguyện "Zemessardze" của Latvia, có trụ sở gần thành phố phía đông Daugavpils, cách biên giới Belarus 30 km.
Cuộc chiến ở Ukraine đă khiến số người t́nh nguyện đăng kư vào Lực lượng Vệ binh Quốc gia Latvia tăng vọt
Ở khu vực này, 90% dân số nói tiếng Nga như tiếng mẹ đẻ, cũng như nhiều tân binh của anh.
Đối với chính quyền Latvia, ḷng trung thành của người dân quan trọng như những chiếc xe tăng và binh lính mà nước này có thể tập hợp. Câu hỏi đang được thảo luận đằng sau những cánh cửa đóng kín là người Latvia nói tiếng Nga thực sự tin ai: các nhà lănh đạo Latvia, phương Tây và Ukraine - hay tuyên truyền của Nga, đă được phép phát sóng trên lănh thổ Latvia trong 30 năm qua.
Kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra, công ty thăm ḍ SKDS đă theo dơi tâm trạng của những người nói tiếng Nga ở địa phương. Vào tháng 3 năm nay, có 22% số người ủng hộ Ukraine sau cuộc xâm lược của Nga, nhưng đến tháng 6, con số này đă tăng lên 40%.
Lệnh cấm đối với các kênh truyền thông nhà nước Nga rơ ràng đă tạo ra sự khác biệt, nhưng c̣n nhiều điều hơn nữa khiến họ thay đổi thái độ.
Cho đến năm 2017, Đảng dân chủ xă hội Harmony của Latvia, đại diện cho lợi ích của người Nga thiểu số, được nhiều người coi là thân Nga và có quan hệ với đảng Nước Nga thống nhất cầm quyền ở Moscow.
Nhưng Harmony đă lên án cuộc xâm lược của Nga với Ukraine, và một trong những nghị sĩ của họ, Boris Cilevics, mô tả việc trở nên hoàn toàn vỡ mộng với hệ tư tưởng bành trướng của Điện Kremlin: "[Nước Nga hiện đại] hoàn toàn giống với chính sách của Đức Quốc xă - cơ hội duy nhất để b́nh thường hóa mọi việc là Nga thất bại quân sự."
Cha mẹ của ông Boris Cilevics đều là giáo sư ngôn ngữ Nga, v́ vậy văn học và văn hóa Nga rất quan trọng đối với cả gia đ́nh ông. Nhưng kể từ khi cuộc xâm lược Ukraine bắt đầu, ông nói rằng cảm thấy khó có thể yêu di sản văn hóa Nga của ḿnh.
"Cuộc xâm lược Ukraine hoàn toàn phủ bỏ uy tín và khiến mọi thứ liên quan đến từ "Nga" trở nên độc hại," ông nói.
"Nhưng đối với nhiều người nói tiếng Nga ở Latvia, bản sắc Nga là rất quan trọng. Đối với nhiều người trong số họ, việc thừa nhận rằng Nga là kẻ xâm lược... rất khó, đó là một sự suy sụp tâm lư."
Alexander Dubyako có thể phải đối mặt với 5 năm tù v́ trưng cờ Nga
Alexander, 19 tuổi, bị bắt sau khi vẫy cờ Nga và đọc diễn văn trước đài tưởng niệm chiến tranh Xô Viết khổng lồ tại Riga vào ngày 10/5.
Khi đó anh đang tham dự một buổi tụ họp không chính thức để kỷ niệm Ngày Chiến thắng, một ngày lễ thường niên kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xă.
Các lễ kỷ niệm chính thức bị cấm v́ được coi là sự tôn vinh nước Nga, dẫn đến các cuộc biểu t́nh như sự kiện mà Alexander đă tham dự.
"Tôi xem lá cờ là biểu tượng của sự đoàn kết, tôi coi Ngày Chiến thắng là ngày của sự đoàn kết. Ở đó có một bầu không khí đáng kinh ngạc, một cảm giác đoàn kết mà tôi đă không thấy ở Latvia trong một thời gian dài," anh nói với BBC.
Cảnh sát Latvia coi hành động của anh là một dấu hiệu ủng hộ cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine, điều mà Alexander và gia đ́nh anh cho rằng không phải như vậy.
Anh bị buộc tội theo một luật cấm tôn vinh tội ác diệt chủng và chiến tranh và hiện đang chờ tuyên án. H́nh phạt tối đa là 5 năm tù.
"Ông tôi đă trải qua chiến tranh… chúng tôi tin rằng đây là một ngày kỷ niệm cần được tôn vinh và trân trọng," Svetlana, mẹ của Alexander, người đă ở bên khi anh bị bắt cho biết. Cả hai kể từ đó đă nhận được những lời dọa giết trên mạng xă hội.
"Chúng tôi bị buộc phải xấu hổ, sợ hăi rằng chúng tôi là người Nga, nhưng điều này cũng sai."
Đối với đa số người nói tiếng Nga ở Latvia, Ngày Chiến thắng luôn có ư nghĩa quan trọng, mặc dù nhiều người lên án sự xâm lược của Nga và coi họ là những người Latvia yêu nước.
Nhưng họ càng cảm thấy bị yêu cầu từ bỏ danh tính của ḿnh v́ ḷng trung thành với phương Tây, th́ xă hội Latvia càng có thể bị chia rẽ hơn.
Trong khi đó, chính phủ Latvia tin rằng họ phải chuẩn bị cho sự xâm lược quân sự có khả năng xảy ra từ quốc gia láng giềng rộng lớn.
Một bức tranh tường ở Riga vẽ hai người phụ nữ mang màu sắc của Ukraine và Latvia
Games
