Sứ mạng của Artemis 1 sẽ mở ra kỷ nguyên mới về việc thám hiểm liên hành tinh

[trungthuc]

Chuyến bay đầu tiên trong chương trình thám hiểm Mặt Trăng Artemis sẽ bao gồm một loạt các thí nghiệm khoa học khác nhau để chuẩn bị cho các sứ mạng vũ trụ trong tương lai.

Sứ mạng Mặt trăng Artemis 1 đã không thể cất cánh vào hôm 29/8 theo kế hoạch ban đầu do sự trục trặc kỹ thuật về động cơ hỏa tiển, nhưng sẽ được sớm được khởi động lại, có thể ngay trong tuần này, người đúng đầu chương trình Mike Sarafin của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) cho biết trong một cuộc họp báo hôm nay.

Hỏa tiển SLS và phi thuyền Orion trên bệ phóng ở Florida hôm 29/8. (Ảnh: Reuters)

Nếu cơ hội phóng thứ hai diễn ra suôn sẻ, hỏa tiển Hệ thống Phóng không gian (SLS) sẽ đưa phi thuyền Orion lên quỹ đạo Mặt Trăng từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy ở Florida, Mỹ, vào ngày 2/9 tới đây.

Artemis 1 là sứ mạng đầu tiên trong chương trình thám hiểm Mặt Trăng Artemis, cũng như chuyến bay đầu tiên của hệ thống SLS. Mục tiêu chính của nhiệm vụ này là để chứng minh rằng, cả hai phương tiện đã được chuẩn bị sẵn sàng để bắt đầu đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng cũng như các điểm đến vũ trụ sâu khác như khám phá Sao Hòa.

Chuyến bay thử nghiệm kéo dài 6 tuần này sẽ không chở phi hành đoàn, mà thay vào đó là ba hình nộm thử nghiệm va chạm kỹ nghệ cao có tên là Zohar, Helga và Moonikin Campos. Chúng được trang bị một loạt các cảm biến để đo lường mọi thứ từ các rung động đến bức xạ.

Ngoài các hình nộm, bên trong Orion còn có nhiều vật liệu thí nghiệm khoa học như hạt giống, tảo, nấm và nấm men được đóng gói cẩn thận để nghiên cứu cách mà sự bức xạ không gian sẽ ảnh hưởng đến sự sống của tế bào dựa trên DNA. Mục tiêu cuối cùng là giúp cho con người định cư trên các hành tinh ngoài Trái Đất như sao Hỏa.

Thông qua các đối tác trong ngành, sứ mạng còn bao gồm một máy tính xách tay chạy cả trợ lý ảo Alexa và phần mềm hội nghị truyền hình Cisco Webex, để xem sự giao tiếp tốt như thế nào với trạm mặt đất ở Houston, Texas.

Artemis 1 cũng sẽ triển khai một số vệ tinh nhỏ có kích thước hộp đựng giày, còn được gọi là CubeSat để nghiên cứu bề mặt của Mặt Trăng và phân tích thành phần địa chất của nó.

Tuy nhiên, thử nghiệm có mức độ ưu tiên cao nhất là tấm lá chắn chống nhiệt mới trên Orion để bảo vệ phi thuyền khi quay trở lại bầu khí quyển với tốc độ cao kỷ lục, nhanh hơn cả phi thuyền Con thoi trước đây. Điều này có thể khiến cho Orion sẽ nóng lên đến 2,760 độ C.

"Đây không còn là thế hệ Apollo nữa, mà là thế hệ Artemis. Chúng ta sẽ quay trở lại Mặt Trăng nhưng sẽ học hỏi và mở rộng các kỹ thuật mới, bởi vì mục tiêu cuối cùng là hướng đến sao Hỏa", giám đốc của NASA, ông Bill Nelson nhấn mạnh.

Mô phỏng phi thuyền Orion bay trên quỹ đạo Mặt Trăng trong sứ mạng Artemis 1. (Ảnh: NASA)

Vào năm ngoái, NASA đã cho hạ cánh một robot tự hành cỡ xe tải Perseverance trên ao Hỏa, triển khai chiêc máy bay trực thăng mini trong bầu khí quyển mỏng của hành tinh và gần đây nhận được những hình ảnh đầu tiên từ Kính viễn vọng Không gian James Webb.

Điều này đã phản ánh động lực kỹ thuật và khoa học mà Artemis muốn khai thác, sau sự thất bại của chương trình bay không gian có phi hành đoàn Constellation của NASA ở giai đoạn từ năm 2005 - 2009. Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã khởi động chương trình Artemis vào năm 2010, đặt năm 2033 sẽ là năm mục tiêu cho con người sẽ chinh phục Sao Hỏa.

"Có rất nhiều thứ cần tìm hiểu thêm về Mặt Trăng". Thomas Zurbuchen, người đứng đầu ban giám đốc khoa học của NASA, nhớ lại một bức ảnh yêu thích của Buzz Aldrin khi ông thực hiện một sự thí nghiệm khoa học trên bề mặt Mặt Trăng vào năm 1969: triển khai một miếng lá nhôm để thu thập gió Mặt trời đang tỏa sáng trên bề mặt của Mặt Trăng với tốc độ 400 km/s. Đó là một ví dụ hoàn hảo về người phi hành gia với tư cách là một khoa học gia đẳng cấp.

Một nhiệm vụ quan trọng của Artemis 1 là tìm hiểu về những nguồn tài nguyên thiên nhiên, như nước hoặc khoáng sản, có thể có trên Mặt Trăng. "Tất nhiên, những nguồn tài nguyên đó phải thực sự bất ngờ so với bức tranh về Mặt Trăng mà chúng ta đã có trong quá khứ", Zurbuchen nói.

Ví dụ, nước đã được phát hiện ra trên Mặt Trăng và hai trong số các CubeSat (loại vệ tinh cỡ nhỏ) trên phi thuyền Orion sẽ thiết lập bản đồ nước đó theo những cách khác nhau: một CubeSat sử dụng neutron và một sẽ sử dụng phổ hồng ngoại.

Một CubeSat khác, được gọi là NEA Scout, sẽ triển khai các "cánh buồm năng lượng Mặt trời" rộng 86 m2 trong vòng hai năm, hướng đến một thiên thạch gần Trái Đất, sau đó chụp ảnh và phân tích hình dạng, khối lượng, đặc tính quay, mảnh vỡ, bụi và diện mạo bề mặt của nó.

Artemis 1 là nhiệm vụ đầu tiên trong chương trình thám hiểm Mặt Trăng Artemis kể từ sau chương trình Apollo cuối cùng năm 1972. Sau gần 50 năm, NASA thiết lập ra một kế hoạch nhằm đưa con người hạ cánh ở khu vực cực Nam chưa từng được khám phá trên Mặt Trăng.

Theo lộ trình, sau khi Artemis 1 phóng thành công, nhiệm vụ không người lái này sẽ kiểm tra mọi bộ phận với kỳ vọng sẽ mới giúp cho mục tiêu khám phá không gian sâu trong tương lai trở nên khả thi. Sau đó, các phi hành gia sẽ thực hiện hành trình vào năm 2024 và 2025 trong nhiệm vụ Artemis II và Artemis III.