|
Các ḷ phản ứng tại nhà máy Zaporizhzhia không được thiết kế cho t́nh huống chiến tranh, nhưng nó được bảo vệ bởi lớp tường bê tông rất dày. Điều đáng lo nhất là t́nh huống hệ thống làm mát ở đó gặp sự cố.Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở thành phố Energodar thuộc tỉnh Zaporizhzhia miền Nam Ukraine đang trở thành tâm điểm chú ư của cộng đồng quốc tế, khi Nga gần đây cáo buộc Ukraine nhiều lần nă pháo, thậm chí dùng máy bay không người lái tấn công nhà máy.
Tháng trước, Tổng thư kư Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres gọi "bất kỳ cuộc tấn công nào" vào cơ sở này là "tự sát", c̣n người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi, kêu gọi hai bên "kiềm chế tối đa" để tránh thảm họa hạt nhân.
Sau chuyến thăm nhà máy cách đây ít hôm, IAEA ngày 6/9 công bố báo cáo, trong đó khẳng định, "các cuộc pháo kích đang diễn ra chưa gây ra t́nh trạng khẩn cấp hạt nhân, nhưng nó tiếp tục thể hiện mối đe dọa thường xuyên đối với an ninh và an toàn hạt nhân" tại Zaporizhzhia.
Trong khi nhiều người vạch viễn cảnh nhà máy Zaporizhzhia nổ tung khi trúng pháo, các chuyên gia khẳng định đó không phải điều đáng lo nhất lúc này. Politico dẫn lời ông Leon Cizelj, chủ tịch Hiệp hội Hạt nhân Châu Âu, mô tả rủi ro do các đợt pháo kích nhắm vào nhà máy Zaporizhzhia, nếu trúng khu vực ḷ phản ứng, sẽ khiến nó hư hại, nhưng rất khó dẫn tới ṛ rỉ hạt nhân, bởi các ḷ phản ứng được bảo vệ bởi lớp bê tông dày 10 mét.
Ông Cizelj nhận định, các bức tường bọc quanh các ḷ phản ứng sẽ chỉ bị đâm thủng bởi một cuộc không kích bằng máy bay, điều mà cả Nga và Ukraine chưa cho thấy dấu hiệu họ sẽ thực hiện.
Dữ liệu chính thức từ năm 2017 chỉ ra nhà máy Zaporizhzhia có 2.204 tấn nhiên liệu hạt nhân đă qua sử dụng, trong đó 885 tấn nằm trong các bể có nguy cơ rủi ro cao. Dù đă được đưa ra khỏi ḷ phản ứng, chúng vẫn cần được làm mát trong ṿng từ 4-5 năm, trước khi được đưa đi xử lư.
Theo chuyên gia Cizelj, nếu khu vực lưu trữ nhiên liệu đă qua sử dụng trúng pháo, phóng xạ có thể ṛ rỉ và ảnh hưởng tới khu vực có phạm vi hạn chế từ 10-20km.Ông James Acton, Giám đốc chương tŕnh chính sách hạt nhân tại Quỹ Carnegie v́ Ḥa b́nh Quốc tế, mô tả rủi ro đáng sợ nhất là nguy cơ hệ thống làm mát của nhà máy bị tổn thương.
"Sự so sánh ở đây nên là Fukushima chứ không phải Chernobyl", ông nói, nhắc tới sự cố với nhà máy điện hạt nhân Fukushima ở Nhật Bản năm 2011. Khi đó, động đất và sóng thần làm gián đoạn nguồn cấp điện cho hệ thống bơm làm mát ḷ phản ứng, khiến nhiên liệu hạt nhân tan chảy và ṛ rỉ phóng xạ ra môi trường.
Các ḷ phản ứng tại Zaporizhzhia được đưa vào hoạt động từ 1984 đến 1995, sử dụng công nghệ ḷ phản ứng nước điều áp (PWR) của Liên Xô. Những ḷ phản ứng PWR có các hệ thống làm mát chủ động lẫn thụ động, cùng các máy phun làm mát áp suất cao, phun áp suất thấp.Tuy nhiên, tất cả các hệ thống này đều cần điện. Do chiến sự, 5/6 ḷ phản ứng tại nhà máy Zaporizhzhia đă dừng hoạt động, ḷ phản ứng thứ 6 cũng bị cắt khỏi lưới điện Ukraine, nhưng vẫn đang hoạt động cầm chừng để duy tŕ vận hành hạ tầng bên trong nhà máy.
Các ḷ phản ứng đều trong trạng thái tốt, có thể kích hoạt lại theo một quy tŕnh tốn từ 2 đến khoảng 24 giờ. Trong trường hợp hiếm hoi toàn bộ 6 ḷ phản ứng cùng dừng phát điện, hệ thống làm mát sẽ được vận hành nhờ nguồn điện cấp ngược từ lưới điện bên ngoài.
Dù 4 đường dây chính kết nối nhà máy Zaporizhzhia với lưới điện đă bị ngắt từ cuối tuần trước, nhưng các đường dây dự pḥng vẫn hoạt động tốt.
Nếu toàn bộ đường dây dự pḥng bị cắt và không ḷ phản ứng nào hoạt động được kích hoạt kịp thời, các hệ thống làm mát vẫn chạy ổn định nhờ các máy phát diesel cỡ lớn đặt trong khuôn viên nhà máy Zaporizhzhia.
Ông Petro Kotin, chủ tịch công ty vận hành mạng lưới điện hạt nhân Ukraine Energoatom cho hay, hệ thống phát điện diesel trong nhà máy Zaporizhzhia cần 200 tấn dầu một ngày và lượng nhiên liệu dự trữ đủ cho khoảng 10 ngày, khoảng thời gian đủ lớn để xử lư các sự cố bất ngờ.
T́nh huống xấu nhất là khi toàn bộ nguồn điện cấp cho hệ thống làm mát bị gián đoạn, hoặc hạ tầng các hệ thống làm mát bị hư hại nghiêm trọng, không thể hoạt động, ông Kotin cho biết các ḷ phản ứng sẽ tan chảy trong ṿng 90 phút, khi đó, thảm họa sẽ xảy đến.
Chuyên gia James Acton ước tính phạm vi ảnh hưởng trong trường hợp này là khu vực bán kích 30km tính từ nhà máy. "Đó là thảm kịch với người dân địa phương", ông nói. "Nhưng với châu Âu, đó sẽ là một sự kiện không ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe hoặc môi trường".
|
|
Games
