Người bệnh đái tháo đường dễ bị suy thận là vì sao?

[PinaColada]

Tại sao người bệnh đái tháo đường dễ bị suy thận? Kết quả thống kê của Liên đoàn đái tháo đường thế giới (IDF)cho thấy, khoảng 40% người bệnh đái tháo đường có biến chứng suy thận. Ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 1, sau 10 năm bị bệnh có khoảng 50% trường hợp chuyển sang suy thận giai đoạn cuối. Riêng người đái tháo đường tuýp 2, ngay khi mắc bệnh là đã có thể xuất hiện tình trạng rò rỉ chất đạm trong nước tiểu. 40% người suy thận giai đoạn cuối phải lọc máu nhân tạo tại bệnh viện là do đái tháo đường.

Người bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc hội chứng bệnh thận đái tháo đường, gây nên các biến chứng ở cầu thận, mạch máu thận, nhiễm trùng ở thận…

Theo Thầy thuốc ưu tú, bác sĩ chuyên khoa II Tạ Phương Dung, Phó Giám đốc Trung tâm Tiết niệu thận học, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP HCM, biến chứng suy thận do đái tháo đường rất phổ biến. Bệnh thận đái tháo đường là một trong các biến chứng mạn gây tổn thương mạch máu nhỏ của đái tháo đường, bên cạnh biến chứng võng mạc, biến chứng thần kinh ngoại biên và thần kinh thực vật. Là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn giai đoạn cuối tại các nước như Mỹ, Châu Âu và ngay cả các nước Châu Á, như Đài Loan, Nhật, với tỷ lệ thay đổi từ 24-45% bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối.

Những yếu tố liên quan đến bệnh sinh của tổn thương thận: Tăng đường huyết, tăng lọc cầu thận (glomerular hyperfiltration) ở bệnh nhân đái tháo đường, tăng huyết áp và di truyền. Suy thận có thể xảy ra ở tất cả chủng tộc, nhưng có tỷ lệ phát triển nhanh hơn ở người da đen, người da đỏ Pima và người Mỹ gốc Mexico...

Bác sĩ Phương Dung tư vấn cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Nguyên nhân khiến cho người bị đáo tháo đường phải đối diện với nguy cơ suy thận là xơ cứng và xơ hóa cầu thận do tình trạng rối loạn chuyển hóa và huyết động. Tăng đường huyết kéo dài qua nhiều năm có thể dẫn đến tổn thương cầu thận, các mạch máu nhỏ ở thận. Với các tổn thương này, cầu thận bắt đầu "rò rỉ" một lượng nhỏ albumin, gọi là "microalbumine niệu" (albumin niệu vi lượng), một yếu tố nguy cơ của tim mạch. Cuối cùng là cầu thận bị ảnh hưởng và dẫn đến protein niệu.Albumin niệutrên lâm sàng có liên quan đến tăng nguy cơ của sự tiến triển của bệnh thận và các biến cố tim mạch. Chẩn đoán dựa trên đo lường albumin và protein niệu, và độ lọc của cầu thận (glomerular filtration rate- GFR).

Tiến triển suy thận ở người đái tháo đường thường âm thầm, không có dấu hiệu rõ ràng nên người bệnh rất khó nhận biết. Dấu hiệu cảnh báo sớm là tình trạng xuất hiện một lượng albumin rất nhỏ trong nước tiểu. Tình trạng này không được nhận biết bằng xét nghiệm nước tiểu thông thường, mà cần phải qua xét nghiệm chuyên biệt.

Người đái tháo đường bị suy thận ở giai đoạn sớm sẽ có những biểu hiện mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như đau đầu, chán ăn, mất ngủ, tăng huyết áp, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ... Đến khi có các triệu chứng cụ thể như phù toàn thân, tăng huyết áp, buồn nôn, nôn mửa, tràn dịch màng tim, tràn dịch màng phổi... thì bệnh đã đến giai đoạn muộn.

Để chẩn đoán biến chứng suy thận ở người đái tháo đường, bác sĩ sẽ chỉ định thử nước tiểu nhằm tìm kiếm sự hiện diện của albumin vi lượng. Ba cách lấy nước tiểu bao gồm: lấy nước tiểu bất kỳ, lấy nước tiểu 24 giờ và lấy nước tiểu trong khoảng thời gian quy định. Nếu kết quả bất thường, người bệnh sẽ tiếp tục được thử lại sau 3-6 tháng và chẩn đoán albumin niệu nếu kết quả tiếp tục bất thường.

Bác sĩ Phương Dung cho biết, điều trị hội chứng bệnh thận đái tháo đường bắt đầu bằng việc kiểm soát lượng đường trong máu, đảm bảo duy trì ổn định ở mức HbA1C từ 7 trở lên. Người bệnh được kiểm soát huyết áp một cách chặt chẽ ở mức dưới 130/80 mmHg bằng các loại thuốc ức chế Angiotensin, thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn kênh canxi nondihydropyridin. Ngoài ra, bác sĩ cũng phối hợp với các biện pháp điều trị gồm hướng dẫn người bệnh xây dựng thực đơn giảm đạm, bổ sung vitamin D3 và natri bicarbonat, hạn chế ăn muối (dưới 2 g mỗi ngày). Người bị suy thận giai đoạn cuối có thể được ghép thận khi sức khỏe đảm bảo và có nguồn thận hiến tặng để tăng tỷ lệ sống.

Theo bác sĩ Tạ Phương Dung, biến chứng thận ở người đái tháo đường có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng cách kiểm soát đường huyết và các yếu tố nguy cơ như rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, hút thuốc lá... Do đó, người có bệnh đái tháo đường nên tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ. Nếu có dấu hiệu suy thận, cần nhập viện để được quản lý bệnh một cách tích cực, ngăn ngừa bệnh chuyển biến xấu, ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng.

VietBF@ sưu tập