Bạn có biết rằng, việc chăm sóc trái tim rất quan trọng như thế nào hay không? Nhưng nếu nắm biết chính xác các bước cần thực hiện để giữ cho trái tim của bạn được khỏe mạnh có thể là một công việc khá khó khăn.
Có cần thiết phải uống aspirin như thế nào để giúp giảm nguy cơ bị đau tim và đột quỵ?
Cholesterol "tốt" nhiều hơn có thực sự giúp chống lại cholesterol "xấu" hay không? Và ḷng đỏ trứng gà có bổ ích cho tim hay không? Câu trả lời cho những câu hỏi này hoàn toàn không hề dễ dàng v́ các khuyến cáo về y tế có thể đă thay đổi quá nhanh
Bác sĩ chuyên khoa về tim mạch, ông Briiany Owen thuộc
UT Physicians and Memorial Hermann tại Houston,Texas, cho biết,
"Thật khó có thể nói rơ ràng về điều có thể thực hiện để giúp cải thiện sức khỏe tim mạch của bạn bởi v́ giống như tất cả các ngành khoa học và y khoa, đó là một lănh vực nghiên cứu đang phát triển không ngừng". Hơn nữa có rất nhiều thông tin sai lệch trên internet về vấn đề này, giống như đối với với hầu hết các chủ đề khác, v́ vậy việc t́m hiểu ra đúng sự thật lại càng thêm khó khăn.
Thêm một sự trở ngại khác: Đó là cơ thể mỗi người mỗi khác, do vậy bạn sẽ không nhất thiết phải noi theo một số phương pháp điều trị nhất định nào đó hoặc phải thay đổi lối sống theo cách của những người khác. Lisa Moskovitz, một chuyên gia về khoa dinh dưỡng tại New York và là tác giả cuốn sách
"Cốt lơi của 3 chương tŕnh ăn uống lành mạnh", có cho biết:
"V́ lư do nêu ra đó, các sự chỉ dẫn về sức khỏe của tim mạch cần đươc thay đổi làm sao cho thích hợp với từng bệnh nhân một".
Theo các chuyên gia, để giúp giải tỏa một số lầm lẫn đáng tiếc, bạn hăy đọc kỹ giải thích dưới đây về lư do mà tại sao chúng ta cần phải dứt khoát dẹp bỏ qua 10 lời khuyên về sức khỏe tim mạch thường được nhiều người nhắm mắt nghe theo và áp dụng hiện nay.
1/ Bạn nên dùng aspirin với liều lượng 81 mg/hàng ngày.
Sử dụng thuốc aspirin hàng ngày có thể giúp việc ngăn ngừa cơn đau tim và đột quỵ ở một số người (bằng cách can thiệp vào hoạt động gây ra đông máu, theo Mayo Clinic). Thế nhưng, biện pháp này không dành cho tất cả mọi người bởi v́ có nguy cơ gây những tác động phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như bị chảy máu đường tiêu hóa. Chính v́ lư do này mà việc sử dung aspirin hàng ngày không c̣n đươc ghi trong bảng khuyến cáo tổng quát của
U.S. Preventative Services Task Force (Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Pḥng ngừa Hoa Kỳ)
Bác sỉ chuyên khoa về tim mạch, ông Michael Weinrauch, tại New Jersey và là Chủ tịch Khoa Tim mạch tại Trung tâm Y tế Overlook,cho biết:
"Tùy thuộc vào t́nh trạng sức khỏe và bệnh t́nh của bạn, việc sử dụng aspirin hàng ngày có thể có lợi cho tim mạch của bạn mà nhưng có thể sẽ rất nguy hiểm". Theo ông,
"Trong hầu hết các trường hợp, việc dùng aspirin hàng này là hoàn toàn không cần thiết".
Những người ở độ tuổi 40-59 có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao và không có tiền sử về bệnh này nên cùng bác sĩ bàn bạc để quyết định xem, họ có nên dùng aspirin hay không, chẳng hạn như khi họ ở tuổi 45, bị nghiện thuốc lá và bị bệnh tiểu đường. Trái lại với những người từ 60 tuổi trở lên mà không bị bệnh tim th́ không nên uống aspirin.
Bác sĩ Weinrauch nói tiếp,
"Nếu bạn từng bị đau tim hoặc đặt stent hoặc phẫu thuật bắc cầu (bypass), bạn sẽ được hưởng lợi từ aspirin bất kể lứa tuổi nào. Tương tự, nếu bạn không bị đau tim, không đặt stent hoặc không 'bắc cầu' nhưng có chỉ số canxi cao (xét nghiệm phát hiện mảng bám trong động mạch vành) th́ bạn cũng có thể được lợi khi dùng aspirin".
Điểm mấu chốt: Đừng nên uống aspirin với liều lượng 81 mg/mỗi ngày trước khi hỏi ư kiến của bác sĩ và nếu bạn nghi ngờ bị lên cơn đau tim th́ hăy gọi ngay số 911.
2
/ Muối biển tốt cho sức khỏe hơn loại muối ăn b́nh thường.
Muối biển (sea salt) ít được chế biến hơn
muối ăn (table salt) và vẫn giữ được các khoáng chất vi lượng (
trace minerals), nhưng cả hai đều có giá trị dinh dưỡng căn bản giống nhau.
Bác sĩ Owen cho biết:
"Cơ thể bạn cũng xử lư chúng theo cùng một cách, v́ vậy dù cho bạn thích loại muối nào đi chăng nữa, nếu dùng quá nhiều đều sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến huyết áp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ".
Bạn nên hạn chế số lượng natri tiêu thụ dưới 2,300 miligam hoặc 1 muổng cà phê/mỗi ngày.
3/ Dầu dừa dùng để nấu ăn sẽ tốt cho sức khỏe hơn.
Mặc dù
dầu dừa nguyên chất (virgin coconut oil) chứa đựng các
axit béo chuỗi trung b́nh (medium chain fatty acid) được cho là làm gia tăng HDL, hay c̣n gọi là cholesterol
"tốt" và có lợi ích trong việc chống vi khuẩn và chống ôxy hóa, nhưng vẫn chứa nhiều chất béo băo ḥa (
saturated fats) ở mức đáng báo động, nhiều hơn khoảng 50% so với bơ, theo nguồn tin của
Mayo Clinic.
Bác sỉ Weinrauch cho biết: "Khi tiêu thụ quá mức chất béo băo ḥa, bạn có nguy cơ cao bị đột quỵ hoặc các bệnh tim mạch khác (v́ cholesterol LDL
"xấu" trong huyết thanh tăng). Theo ông, "Thay vào đó, nên điều chỉnh chế độ ăn uống của bạn theo các khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, tức là theo một chế độ ăn uống có 6% lượng calorie hàng ngày (hoặc ít hơn) được tạo ra từ chất béo băo ḥa. Ông nói thêm, "Nếu muốn bạn có thể thay thế dầu dừa bằng một lượng nhỏ dầu ô-liu hoặc dầu bơ nguyên chất.
4/ Hút thuốc lá điện tử (vaping) tốt hơn là hút thuốc lá thường (smoking)
Bác sĩ Owen cho rằng: "
Hít phải không khí nóng, cho dù là từ điếu thuốc lá thường, từ điếu thuốc lá điên tử (bút vape) hay từ ṭa nhà đang cháy đều không bao giờ tốt cho 2 lá phổi, cho dù bạn có tránh nó như thế nào. Khi hút thuốc lá điện tử, các hóa chất và chất dầu độc hại sẽ gây ra sẹo cho phổi".
Và nếu bạn hút thuốc lá điện tử với nicotine, bạn chỉ đang đánh đổi chứng nghiện thuốc lá thường của ḿnh với chứng nghiện thuốc lá điên tử (vape pen). Bác sĩ Owen cho biết thêm:
"Nicotine không chỉ gây nghiện mà c̣n có thể làm cho huyết áp tăng lên và dẫn đến chứng cao huyết áp. Như vậy chẳng có ǵ tốt cho cơ thể bạn cả".
Nếu bạn muốn bỏ hút thuốc, bác sĩ Owen khuyên bạn nên thảo luận với công ty bảo hiễm y tế của bạn, v́ họ sẽ có nhiều phương pháp nhằm hỗ trợ cho bạn trong việc cai thuốc.
5/ Tác dụng kích thích của cà phê quá mạnh đối với tim.
Thật ra uống khoảng hai hoặc ba tách cà phê mỗi ngày có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim và điều này đúng cho cả những người có hoặc không mắc bệnh tim mạch.
Nếu bạn bị rối loạn nhịp tim (
arrhythmia) hoặc bị tăng nhịp tim (do co bóp tâm thất sớm hoặc co bóp tâm nhĩ sớm). th́ bác sĩ Owen cho biết:
"Caffeine trong cà phê có thể kích thích và làm trầm trọng thêm t́nh trạng đánh trống ngực".
6/ Miễn là bạn uống rượu hàng ngày theo đúng liều lượng được khuyến cáo th́ trái tim của bạn sẽ an toàn khỏi bị tổn thương.
Theo Hiệp hội Tim mạch Châu Âu, mức độ tiêu thụ rượu hiện được một số quốc gia coi là an toàn có liên quan đến sự phát triển của bệnh suy tim. Theo đề xuất của Hiệp hội này th́ nếu bạn uống rượu, hăy giới hạn mức tiêu thụ hàng tuần của bạn ở dưới một chai rượu vang hoặc ít hơn ba lon rưỡi 500 ml bia 4,5%.
Mặc dù rượu vang đỏ đă được chứng minh là cải thiện sức khỏe tim mạch (có thể là do chất chống ôxy hóa trong rươu làm tăng mức độ cholesterol tốt và bảo vệ chống lại sự tích tụ cholesterol xấu), nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện.
Bác sĩ Owens cho biết,
"Giống như hầu hết mọi thứ, bạn phải uống rượu có chừng mực và bạn không thể bỏ qua những tác động tiêu cực hoặc rủi ro của việc uống rượu. Nếu có phát sinh ra các vấn đề về tim mạch, bạn không bắt buộc phải bắt đầu uống rượu vang đỏ để giúp cải thiện t́nh trạng sức khỏe của ḿnh".
Theo bác sĩ Owens , "Đối với một số căn bệnh về tim mạch, chẳng hạn như bị suy tim, rượu đă được chứng minh là nguyên nhân gây ra và làm cho bệnh này thêm trầm trọng
hơn.
7/ Mười ngàn bước mỗi ngày có thể thay thế mọi hoạt động của tim mạch.
Bác sĩ Owen cho biết: "Mặc dù điều quan trọng đối với sức khỏe tổng quát của bạn là tránh ít vận động (
sedentary), nhưng đi bộ 10.000 bước mỗi ngày để ngăn ngừa bệnh tim mạch là không đủ.
Điều quan trọng là có được một hoạt động tim mạch vừa phải. V́ vậy, nếu bạn đi bộ chậm, bạn sẽ không gặt hái được đủ lợi ích như mong muốn. Nếu bạn thích đi bộ, bạn cần tăng thêm tốc độ hoặc sử dụng loại tạ nhẹ. Cách để biết hoat động tim mạch cũa bạn có cường độ trung b́nh là khi nhịp tim của bạn tăng khi bạn đang gắng sức và bạn đổ mồ hôi nhẹ.
Bác sĩ Owen khuyên:
"Nếu bạn không thể làm điều trên v́ t́nh trạng thể chất hiện tại của bạn th́ bạn hăy cố gắng tăng mức độ hoạt động của bạn từ từ mỗi tuần cho đến khi bạn đạt được mục tiêu nói trên".
8/ Tốt nhất chỉ nên ăn ḷng trắng trứng.
Quy tắc về sức khỏe tim mạch này quay trở lại niềm tin cũ cho rằng trứng (cụ thể là ḷng đỏ trứng) không tốt v́ ḷng đỏ trứng giàu về cholesterol trong chế độ ăn uống. Thế nhưng ḷng đỏ cũng là nơi tập trung của tất cả các chất dinh dưỡng có lợi khác (chẳng hạn như lutein, folate, riboflavin và vitamin A, B12, D và K) mà phần lớn là những chất thiết yếu (
essential ingredients) và bảo vệ chống lại bệnh tật, bao gồm cả bệnh tim.
Một cuộc nghiên cứu cho thấy những người ăn trứng thường xuyên có nhiều phần tử HDL lớn (
large HDL molecules) trong máu, giúp loại bỏ cholesterol khỏi mạch máu và bảo vệ chống lại sự tắc nghẽn mạch có thể dẫn đến cơn đau tim và đột quỵ, Trong khi đó những người ăn ít trứng lại có nhiều chất chuyển hóa (
metabolites)có hại hơn trong máu có liên quan đến bệnh tim.
Theo bác sĩ Moskivitz: "Mặc dù phần trung tâm màu vàng của trứng có chứa chất béo băo ḥa (khoảng 1-2 gram cho mỗi quả trứng), nhưng bạn có thể tiêu thụ một cách an toàn một lượng nhất định, ngay cả trong chế độ ăn uống tốt cho tim mạch.
Ăn trứng điều độ có thể hiểu là ăn ba đến năm quả trứng mỗi tuần, cùng với nhiều thực phẩm làm giảm cholesterol và huyết áp, chẳng hạn như bột yến mạch, trái bơ, trái cây tươi và rau.
9/ Tất cả các chất béo đều có hại cho tim của bạn.
Có bốn loại chất béo khác nhau trong thực phẩm chúng ta tiêu thụ và một số trong số này là một phần quan trọng của chế độ ăn uống cân bằng.
Một loại chất béo cần tránh hoàn toàn v́ lợi ích của trái tim của bạn, đó là
chất béo chuyển hóa (Trans fats), chất này được t́m thấy trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn và bánh nướng. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, những chất béo này làm tăng mức cholesterol xấu và giảm mức cholesterol tốt. (Để rơ ràng hơn, bạn hăy tránh bất cứ sản phẩm nào mà trên nhăn dán thành phần (ingredients label)có ghi hàng chữ
"dầu hydrogen hóa một phần" (partially hydrogenated oils)
Loại chất béo khác bạn nên hạn chế tiêu thụ là
chất béo băo ḥa (saturated fats), có tự nhiên trong thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa đầy đủ chất béo và dầu có nguồn gốc nhiệt đới (ví dụ như
dừa và
dầu cọ). Chúng cũng có thể được t́m thấy trong thực phẩm chiên và bánh nướng. Tương tự như chất béo chuyển hóa, chất béo băo ḥa làm tăng mức cholesterol xấu và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Mặt khác, theo bác sỉ Moskovitz, chất béo không băo ḥa đơn và không băo ḥa đa năng
(monounsatured and polyunsaturated fats)được cho là có thể làm giảm mức cholesterol xấu và tăng mức cholesterol tốt. Những chất béo lành mạnh này có thể được t́m thấy trong các loại dầu như dầu ô-liu và dầu hướng dương (
sunflower oil), các loại hạt như quả óc chó (
walnut)và bí ngô (
pumpkin), và cũng có thể được t́m thấy trong quả bơ và bơ đậu phộng.
Omega-3 thuộc nhóm chất béo không băo ḥa đa và được t́m thấy trong các loại cá béo, chẳng hạn như cá hồi (
salmon)và cá trích (
herring). Các lựa chọn dựa trên thực vật bao gồm hạt chia, hạt gai dầu (
hem) và cải Brussels.
10/ Một sồ lượng lớn cholesterol "tốt" có thể bù đắp lượng cho cholesterol "xấu".
Bởi v́ cholesterol tốt sẽ hấp thụ cholesterol xấu và đưa nó trở lại gan để thải ra khỏi cơ thể, nên có thể cho rằng mức cholesterol tốt càng cao th́ càng tốt v́ sẽ giúp lọai bỏ càng nhiều cholesterol xấu.
Thế nhưng hóa ra không phải là vậy. Những người có mức cholesterol tốt, rất cao dường như lại có nguy cơ mắc bệnh về tim mạch cao hơn. Các chuyên gia nghiên cứu vẫn chưa t́m ra nguyên nhân đằng sau vấn đề này, nhưng các yếu tố di truyền có thể là nguyên nhân đă ít nhiều tác động đến.
Theo bác sĩ Owens,
"Khi nói đến mức cholesterol tốt, có vẻ như thực sự cần ở mức vừa phải ,không quá thấp mà cũng không nên quá cao. Tốt nhất, mức cholesterol tốt của bạn nên cao hơn 40 nhưng thấp hơn 90 để ngăn ngừa các bệnh về tim".
Tập thể dục nhiều hơn, bỏ hút thuốc cũng như kiểm soát huyết áp và lượng đường trong máu đều có thể đóng một vai tṛ tích cực trong việc tăng mức cholesterol tốt. Lẽ tất nhiên, việc duy tŕ một chế độ ăn lành mạnh cho tim nhu chế độ ăn Địa Trung Hải hoặc DASH cũng có ư nghĩa lớn cho sức khỏe vậy.
Bác sĩ Moskovitz c̣n cho biết thêm, Cuộc nghiên cứu cho thấy rằng, đường cũng có thể đóng một vai tṛ lớn hơn nhiều trong việc tăng cholesterol huyết thanh (serum cholesterol) vỉ vậy khi đọc qua
nhăn dinh dưỡng (nutrition label) trên thực phảm, bạn không nên t́m kiếm cholesterol, mà hăy tập trung vào tổng số chất béo băo ḥa (
total saturated fat)và lương đường bổ sung (
added suggar).
Dịch từ "10 Heart Health 'Rules' You Should Actually Ignore"-Krissy Brady-August 22, 2022