'Ác cảm nhà giàu' trong vụ án tranh căi suốt 3 thập kỷ. Tại Philippines, khi 7 thanh niên nhà giàu nhận án tử h́nh sau cái chết của thiếu nữ không quen biết, người dân công khai ăn mừng công lư không bênh kẻ có tiền, nhưng họ đă sớm hối hận.
Vợ chồng Dionisio và Thelma sống tại đảo Cebu với bốn con, trong đó hai con gái, Marijoy, 21 tuổi và Jacqueline, 23 tuổi, đều là nhân viên bán thời gian tại trung tâm thương mại Ayala Mall.
Đêm 16/7/1997 trời giông băo. Tan ca, hai cô gái theo thói quen, đứng đợi bus bên đường. Nhưng quá giờ không thấy con về, bà Thelma bảo con trai đi t́m các chị. Hai thanh niên đến trạm bus nhưng không thấy ai.
Hai ngày sau, thi thể dập nát của một thiếu nữ được t́m thấy dưới khe núi. Cô bị đánh đập, bịt mắt, c̣ng tay. Vợ chồng Dionisio và Thelma khẳng định thi thể là con gái họ, Marijoy. Cô gái c̣n lại, Jacqueline, không bao giờ được t́m thấy.
Hai tháng sau, một nhóm sĩ quan cảnh sát thường phục xuất hiện trong sân một Đại học tư thục đắt đỏ, cách Cebu 500 km. Họ chặn đường và bắt giữ một sinh viên19 tuổi mang hai quốc tịch Tây Ban Nha và Philippines, Francisco Juan Larrañaga, biệt danh "Paco".
Paco xuất thân từ một gia đ́nh quyền lực, bị bắt cùng 6 thánh niên khác, gia thế tương đương, sống quanh Cebu.
Người dân Philippines hân hoan ra mặt, gọi 7 thanh niên bằng biệt danh Chiong 7 (7 người trong vụ án nhà Chiong). Họ coi đây là phiên ṭa thế kỷ, hồi hộp chờ và hy vọng bố mẹ của Chiong 7 sẽ không thể dùng tiền mua công lư.
Paco khai chưa bao giờ gặp Marijoy hoặc Jacqueline trước đây và cung cấp các bằng chứng ngoại phạm rất mạnh, rằng ḿnh thậm chí không có mặt trên đảo Cebu vào đêm đó. Hồ sơ quản lư sinh viên của trường ghi nhận, hôm đó Paco có mặt tại lớp học ban đêm, sau đó đi ăn cùng bạn và 7h sáng hôm sau dự thi giữa học kỳ.
Nhóm bạn của Paco cung cấp nhiều ảnh cậu trong quán ăn đêm đó, song đều bị thẩm phán cho rằng, nó được cắt ghép đáng ngờ, v́ Paco không nh́n thẳng vào máy ảnh. Phân tích của thẩm phán có vẻ xa vời, v́ vụ án xảy ra năm 1997, và ảnh thậm chí vẫn được chụp bằng phim.
Sổ quản lư kư túc xá ghi, Paco về pḥng lúc 22h15', nhân viên bảo vệ đă chứng thực. Ngoài ra, có 45 lời tuyên thệ từ các bạn cùng lớp, bạn bè và giáo viên khẳng định Paco đă ở trường, cách xa vụ án mạng hơn 500 km. Thẩm phán nhận định những lời khai không có giá trị.
Francisco Juan Larrañaga, biệt danh "Paco", được dẫn giải đến toà, năm 1997. Ảnh: Cebu Daily News
Sáu bị cáo khác đều có chứng cứ ngoại phạm rơ ràng. Trong đó, có hai anh em ruột họ Yu trong Chiong 7 đă dự tiệc sinh nhật lần thứ 50 của cha đến 23h30'. Họ không rời khỏi nhà đến 7h sáng hôm sau để đi học.
Nhưng tâm điểm của phiên ṭa là Davidson Rusia, người tự nhận là thành viên thứ tám của Chiong 7. Davidson đồng ư làm chứng chống lại các thành viên khác, trở thành là con át chủ bài của cơ quan công tố.
Davidson khai đêm đó, Chiong 7 hẹn gặp cậu trước cổng Ayala Mall để làm một "phi vụ". Davidson được xét hỏi suốt 8 ngày, khai ḿnh và Chiong 7 chia nhau trên hai ôtô, tiếp cận 2 cô gái tại trạm bus lúc 22h và ép các cô gái vào xe, c̣ng tay và dán băng dính miệng. Cả nhóm hướng đến Guadalupe, thành phố Cebu.
Chúng đổi xe, mua rượu và ma túy, đồ ăn, tiếp tục đi về phía nam, Tan-awan. Nhóm thanh niên đậu xe gần một khe núi, lần lượt cưỡng hiếp hai cô gái rồi vứt Marijoy xuống khe núi.
Davidson là tay buôn ma túy từng bị Mỹ kết án hai lần và đang bị cảnh sát Philippines giam v́ tái phạm nghiêm trọng. Lời chứng của Davidson bị luật sư của Paco cáo buộc không vô tư, do có thỏa thuận miễn tội với cảnh sát. Các lời khai của anh ta trùng khớp và trơn tru y như bản điều tra.
Song anh ta không thể khai ǵ về Jacqueline và những việc diễn ra sau đó với cô, và bên công tố cũng không hỏi. Trong một lần bị luật sư của Paco hỏi về Jacqueline, Davidson bất ngờ ngất xỉu, phiên ṭa tạm hoăn. Ngoài lời khai của anh ta, không có bằng chứng vật chất nào chứng minh Chiong 7 có tội.
Cảnh sát đưa ra một loạt nhân chứng là cư dân quanh khu vực vách núi. Trong các bản khai viết bằng tiếng Anh, họ khẳng định có nh́n và nghe thấy cảnh tượng. Song thực chất, các nhân chứng đều là người dân tộc thiểu số Cebuano, và mù chữ.
Họ khẳng định ḿnh không biết ǵ về sự việc, chỉ được cảnh sát yêu cầu cầm bút viết, vẽ ǵ cũng được xuống phía góc cuối bản khai sẵn. Lời chứng này được thẩm phán cho rằng "không làm thay đổi bản chất tội ác" của Chiong 7.
Điều quan trọng nhất, không ai chắc chắn, thi thể dưới khe núi có phải là Marijoy hay không. Không có biên bản khám nghiệm tử thi hay dấu vân tay nào được lấy trong quá tŕnh điều tra. Cha mẹ nạn nhân từ chối mọi cuộc kiểm tra pháp y. V́ vậy danh tính của cô gái hoàn toàn là kết quả lời của cha mẹ.
Theo tuyên bố của cảnh sát, trên đồ lót nạn nhân có một vết tinh dịch duy nhất. Và nó trùng khớp với ADN của Paco. Luật sư của Paco cho rằng điều này "hoang đường", v́ nếu cáo buộc của công tố viên là đúng, th́ có tới 7 người đàn ông khác cũng cưỡng bức nạn nhân, nhưng tại sao chỉ ḿnh Paco để lại dấu vết.
Luật sư của Paco cho rằng phía điều tra ngụy tạo bằng chứng, và đề nghị trả hồ sơ, thực hiện lại cuộc điều tra từ đầu, bằng việc xác định danh tính nạn nhân. Thẩm phán cho rằng yêu cầu không phù hợp nên từ chối.
Các luật sư của Paco cảm thấy bị dồn vào đường cùng, thông báo rằng họ sẽ rút khỏi vụ án với lư do Thẩm phán không điều hành một phiên ṭa công bằng. Thẩm phán vô cùng tức giận, tống cổ cả 6 luật sư vào tù v́ khinh thường ṭa án.
Bảy thanh niên được mệnh danh là "Chiong Seven" đă bị bỏ tù v́ cáo buộc hăm hiếp và bắt cóc chị em nhà Chiong. Ảnh: phil star
Sức nóng của phiên ṭa lên cao đến nỗi, các nhà làm phim c̣n dựng một hoạt cảnh tái hiện vụ án dựa trên lời khai của Davidson, chiếu trên đài truyền h́nh quốc gia. Cả nước lên án Chiong 7, gọi họ là những đứa trẻ sinh ra trong quả trứng vàng nhưng nở ra "quái vật". Người Philippines càng được dịp công khai bày tỏ ác cảm với giới nhà giàu, yêu cầu xử tử tất cả các bị cáo, bất kể tuổi tác.
Philippines không có phiên ṭa xét xử bồi thẩm đoàn, tất cả các vấn đề h́nh sự đều do một thẩm phán quyết định. Ngày 5/5/1999, sau ba tháng cân nhắc, cuối cùng Thẩm phán của toàn án Cebu tuyên tất cả tám bị cáo có tội. Song Davidson được miễn trừ toàn bộ trách nhiệm do là người t́nh nguyện làm chứng. Mỗi thành viên của Chiong 7 bị kết hai án chung thân.
H́nh phạt cao nhất cho tội giết người khi đó là tử h́nh, nhưng thẩm phán nhận định, không thể chắc chắn xác trong khe núi là Marijoy nên Chiong 7 không bị kết tội giết người. Án chung thân dành cho hai tội danh Bắt cóc và Giam giữ người bất hợp pháp.
Ngay sau vụ án, tất cả các công tố viên và cảnh sát liên quan đều được thăng chức, trừ Thẩm phán Martin Ocampo. Ngày 7/10, tức 5 tháng sau khi tuyên án, ông được t́m thấy đă chết trong pḥng khách sạn Water Front. Bên cạnh ông là một lá thư tuyệt mệnh, cổ tay và mắt cá chân của ông ta đều đă bị dao cắt, cùng với một viên đạn ở thái dương.
Không ai hài ḷng với kết quả của phiên ṭa. Các bị cáo khẳng định bị oan, c̣n cha mẹ nạn nhân cho rằng Chiong 7 đáng bị tử h́nh. Tất cả mọi người liên quan đều kháng cáo.
Đến thời điểm này, Davidson đă rút lại lời chứng, nói rằng cảnh sát đă đánh đập, bức cung để ép anh ta đưa ra lời khai chống lại Chiong 7. Ṭa án tối cao tất nhiên không ngó ngàng đến những lời này.
Phải mất 5 năm, ngày 3/2/2004, Ṭa mới đưa ra phán quyết gia đ́nh nạn nhân thắng. Sáu trong 7 bị cáo nhận án tử h́nh, người c̣n lại do chưa thành niên thời điểm phạm tội, được giữ nguyên hai án chung thân.
Song khi Davidson - nhân chứng đắt giá lật ngược lời khai, công chúng bắt đầu nh́n lại những bất thường trong phiên ṭa sơ thẩm. Chính trường Philippines lúc này cũng dậy sóng bởi một loạt các vụ án quan chức ṭa án tham nhũng khiến người dân vơi dần thiện cảm. Họ chuyển sang ủng hộ Chiong 7.
Do có hai quốc tịch, gia đ́nh Paco đệ đơn vụ việc lên chính phủ Tây Ban Nha và Tổ chức Ân xá Quốc tế. Các nhà hoạt động đă thu thập hơn 300.000 chữ kư của các công dân Tây Ban Nha, mang đến đại sứ quán Philippines tại Tây Ban Nha, yêu cầu xét xử lại.
Các luật sư của Paco đệ tŕnh vụ án lên Ủy ban Nhân quyền Liên Hợp Quốc, được tổ chức này lên tiếng kêu gọi trả tự do cho Paco. Trong khi chính phủ Tây Ban Nha cũng yêu cầu sự khoan hồng.
Tổng thống Philippines khi đó, ông Gloria Arroyo cuối cùng đă băi bỏ án tử h́nh tại đất nước này vào năm 2006. Chiong 7 không được thả tự do, nhưng ít nhất đă không c̣n là tử tù. Sau 12 năm ngồi tù, tháng 9/2009, Paco cuối cùng cũng được đưa về quê nhà Tây Ban Nha v́ những đấu tranh kéo dài của các cơ quan nhân quyền.
Nhưng sóng gió vẫn chưa ngừng với Paco. Trở về Tây Ban Nha, anh ta ngay lập tức bị tống vào tù. "Anh ta có thể trở về nước, song không có nghĩa là anh đă được ân xá", ṭa án nước này giải thích. Họ tuyên bố chỉ đồng ư ân xá cho Paco nếu anh ta nhận tội. Paco đáp "Tôi thà nhận án tử h́nh một lần nữa c̣n hơn thừa nhận tội ác mà tôi không làm". Ṭa lập tức tuyên Paco án tù chung thân.
Vụ án thiên niên kỷ đến nay chưa chấm dứt. Năm 2017, bà Thelma vô t́nh để lọt một vài bức ảnh đám cưới của người thân bên Canada trên Facebook. Trong ảnh có hai cô gái giống hệt hai cô gái được cho là đă chết, Jacqueline và Marijoy.
Ảnh: Marijoy (trái) và Jacqueline trước khi mất tích, được cư dân mạng đối chiếu với các h́nh ảnh ṛ rỉ từ Facbook cá nhân của mẹ họ năm 2017, dấy lên đồn đoán hai cô gái vẫn c̣n sống. Ảnh: The casual criminalist
Bà Thelma sau đó đă lập tức xóa các bức ảnh này, nhưng cư dân mạng vẫn lan truyền các ảnh chụp màn h́nh với tốc độ chóng mặt. Hai người bạn giấu tên của gia đ́nh khẳng định, hai cô gái vẫn sống b́nh an khỏe mạnh nhiều năm nay ở Canada. Gia đ́nh bà Thelma luôn im lặng.
Đến nay, việc chị em Jacqueline và Marijoy c̣n sống hay không, vẫn chưa được chứng minh hay bác bỏ. Dư luận tiếp tục nghiêng về phía Paco và Chiong 7.
Năm 2011, đạo diễn người Mỹ Michael Collins công chiếu phim tài liệu Give Up Tomorrow - Ngày mai hăy từ bỏ, tại Liên hoan phim Tribeca. Bộ phim được tŕnh chiếu tại 75 liên hoan phim ở hơn 40 quốc gia, giành được 18 giải thưởng lớn. "Give Up Tomorrow" xoay quanh Paco và gia đ́nh của anh cùng toàn bộ vụ án kết tội lỏng lẻo đến nghiệt ngă.
Tiêu đề của bộ phim bắt nguồn từ một câu Paco nói trong tù. "Tử tù như tôi, muốn từ bỏ cuộc sống cũng dễ hiểu. Nhưng tôi luôn nhủ, ngày mai hẵng từ bỏ, chiến đấu nốt hôm nay. Và khi ngày mai đến, tôi lại lặp lại câu nói "ngày mai hẵng từ bỏ".
Sáu năm sau khi đến Tây Ban Nha, Paco được hạ từ trọng tội xuống cấp độ ba, tội phạm ít nguy hiểm nhất. Hiện Paco được rời khỏi nhà tù trong khoảng thời gian nhất định để đi học và làm việc. Anh đă tiếp tục học nấu ăn và làm đầu bếp bán thời gian tại một nhà hàng.
VietBF@ sưu tập
