Sau phơi nhiễm với HIV, khi nào nên đi xét nghiệm?

[Romano]

Với sự phát triển của khoa học hiện nay, các xét nghiệm nhanh được tiến hành đúng kỹ thuật đều cho kết quả chính xác gần như tuyệt đối. Người có hành vi có nguy cơ lây nhiễm HIV cần đến cơ sở y tế để được tư vấn và xét nghiệm để xác định có bị lây nhiễm HIV hay không.

Người bị phơi nhiễm với HIV, bao lâu có thể xét nghiệm?
Nhiều người lo lắng khi không may trong quá trình lao động, sinh hoạt hoặc có quan hệ tình dục không an toàn với đối tượng nguy cơ cao nhiễm HIV, họ lo sợ sẽ bị nhiễm HIV. Liệu HIV có dễ dàng lây nhiễm như vậy không?

Theo các chuyên gia y tế, phơi nhiễm với HIV là khi một người có tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các dịch cơ thể của người nhiễm HIV hoặc nghi ngờ nhiễm HIV dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV. Khi bị phơi nhiễm với HIV, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được tư vấn, hướng dẫn, ngoài việc xử trí vết thương phơi nhiễm (nếu có), người bệnh còn được chỉ định uống thuốc dự phòng cho người bị phơi nhiễm.Tuy nhiên, thời điểm nào xét nghiệm chính xác liệu một người có hành vi nguy cơ hoặc tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch của người nhiễm HIV có bị lây nhiễm HIV không là câu hỏi nhiều người đặt ra. Thông thường ngay sau khi tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể của người nhiễm HIV, không thể xác định chính xác người tiếp xúc có bị nhiễm HIV hay không. Giai đoạn từ thời điểm virus xâm nhập đến lúc có xét nghiệm dương tính gọi là thời kỳ cửa sổ. Trong giai đoạn này có thể xét nghiệm vẫn âm tính với HIV nhưng thực tế cơ thể họ đã bị nhiễm bệnh.ThS.BS. Võ Hải Sơn, Trưởng Phòng Giám sát và xét nghiệm, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cho biết, hiện nay có rất nhiều sinh phẩm để chẩn đoán sớm một người có bị nhiễm HIV hay không, có sinh phẩm có thể xét nghiệm sau từ 14-20 ngày tiếp xúc. Tuy nhiên, các xét nghiệm thông thường hiện nay có thể chẩn đoán chính xác một người có bị nhiễm HIV không sau từ 4-6 tuần kể từ thời điểm có hành vi nguy cơ lây nhiễm. "Kết quả sẽ chắc chắn nhất là sau 45 ngày", Ths.BS Võ Hải Sơn khẳng định.

Trao đổi với báo Sức khỏe và Đời sống về tính chính xác của xét nghiệm HIV hiện nay, ThS.BS. Võ Hải Sơn cho biết, so với trước đây, hiện nay xét nghiệm HIV có độ chính xác rất cao, loại bỏ hoàn toàn sự sai lệch hay nhầm lẫn. "Trong xét nghiệm HIV, Bộ Y tế quy định rất cụ thể, đối với trường hợp xét nghiệm sàng lọc, nhân viên xét nghiệm chỉ xem bệnh phẩm có phản ứng với sinh phẩm hay không. Tuy nhiên để chẩn đoán nhiễm HIV, bắt buộc người có phản ứng dương tính phải tới các cơ sở y tế và các đơn vị được phép xét nghiệm khẳng định HIV do Sở Y tế cũng như Bộ Y tế công nhận để xét nghiệm khẳng định. Tại đây họ sẽ được xét nghiệm theo hướng dẫn của Bộ Y tế, sử dụng 3 loại sinh phẩm khác nhau để làm xét nghiệm khẳng định", ThS.BS. Võ Hải Sơn nói.

Tự xét nghiệm HIV đang là mô hình hiệu quả nhất trong phát hiện người nhiễm HIV

Để đáp ứng nhu cầu xét nghiệm HIV của những đối tượng nguy cơ cao, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới đã thí điểm và mở rộng mô hình cung cấp kit tự xét nghiệm HIV qua trang tuxetnghiem.vn, đặc biệt hoàn toàn miễn phí và bí mật. Ths.BS Võ Hải Sơn cho biết, đây là mô hình được thí điểm từ năm 2020, bước đầu ghi nhận tỷ lệ xét nghiệm HIV dương tính cao hơn nhiều lần so với các mô hình khác."Nếu 100 người xét nghiệm qua mô hình này thì phát hiện 5-6 người nhiễm HIV. So với xét nghiệm HIV ở cơ sở y tế thấp hơn, trong 100 người chỉ phát hiện được 1 người nhiễm HIV", BS Sơn nói.

Theo Trưởng Phòng Giám sát và xét nghiệm, Cục Phòng, chống HIV/AIDS , đây là mô hình vô cùng hiệu quả trong xét nghiệm HIV và đang là tốt nhất hiện nay. Với mô hình này, thu hút được lượng khách hàng đa dạng, kể cả những người lo ngại bị kỳ thị, không dám đến các cơ sở y tế để xét nghiệm hoặc không bộc lộ với các tổ chức cộng đồng…. Thông qua trang web này họ có thể đăng ký lấy sinh phẩm xét nghiệm HIV mà không một ai khác biết.

Ths.BS Võ Hải Sơn cho biết, sau khi đăng ký nhận sinh phẩm xét nghiệm HIV, khách hàng có thể đăng ký cách nhận sinh phẩm như đến cơ sở y tế tại địa phương nhận hoặc nhận thông qua những người giao hàng. "Có đến 40% khách hàng có nhu cầu nhận sinh phẩm thông qua shipper, khách hàng khi nhận sinh phẩm xét nghiệm HIV được đựng trong 1 túi rất kín mà không sợ người khác biết. Việc làm này đảm bảo cho khách hàng giữ kín thông tin, hoàn toàn bí mật đối với người muốn làm xét nghiệm HIV", BS Sơn cho biết.

Những người đăng ký lấy sinh phẩm xét nghiệm qua trang web tuxetnghiem.vn có thể hoàn toàn yên tâm về độ bảo mật thông tin bởi đây là mô hình bảo đảm bí mật tuyệt đối giúp những người có hành vi hoặc nguy cơ lây nhiễm HIV có thể yên tâm lấy sinh phẩm tự xét nghiệm HIV. Sau khi có kết quả xét nghiệm HIV, người đó sẽ được tư vấn online, hướng dẫn đi làm xét nghiệm khẳng định HIV nếu xét nghiệm nhanh dương tính. Khi xác nhận dương tính với HIV, nhân viên y tế hoặc hỗ trợ cộng đồng sẽ tiếp tục hướng dẫn khách hàng theo dõi hoặc vào các cơ sở điều trị ARV.