Lý do gây ra chứng ợ nóng

[sunshine1104]

Thực quản bị kích ứng, rối loạn nhu động ruột, uống rượu bia, hút thuốc, ăn quá nhiều… là các nguyên nhân phổ biến gây ra ợ nóng.

Thực quản và dạ dày được nối với nhau bằng một dải sợi cơ gọi là cơ vòng thực quản dưới. Cơ này hoạt động giống như một chiếc van, mở ra để cho thức ăn đi vào dạ dày và đóng lại để ngăn thức ăn và dịch tiêu hóa chảy ngược vào thực quản. Nhưng nếu cơ vòng giãn ra hoặc trở nên yếu đi, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản gây ra cảm giác nóng rát gọi là chứng ợ nóng.

Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến gây chứng ợ nóng.

Kích ứng thực quản

Một số thức ăn, đồ uống, thuốc lá và thuốc có thể gây kích ứng trực tiếp niêm mạc thực quản gây ra chứng ợ nóng. Bạn nên tránh nằm, ngồi ít nhất 20-30 phút sau khi uống thuốc, uống thuốc với một cốc nước đầy để tránh bị ợ nóng.

Rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới

Cơ thắt thực quản dưới nếu yếu hoặc mất trương lực sẽ không đóng lại hoàn toàn sau khi thức ăn đi vào dạ dày, khiến axit dạ dày có thể chảy vào thực quản gây ợ nóng. Một số thực phẩm, rượu, thuốc và các yếu tố của hệ thần kinh có thể làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới khiến chức năng của cơ này bị suy giảm.

Rối loạn nhu động ruột

Trong quá trình tiêu hóa bình thường, thức ăn được di chuyển qua đường tiêu hóa nhờ các cơn co thắt nhịp nhàng gọi là nhu động ruột. Khi bị rối loạn nhu động ruột, những cơn co thắt diễn ra bất thường. Sự bất thường này có thể do vấn đề bên trong cơ, vấn đề với dây thần kinh hoặc hormone kiểm soát sự co cơ. Khi các cơ trong dạ dày co bóp không bình thường, thức ăn ở dạ dày không đổ xuống ruột non nhanh như bình thường. Sự kết hợp của nhiều thức ăn còn lại trong dạ dày cộng với sự gia tăng áp lực trong dạ dày do chậm làm rỗng làm tăng axit dạ dày trào ngược lên thực quản.


Cơ vòng thực quản dưới suy yếu, giãn ra gây trào ngược thực quản, ợ nóng. Ảnh: Freepik

Thoát vị khe hoành

Thoát vị khe hoành xảy ra khi phần trên của dạ dày bị đẩy lên ngực qua một lỗ ở cơ hoành do suy yếu cơ hoành hoặc do tăng áp lực ổ bụng (dễ mắc ở người béo phì). Lỗ mở này được gọi là khe thực quản hoặc khe cơ hoành. Thoát vị khe hoành gây trào ngược và ợ nóng.

Áp lực lên bụng

Áp lực quá mức lên bụng có thể gây áp lực lên cơ vòng thực quản dưới, khiến axit dạ dày đi vào thực quản hoặc trào lên miệng. Phụ nữ mang thai và người thừa cân rất dễ bị ợ nóng do áp lực lên thành bụng. Đôi khi mặc quần áo bó sát và chật, thắt lưng chặt cũng gây áp lực lên vùng bụng, cản trở tiêu hóa thức ăn, gây áp lực lên cơ vòng thực quản dưới, khiến thức ăn trào ngược vào thực quản.

Yếu tố di truyền

Người bị trào ngược dạ dày thực quản có thể do di truyền về cấu trúc cơ hoặc thực quản và dạ dày khác thường. Các yếu tố di truyền có thể khiến bệnh nhân dễ bị barret thực quản, bệnh thường gặp ở người mắc trào ngược dạ dày trong thời gian dài, dẫn tới kích thích niêm mạc trong lòng thực quản. Đây cũng có thể được xem là một tình trạng tiền ung thư do trào ngược dạ dày thực quản nặng gây ra.

Rượu bia

Rượu làm giãn cơ vòng thực quản dưới, cho phép các chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Rượu bia cũng làm tăng sản xuất axit dạ dày và làm cho thực quản nhạy cảm hơn với axit dạ dày. Tất cả gây ra chứng ợ nóng và trào ngược.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá làm chậm quá trình sản xuất nước bọt, tạo ra ít hóa chất trung hòa axit hơn trong nước bọt, kích thích sản xuất và thay đổi axit dạ dày bằng cách thúc đẩy sự di chuyển của muối mật từ ruột vào dạ dày. Tất cả làm quá trình tiêu hóa bị chậm lại, dạ dày mất nhiều thời gian hơn để làm rỗng nên suy yếu cơ vòng thực quản dưới, gây ợ nóng hoặc trào ngược.

Thực phẩm

Cà phê, trà, các loại đồ uống chứa caffeine, chocolate chứa theobromine có thể làm giãn cơ vòng thực quản, cho phép các chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Đồ uống chứa caffein cũng kích thích sản xuất axit gây chứng ợ nóng.

Thực phẩm chiên rán, dầu mỡ hoặc chất béo làm chậm quá trình tiêu hóa và giữ thức ăn trong dạ dày lâu hơn, dẫn đến tăng áp lực trong dạ dày, tăng thêm áp lực lên cơ vòng thực quản gây trào ngược thực quản. Bạc hà, cà chua, trái cây họ cam quýt, thức ăn cay thường gây chứng ợ nóng do kích thích sản xuất axit dạ dày.

Thói quen ăn uống

Thói quen ăn uống không tốt có thể gây ra các đợt ợ nóng. Ăn các bữa quá nhiều có thể gây thêm áp lực lên cơ vòng thực quản, tăng khả năng thức ăn bị trào ngược vào thực quản. Ăn sát giờ đi ngủ (cách 2-3 giờ), với một cái bụng đầy khi nằm có thể khiến các chất trong dạ dày ép mạnh hơn vào cơ vòng thực quản làm tăng khả năng bị trào ngược, nôn và ợ nóng.

Thuốc

Một số loại thuốc có thể gây ra chứng ợ nóng như: thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng sinh, thuốc trị hen suyễn, thuốc hóa trị, vitamin C... Nếu bạn dùng thuốc bị ợ nóng hãy trao đổi với bác sĩ để thay thế thuốc phù hợp.