Theo như vào năm 1910, bà Clara Zetkin, người tranh đấu nữ quyền Đức, đề nghị trước Đại hội Quốc tế Xă hội lần thứ II ở Copenhagen lập nên một ngày “Quốc tế Phụ nữ” hằng năm, th́ cứ đến ngày 8 Tháng Ba hàng năm, tôi lại thấy mạng xă hội, đặc biệt ở Việt Nam, lại nhốn nháo tặng hoa cho giới nữ.
Thay v́ tặng hoa và nhận hoa, ngày 8 Tháng Ba nên là dịp để nhắc nhớ những vấn đề mà phụ nữ c̣n chưa được đối xử đúng đắn (ảnh: George Schinas/NurPhoto via Getty Images)
Đây là ngày lịch sử, là một ngày hành động chính trị nhắc nhớ phụ nữ bỏ biết bao mồ hôi, nước mắt và ngay cả thân mạng để giành được quyền bỏ phiếu, được đối xử công bằng trong công việc và đạt được các thành tựu quan trọng khác, chứ không phải là ngày để khen ngợi phụ nữ về việc “làm vợ” của họ. Nếu hiểu lịch sử về ngày này cũng như nh́n lại t́nh trạng nữ quyền ngày hôm nay, sau hơn 100 năm, tôi nghĩ phụ nữ không có lư do để nhận hoa hay nhận quà mà trái lại, họ sẽ thể hiện sự quyết tâm hơn để đ̣i những quyền lợi chưa đạt được cho nữ giới nói chung.
Năm 1910, bà Clara Zetkin, người tranh đấu nữ quyền Đức, đề nghị trước Đại hội Quốc tế Xă hội lần thứ II ở Copenhagen lập nên một ngày “Quốc tế Phụ nữ” hằng năm. Bà đ̣i hỏi cho phụ nữ: “Không cần đặc quyền, mà nhân quyền”. Và 8 Tháng Ba 1911, ngày Quốc tế Phụ nữ đầu tiên, các cuộc biểu t́nh với gần một triệu người tham dự đă nổ ra trên các đường phố Đức, Áo, Hungary, Đan Mạch, Thụy Sỹ…, đ̣i hỏi quyền bỏ phiếu cho phụ nữ, qua đó tạo nên điều kiện để phụ nữ có quyền tham gia hoạt động chính trị. Tại thời điểm đó, chỉ duy nhất phụ nữ Phần Lan được tham gia bầu cử. Phụ nữ Đức được trao quyền bầu cử vào năm 1918 và Thụy Sỹ th́ măi đến năm 1971 phụ nữ mới được phép bỏ phiếu.
Theo thời gian, từ đ̣i hỏi quyền được bầu phiếu, đ̣i hỏi của phụ nữ thế giới trở nên đa dạng hơn. Từ phản đối chiến tranh (Đệ nhất Thế chiến) đến những đ̣i hỏi khác như luật lao động, lương b́nh đẳng, lương tối thiểu, luật bảo vệ bà mẹ và trẻ em, và hợp pháp hoá phá thai.
Tuy nhiên, sau một trăm năm, ở các nước phương Tây, nơi sự b́nh đẳng ngày càng được tôn trọng, nhưng với phong trào phụ nữ, cuộc đấu tranh b́nh đẳng giới vẫn c̣n xa mới hoàn tất. Phụ nữ kiếm được ít tiền hơn nam giới với một công việc tương tự. Ở các vị trí lănh đạo trong kinh doanh, chính trị, điều hành, phụ nữ vẫn là thiểu số. Lạm dụng t́nh dục vẫn thường xuyên xảy ra…
Những chủ đề khác về quyền phụ nữ cũng khiến cho phong trào tranh đấu phụ nữ c̣n phải bận tâm, đặc biệt cuộc đấu tranh toàn cầu chống lại sự áp bức và bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Ở nhiều quốc gia, trẻ gái vẫn chưa được hưởng quyền giáo dục, và giới nữ vẫn bị từ chối quyền nói “không” để tự quyết định phản đối khi không muốn t́nh dục. Một khi phong trào phản đối lạm dụng t́nh dục #MeToo hoặc tương tự vẫn c̣n xảy ra th́ có lẽ phụ nữ không có lư do ǵ để hănh diện về những đóa hoa trong ngày Quốc tế Phụ nữ.
Với sự thỏa măn kỳ lạ của một số phụ nữ khi được tặng hoa và quà vào Ngày Quốc tế, người ta tự hỏi liệu một ngày được xem là ngày hành động v́ phụ nữ có thực sự cần thiết nữa hay không. Nếu giá trị Ngày Quốc tế Phụ nữ chỉ là một bữa tiệc, một món quà cộng thêm một vài lời yêu thương, chấp nhận lời chúc mừng từ phái nam, th́ ngày này hoàn toàn không c̣n cần thiết. Bà Alice Schwarzer, người tranh đấu nữ quyền tại Đức, đă không sai khi từng tuyên bố chống lại Ngày Quốc tế Phụ nữ rằng “Chúng ta hăy xóa bỏ ngày 8 Tháng Ba, ngày hạ thấp phụ nữ! Và hăy tạo ra 365 ngày phụ nữ mỗi năm cho mọi người”.
Vào ngày 8 Tháng Ba, phụ nữ đừng nên chờ đợi được đối xử đặc biệt hơn thường ngày mà hăy v́ quyền lợi chung, phải có cái nh́n sâu sắc hơn, dùng tiếng nói ḿnh để thu hút sự chú ư nhiều hơn đến các bộ luật phá thai lỗi thời, hướng đến những nơi phụ nữ không có quyền như họ đáng lư phải được hưởng. Chờ đợi được tặng hoa, được ca ngợi, được dành cho một sự đối xử đặc biệt vào ngày 8 Tháng Ba, phụ nữ đă bỏ lỡ điều mà Clara Zetkin từng đấu tranh “Không cần quyền đặc biệt, mà là quyền con người”.
Điều cần thiết chính đáng là giải phóng phụ nữ. Đó là về quyền b́nh đẳng – trong cuộc sống gia đ́nh, tại nơi làm việc, trong xă hội, trước pháp luật theo tinh thần Liên Hiệp Quốc đề ra cho ngày Quốc Tế Phụ nữ: “B́nh đẳng giới và trang bị sức mạnh cho trẻ em gái và phụ nữ là công việc c̣n dang dở của thời đại chúng ta. Đó là nhiệm vụ lớn nhất trong lĩnh vực quyền con người trong thế giới hiện nay”, như lời Tổng Thư kư LHQ António Guterres trong thông điệp vào ngày Quốc tế Phụ nữ 2018.
Games
