Càng đi sâu vào ḷng đất, nhiệt độ và áp suất bên ngoài môi trường sẽ càng tăng lên và theo đó cơ thể con người sẽ trải qua những cảm giác khác hoàn toàn so với khi chúng ta ở trên mặt đất.
Khi đi bộ ở độ cao quá lớn có thể dẫn đến chứng say độ cao, nhưng điều ǵ xảy ra với những người quyết định dấn thân sâu vào bên trong Trái Đất?
Trong quá khứ, các thợ mỏ và kỹ sư cầu đường là những người thường xuyên phải đi bộ vào bên trong ḷng đất, cơ thể của họ đă phải đối mặt với áp suất khí quyển gấp đôi áp suất trên bề mặt, và thiệt hại mà nó gây ra cho cơ thể đôi khi rất nghiêm trọng, thậm chí c̣n gây tử vong. Vậy khi đi sâu vào Trái Đất sẽ có cảm giác như thế nào?
Dù đă là thế kỷ 21 nhưng vẫn c̣n quá nhiều điều bí ẩn mà con người luôn mơ ước có thể khám phá.
Mỏ kim loại đất hiếm lớn nhất được biết đến ở châu Âu đă được phát hiện bởi một công ty khai thác mỏ ở Thụy Điển, gần mỏ quặng sắt Kiruna, là mỏ lớn nhất thuộc loại này. Viết cho NPR, phóng viên phụ trách các vấn đề quốc tế Jackie Northam đă giải thích cảm giác như thế nào khi thực hiện hành tŕnh kéo dài 30 phút vào căn cứ của mỏ quặng sắt.
"Da của bạn trở nên khô hơn rơ rệt, tai bạn ù đi và thật khó để thoát khỏi cảm giác bị cô lập khi đi trên con đường tối tăm, bạn sẽ chỉ được dẫn hướng bởi tấm phản quang trên những bức tường đá xám được gia cố của đường hầm. Cuối cùng, khi bạn chạm tới đáy, ở độ sâu hơn 4.000 foot (1.219 mét) bên dưới bề mặt Trái Đất, bạn sẽ khám phá ra một khu phức hợp gồm các văn pḥng được chiếu sáng rực rỡ, một quán ăn tự phục vụ và thậm chí cả một tiệm rửa xe".
Các triệu chứng nghe có vẻ quen thuộc với bất kỳ ai đă từng đi máy bay, ngoại trừ việc đi máy bay sẽ đưa bạn lên rất cao trên bầu trời, trong khi điều này lại hướng bạn đi thẳng xuống đất.
Trong một bài báo năm 2008, các nhà khoa học mô tả mức độ sâu nhất bên dưới bề mặt Trái Đất, nơi con người có thể đặt chân đến:
Sâu nhất trong số đó là mỏ vàng Mponeng, trước đây gọi là mỏ vàng Western Deep, nằm ở Johannesburg, Nam Phi. Theo Kỷ lục Guinness Thế giới, "Vào năm 2012, độ sâu khai thác đă đạt tới 3,9 km bên dưới bề mặt, và những lần mở rộng sau đó đă dẫn đến việc đào xuống dưới mốc 4 km".
Ở độ sâu này, những người khai thác đang phải chiến đấu với nhiệt độ tăng nhanh theo độ sâu. Các bức tường đá có nhiệt độ lên tới 60°C và độ ẩm có thể vượt quá 95 phần trăm, nhưng các biện pháp giảm thiểu như bùn đá và hệ thống thông gió đă được sử dụng để hạ nhiệt độ này xuống mức có thể chấp nhận được.
Những người xây cầu phải làm việc trong điều kiện không khí có áp suất cao để có thể đào các trầm tích ra ngoài mà không bị nước tràn vào.
Tuy nhiên nhiệt độ chỉ là một phần, một trong những thách thức lớn nhất mà con người gặp phải đi đi sâu vào ḷng đất chính là áp suất cao.
Trên thực thế, đă có nhiều cái chết xảy ra trong quá tŕnh xây dựng cầu Brooklyn ở New York, Mỹ, nhiều nạn nhân trong số đó đă mắc phải bệnh caisson hay c̣n gọi bới một cái tên khác là bệnh giải nén (CKD). Có thể nhiều người sẽ nghĩ căn bệnh này chỉ xảy ra với những người thợ lặn, nhưng thực ra những trường hợp đầu tiên được chẩn đoán mắc căn bệnh này là ở những người thợ mỏ và thợ xây cầu.
Theo thông tin từ History, những cái chết bởi căn bệnh này ban đầu xảy ra ở những người thợ mỏ đô thị và công nhân xây dựng làm việc dưới ḷng đất trong nhiều dự án khai quật ở thành phố New York. Khi những người công nhân đào sâu hơn, cơ thể họ sẽ trải qua các triệu chứng tồi tệ hơn bao gồm tê liệt cơ bắp, nói lắp, đau khớp và co thắt dạ dày.
Các triệu chứng suy nhược lần đầu tiên được gọi là bệnh caisson v́ những người mắc phải nó đang đào bên trong những căn pḥng cùng tên ch́m sâu bên dưới sông Đông (East River - một lạch nước mặn ở thành phố New York, Mỹ. Tuy có tên là "River" nhưng đây không phải là con sông theo đúng nghĩa, mà là lạch nước biển nối Vịnh Thượng New York ở phía Nam và Long Island Sound ở phía Bắc). Chúng là một phần quan trọng trong quá tŕnh xây dựng cây cầu v́ trầm tích được đào ra khỏi các ống hút cho đến khi trục rỗng cuối cùng được lấp đầy bằng bê tông
Chấn thương do khí áp gây ra do di chuyển từ nơi có áp suất cao đến nơi có áp suất thấp trong một khoảng thời gian ngắn. V́ lư do này, nó c̣n được gọi là bệnh giảm áp và ngày nay nó thường ảnh hưởng đến thợ lặn, phi công, phi hành gia và những người làm việc trong môi trường khí nén.
Di chuyển từ khu vực có áp suất cao, chẳng hạn như nơi có độ sâu nhất của mỏ, đến khu vực có áp suất thấp, chẳng hạn như bề mặt, có thể tạo ra bong bóng khí nitơ trong cơ thể. Theo Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, khi sự thay đổi áp suất và giải phóng khí vào cơ thể diễn ra quá nhanh, nó có thể rất đau đớn và đôi khi gây tử vong.
Các triệu chứng phổ biến của bệnh giải nén (CKD) bao gồm đau khớp, hủy xương, da có màu hồng cẩm thạch, đột quỵ, tê liệt, khó thở và thuyên tắc khí động mạch... Tin tốt là nếu t́nh trạng này được chẩn đoán sớm, nó có thể được điều trị bằng cách sử dụng buồng giảm áp. Điều này tái tạo một cách hiệu quả chuyển động chậm từ trạng thái áp suất này sang trạng thái áp suất khác.
VietBF@ Sưu tập
Games
