Yếu tố nguy cơ gây ung thư tuyến tiền liệt

[june04]

Ăn nhiều thịt đỏ, tiếp xúc thuốc diệt cỏ, đột biến gene BRCA, tiền sử gia đình ung thư vú tăng khả năng ung thư tuyến tiền liệt.

Ung thư tuyến tiền liệt phổ biến ở nam giới. Khối u ác tính hình thành khi các đột biến gene trong DNA của tế bào tuyến tiền liệt phát triển và phân chia mất kiểm soát, thường phát triển chậm. Dưới đây là các yếu tố nguy cơ.

Tuổi

Nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt tăng theo độ tuổi, khoảng 60% trường hợp được chẩn đoán sau tuổi 65, ít gặp trước tuổi 40. Người trẻ tuổi ung thư tuyến tiền liệt thường có liên quan đến tiền sử gia đình bị bệnh này hoặc ung thư vú.

Ăn uống kém lành mạnh

Chế độ ăn nhiều thịt đỏ và các sản phẩm từ sữa, nhiều canxi làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Ngược lại, ăn nhiều rau củ quả tươi có tác dụng bảo vệ, giúp giảm khả năng mắc bệnh.

Nghiên cứu công bố năm 2017 của Trường Đại học y Duke (Mỹ), trên hơn 1.300 người, cho thấy nam giới từng bị ung thư tuyến tiêu thụ nhiều sữa nguyên chất tăng nguy cơ tái phát bệnh.

Theo nghiên cứu năm 2015 của Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan (Mỹ), với 926 người tham gia, đàn ông sau chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt áp dụng chế độ ăn nhiều chất béo, thịt đỏ, thịt chế biến sẵn có nguy cơ tử vong cao hơn.

Phơi nhiễm môi trường

Một số hóa chất và phơi nhiễm nghề nghiệp có liên quan đến phát triển ung thư tuyến tiền liệt bao gồm:

Cadmium: Nguy cơ liên quan đến phơi nhiễm cadmium có thể tăng lên do thiếu kẽm trong chế độ ăn uống.

Thuốc diệt cỏ: Nghiên cứu năm 2013 của Trường Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon (Mỹ), trên hơn 2.700 cựu chiến binh, chỉ ra người bị phơi nhiễm chất độc màu da cam có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cao hơn 50%. Các bệnh ung thư xảy ra ở những người này có xu hướng ác tính và nhiều khả năng di căn hơn.

Thuốc trừ sâu: Nam giới có tiền sử gia đình ung thư tuyến tiền liệt làm công việc sản xuất thuốc trừ sâu, hoặc tiếp xúc thuốc trừ sâu có nhiều khả năng phát triển loại ung thư này.

Khói: Tiếp xúc với một số hợp chất trong khói cũng là yếu tố rủi ro. Nam giới có anh, em trai ung thư tuyến tiền liệt có nguy cơ bị bệnh cao hơn người có bố mắc ung thư này khi tiếp xúc với yếu tố môi trường.

Thiếu vitamin D

Vitamin D hoạt động giống như một loại hormone và được sản xuất ở da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nghiên cứu công bố năm 2013 của Trường Đại học Y New York (Mỹ), trên hơn 288.000 người, cho thấy người sống ở phía bắc (lạnh và ít nắng hơn) có nhiều khả năng ung thư tuyến tiền liệt hơn người sống ở phía nam. Nguy cơ này gia tăng có liên quan đến thiếu vitamin D.

Tình dục

Theo nghiên cứu năm 2016 của Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan (Mỹ), trên gần 32.000 nam giới, người xuất tinh khoảng 21 lần mỗi tháng có nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt thấp hơn người có 4-7 lần hoặc ít hơn mỗi tháng. Xuất tinh ít hơn dẫn đến các chất độc, chất gây ung thư tiếp xúc lâu hơn với các mô ở tuyến tiền liệt, dẫn đến tăng khả năng bị bệnh.

Viêm tuyến tiền liệt

Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, viêm tuyến tiền liệt mạn tính thứ phát sau các bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

Béo phì

Đàn ông thừa cân, béo phì cũng có khả năng phát triển loại ung thư này. Chỉ số khối cơ thể tăng cao có thể khiến các khối u ác tính và khó điều trị hơn.

Tiền sử gia đình

Người có thành viên gia đình bị ung thư tuyến tiền liệt cũng là yếu tố rủi ro. Nguy cơ tăng lên nếu có người thân bị bệnh này khi còn trẻ hoặc ít nhất ba người trở lên trong gia đình cùng mắc. Khoảng 20% bệnh ung thư tuyến tiền liệt có tiền sử gia đình do sự kết hợp đột biến gene và lối sống chung.

Đàn ông có tiền sử gia đình ung thư vú cũng có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cao hơn.

Đột biến gene

Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, 10% bệnh ung thư tuyến tiền liệt có liên quan đến đột biến di truyền. Một số đột biến gene như BRCA, RNASEL, HOXB13; hội chứng Lynch là dạng rối loạn di truyền và có liên quan chặt chẽ với ung thư đại trực tràng. Người có các đột biến gene này không phải đều mắc loại ung thư này nhưng nó làm tăng nguy cơ.