Người quân tử xưa nay đều tự xét lại bản thân ḿnh, kẻ tiểu nhân không nh́n lại bản thân ḿnh mà thường xuyên oán trời trách đất, trách người, trong ḷng tràn đầy bực tức…
Hăy cùng xem một số cách phân biệt người quân tử và kẻ tiểu nhân của cổ nhân dưới đây:
1. Quân tử yêu cầu ḿnh, tiểu nhân yêu cầu người
Người quân tử luôn yêu cầu chính ḿnh, tiểu nhân lại yêu cầu người khác. Quân tử tự nhiên biết phản tỉnh, có phẩm chất tự lập tự cường, tự t́m thiếu sót của ḿnh, từ đó cải chính khuyết điểm từ từ tiến bộ.
C̣n tiểu nhân th́ không bao giờ suy xét bản thân ḿnh, luôn đẩy sai lầm và trách nhiệm cho người khác, c̣n bản thân ḿnh măi không tiến bộ.
2. Quân tử kiên định, tiểu nhân dễ thay lòng
Khi quân tử đến bước đường cùng, vẫn sẽ kiên trì nguyên tắc của ḿnh; tiểu nhân th́ ngược lại, sẽ lập tức làm xằng làm bậy.
Có thể ở trong hoàn cảnh nghèo khó khốn khổ mà vẫn giữ vững nguyên tắc và điểm giới hạn không chỉ là điều mà quân tử khác biệt với tiểu nhân, mà c̣n là sự khác biệt giữa chân quân tử và ngụy quân tử.
Hăy phân biệt người quân tử và kẻ tiểu nhân để nh́n người cho chuẩn. (Ảnh minh họa)
3. Quân tử kết giao không câu kết, tiểu nhân câu kết không kết giao
Quân tử bất kể là kết giao với ai cũng đều có thể công tâm đối đăi, không kéo bè kết phái; tiểu nhân th́ luôn lập phe phái bài xích những ai đối lập với ḿnh.
4. Nh́n lợi ích: Quân tử trọng nghĩa, tiểu nhân trọng lợi
Quân tử coi trọng đạo nghĩa, c̣n tiểu nhân coi trọng lợi ích. Khi gặp được vấn đề hoặc phải đưa ra lựa chọn, th́ trước tiên quân tử luôn là dùng tiêu chuẩn đạo nghĩa để cân nhắc; c̣n điều tiểu nhân nghĩ đến trước tiên là làm sao để thu lợi.
5. Quân tử giúp người vì mục tiêu tốt đẹp, tiểu nhân câu kết làm điều xấu
Quân tử phẩm đức cao thượng, có tấm ḷng nhân ái, thấy chuyện người khác phù hợp đạo nghĩa th́ sẽ vui vẻ giúp đỡ họ, đặc biệt là với những mục đích tốt đẹp; nhưng nếu không phù hợp đạo nghĩa, quân tử nhất định sẽ không vẽ đường cho hươu chạy. C̣n tiểu nhân th́ ngược lại, thường câu kết với người làm điều xấu, hành ác.
6. Quân tử bất đồng vẫn ôn ḥa, tiểu nhân nước chảy bèo trôi
Trong cuộc sống hàng ngày, mọi người luôn có những bất đồng trong cách nh́n nhận vấn đề, đây là điều b́nh thường.
Quân tử có thể dễ dàng dung nhận các suy nghĩ, ư kiến khác biệt, cũng sẽ không giấu giếm quan điểm bất đồng của ḿnh, chân thành và cởi mở tương kiến với người khác.
Nhưng tiểu nhân th́ lại giấu giếm cách nghĩ của ḿnh, hoặc không có quan điểm, chỉ quen nh́n nhận phiến diện, đón ư nói hùa, phụ họa cho người khác, gió chiều nào th́ xuôi theo chiều ấy, miễn là có lợi cho ḿnh.
7. Quân tử giỏi mà không kiêu, tiểu nhân kiêu mà không giỏi
Hơn hai ngh́n năm trước, Khổng Tử từng dạy chúng ta rằng “chủ yếu xem khí chất”. Quân tử khí định thần nhàn, không bao giờ có biểu hiện kiêu căng; tiểu nhân kiêu căng, ngạo mạn, tự đại, luôn sẵn sàng công kích.
Người gặp việc vui tinh thần thoải mái, gặp chuyện xấu cảm xúc bị tụt, đây là bản tính của con người, nhưng phải rèn luyện ư chí để không phụ thuộc vào ngoại cảnh.
8. Quân tử thoáng đăng, tiểu nhân ưu tư
Quân tử ḷng dạ rộng lớn thoáng đăng, tiểu nhân thường lo sợ bất an. Mà tấm ḷng rộng lớn cũng không phải hoàn toàn là thiên tính, mà cần phải thông qua rèn giũa tu dưỡng.
Người quân tử có tấm ḷng bao dung có thể tha thứ, không oán hận. Tiểu nhân trong nội tâm sáo động, luôn lo sợ bất an.
9. Nh́n chí hướng: Quân tử hướng lên, tiểu nhân nh́n xuống
Quân tử hướng lên, hiểu nhân nghĩa; tiểu nhân hướng xuống, truy cầu danh lợi. Hướng lên tức là hướng thiện, không ngừng sửa chữa thiếu khuyết, sai lầm, t́m cầu đạo nghĩa; hướng xuống là không biết sửa đổi, không biết tu thân dưỡng tính, ngày càng chán chường.
Theo thiện sẽ lên, theo ác sẽ đổ, đi lên luôn khó khăn hơn, phải cố gắng nhiều, phó xuất nhiều; hướng xuống rất dễ dàng, nhưng kết quả lại là hủy diệt chính ḿnh.
10. Quân tử lo đại sự, tiểu nhân lo ấm thân
Quân tử có đạo đức cao thượng, ư chí rộng lớn, tầm mắt khoáng đạt, trăn trở về các vấn đề của xă hội, quốc gia đại sự. C̣n tiểu nhân th́ bụng dạ nhỏ hẹp chỉ t́m cách mưu lợi cho bản thân và gia đ́nh.
Quân tử và tiểu nhân suy nghĩ khác nhau, lựa chọn hành động cũng khác nhau, kết quả cuối cùng cũng là khác biệt một trời một vực.
Người quân tử do kiên tŕ, nỗ lực học tập đạo lư nên đức ngày càng cao, hiểu biết đạo lư ngày càng uyên thâm, hành động ngày càng thuần thục, hợp đạo lư. Nhờ đó, người quân tử lập được công danh, sự nghiệp, đạt được địa vị cao trong xă hội, đảm đương những công việc chính trị có hiệu quả.
C̣n kẻ tiểu nhân, v́ lười biếng học tập, tu thân nên không thể tiến bộ được. Kẻ tiểu nhân làm việc ǵ cũng chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân trước hết nên không được tín nhiệm, nếu có địa vị th́ làm việc không có hiệu quả.
VietBF@sưu tập
Games
